Muloqot jarayonida lingvomadaniy muammolar

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 


Volume-26, Issue-2, January - 2023
 
52
Uchinchi bosqich, Tomas Kuhn nazariyasiga ko‘ra, ilmiy terminologiyani 
rivojlantirish uchun yakuniy, ammo istiqbolli bosqichdir. Bu bosqich paradigmaga 
asoslangan rivojlanish jarayoni bilan tavsiflanadi: tajribalar o‘rnatiladi, faktlar 
to‘planadi, aniq nazariyalar ishlab chiqiladi, qurol va texnikaning kelajakdagi 
rivojlanishi uchun old shartlar yaratiladi. Harbiy terminologiyaning uchinchi 
bosqichida 1247 ta til birligi mavjud bo‘lib, bu jami 3100 ta atamaning 40,2 foizini 
tashkil yetadi. 
ADABIYOTLAR SHARHI 
Til va ijtimoiy hodisalar tamoyilining sotsiolingvistik usuli doirasida 
terminologiyani o‘rganib, ekstralingvistik omillarga asoslangan terminologik 
birliklarning tarkibiy va semantik xususiyatlarini aniqlash mumkin. Tadqiqot shuni 
ko‘rsatadiki, ingliz tilida atama yaratishning yeng samarali usuli ikki komponentli 
terminologik birikmalardir. Harbiy atamalar til ma’lumotlarining o‘ziga xos xususiyati 
- bu tilda ko‘p sonli eksponent jihatdan ixcham, ammo semantik jihatdan ikki 
komponentli terminologik birikmalarning paydo bo‘lishi, ularda atribut komponentida 
murakkab so‘z (kompozitsiya) bilan ifodalanadi. 
Harbiy terminologiyani tarjima qilishning eng keng tarqalgan usuli bu leksik va 
semantik almashtirishlar (konkretlashtirish, umumlashtirish, modulyatsiya) - tarjimada 
chet tillari birliklaridan foydalangan holda asl nusxaning leksik birliklarini tarjima 
qilish, ularning ma’nosi qadriyatlarga to‘g‘ri kelmaydi. asl birliklardan iborat, ammo 
ma’lum bir turdagi mantiqiy o‘zgarishlar yordamida ulardan xulosa chiqarish mumkin.