“Mülkü müdafiə” fənni üzrə kollokvium suallarının cavabları

Vülkan  püskürmələri-  yer  qatının  kanalları  və  qatları  üzərində  yaranan,  yer 

üzərinə  lava,  kül,  zərərli  qazlar,  su  buxarı  və  dağ  cisimlərini  püskürən  geofiziki 

hadisəyə  deyilir.  Yer  üzərində  522  fəaliyyətdə  olan  vulkan  qeydə  alınlb  və 

bunlardan  20-40-ı  hər  il  püskürür.  Ən  çox  vulkan  İndoneziyada,  Yaponiyada, 

Mərkəzi Amerikadadır. Vulkanların püskürməsi zamanı əsas zədə yetirən faktorlar 

---

bunlardır:  közərmiş  lava,  qazlar,  tüstü,  buxar,  qaynar  su,  kül,  dağ  cisimlərinin 

qırıntıları,  partlayış  dalğası,  lil  və  daş  axınları.  Maqma  dedikdə,  yer  daxilində 

ərimiş,  yüksək  hərarətli,  son  dərəcədə  közərmiş  və  qazlarla  zəngin  olan  silikat 

maddə nəzərdə tutulur. Vulkan konusunun  zirvəsində  yerləşən kasa şəkilli və ya 

qıfa  bənzər  boşluğa  vulkan  krateri  deyilir.  Bəzən  vulkan  kraterləri  su  ilə  dolaraq 

krater  göllərinin  yaranmasına  səbəb  olur.  Vulkanın  püskürməsi  ilə  mübarizənin 

üsulları: 

-vulkanın vəziyyətini daim müşahidə etmək; 

-təhlükəli ərazidən əhalinin vaxtında köçürülməsi; 

-müdafiə bəndlərinin qurulması; 

-lava və lil daşlı axınlarının axması üçün xüsusi kanalların tikilməsi; 

-lavanın su ilə soyudulması; 

-yaralanmış insanlara ilk tibbi yardımın göstərilməsi.