Multi DƏrmanlara qarşi rezistent vəRƏm barəDƏ kurs dünya Tibb Birliyi



Yüklə 0,56 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə24/25
tarix15.03.2017
ölçüsü0,56 Mb.
#11520
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25
Davamı  2-ci bölmədə
3:
ci sualın düzgün cavabları: b) və c)
a) və ya d) bəndi ilə bağlı şərhlər:
a)  İlk  həftələrdə  (və  ya  bütövlükdə  ilkin  mərhələ  zamanı)  müalicə  almaq  üçün  pulmonar  vərəm  aşkarlanan  məhkum  ayrıca 
kamerada saxlanmalıdır. Bu başqalarından təcrid edilərək tək qalmaq demək deyil. Bu halda müalicə almalı olan xəstənin başqalarını 
yoluxdurmaq təhlükəsi daha az ola bilər. Çünki müalicə xüsusi diqqət, qidalanma tələb edir. Əgər məhkum ayrıca saxlanmazsa, 
qidanın dəyişdirilməsi və ya daha yaxşı nəzarətin edilməməsi kimi problemlər ortaya çıxa bilər. 
d)  Təəssüf  ki,  məhkumlar  digər  mənbələrdən  dərmanlar  ala  bilirlər  və  bunu  edirlər.  Bu  onların  ailələri  ziyarətə  gələn  zaman 
mümkün olur. Özbaşına müalicə qadağan edilmişdir, lakin həbsxanalarda gizli şəkildə baş verə bilir. Bu tibbi xidmət tərəfindən 
təyin edilən müalicənin dayandırılmasına və əlbəttə, rezistent 
Mycobacterium tuberculosis ştammlarının əmələ gəlməsinə səbəb ola 
bilər.
4:
d) yeganə həll yoludur. Növbəti səhifədəki şərhlərə baxın.
a)  Əksər həbsxanalar üçün bu qeyri-real olacaq. Həbsxanalardakı nizam-intizam qaydaları ölkədən ölkəyə, həbsxanadan həbsxanaya 
görə bir-birindən fərqlidir. Vərəmli məhkumun müalicəsinin yarımçıq dayandırılmaması ilə bağlı önəmli arqument olduqda belə 
tibbi  heyət  məhkumun  cəzasını  qısaltmaq  səlahiyyətinə  malik  olmayacaq.  Əgər  məhkumlar  görsələr  ki,  tibbi  heyət  həbsxana 
qaydalarına təsir edə biləcək qüvvəyə malikdir, bəzi məhkumlar bundan sui-istifadə edəcəklər və onlara müəyyən təsir göstərərək 
özlərini cəzadan kənarlaşdıracaqlar. 
b)  Bir  vacib  məsələdə  ondan  ibarətdir  ki,  məhkumlara  dərmanları  gözətçilər  deyil  yalnız  tibbi  heyət  verməlidir.  Bundan  əlavə, 
təcrübələr göstərmişdir ki, bir çox inkişaf edən ölkələrdə, əsasən də Vərəmin tüğyan etdiyi ölkələrdəki həbsxanalarda həbsxana 
gözətçilərinin məvacibi az olur və işə o qədər də həvəsləri olmur, onlar dərmanları xəstə məhkumlara paylamırlar və ya müəyyən 
rüşvət alaraq bəzi məhkumlara verirlər. Bu cür situasiyanın qarşısını almaq lazımdır. Bu üsulu bir “həll” yolu kimi qəbul etsək xəstə 
məhkum tibbi nəzarətsiz qalacaq. 
c) Başqa yerlərlə nisbətən həbsxanalarda Vərəmin müalicəsi birbaşa müşahidə edilməlidir. Hətta xəstə dərmanları “necə qəbul etməyi 
bilir”-sədə bu proses birbaşa nəzarət altında həyata keçirilməlidir. Birincisi, əksər hallarda həbsxana qaydalarına əsasən məhkumlara 
dərman saxlamağı qadağan edilir (ola bilsin ki, məhkum özünə sui –qəsd etmək niyyətinə düşər və dərmanların hamısını birdən 
qəbul etməyə cəhd göstərər). İkincisi, Vərəmin müalicəsi xəstənin öz öhdəsinə buraxıla bilməz və buna yol verilməməlidir.  
d) Bu bəzi ölkələrdə, xüsusilə də kifayət qədər tibbi və ya orta tibbi heyətin, az sayda isə məhkumun olduğu ölkələrdə mümkün 
olardı. Lakin bu məsələ vərəmin sözün əsl mənasında problemə çevrildiyi əksər ölkələrdə praktiki baxımdan qeydi-mümkündür. 
Cəzaçəkmə kameralarına göndərilmiş məhkumlar sayca çox olmasalar da, tibbi heyətdən hansısa nümayəndəni seçib hər gün, bəzən 
də gün ərzində bir neçə dəfə xəstə məhkumlara nəzarət etməyə göndərməyi ona  tapşırmaq çətin olacaq. Buna görə də, müalicənin 
ilkin mərhələsində olan məhkumun cəza kameralarına göndərilməsi müalicə üçün ciddi bir problemə çevriləcək.
* İstinad edilən 
mənbələrə bax, xüsusilə 
[17]:”Həbsxanada 
kondomların vacibliyi”.

Səhifə 210   •   Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs
Bu  məsələ  tibbi  xidmət  və  həbsxana  rəhbərliyi  arasında  əvvəlcədən  müzakirə  edilməlidir.  Ola  bilsin  ki,  müalicə  alan,  lakin 
cəzalandırlmalı olan məhkum müalicəsini bitirdikdən sonra cəza kamerasına göndərilsin.  Bu mümkün olmasa, tibbi heyətdən 
kiminsə cəza kamerasına yerləşdirilmiş məhkumun müalicəsinə nəzarət etmə yollarını asanlaşdırmaq üçün tədbirlər görülməlidir.  
Bu halda tibbi heyət heç bir mübahisəsiz və təhlükəsizlik məhdudiyyəti olmadan xəstə məhkumun yerləşdirildiyi cəza kamerasına 
daxil ola bilər. Həbsxana rəhbərliyinə müalicənin davam etdirilməsinin nə üçün lazımlı olduğunun izah etmək vacibdir. Müalicənin 
dayandırılması seçim və cəzanın bir hissəsi olmamalıdır. 
Müalicənin  dayandırılması  məhkumlar  hüquqi  və  ya  intizam  səbəblərindən  bu  və  ya  digər  həbsxanaya  köçürülərkən  baş  verir 
(məsələn, “yüngül rejimli” həbsxanada olan məhkumlar qaydalara riayət etmədikdə onları daha sərt qaydaları olan həbsxanalara 
köçürürlər).  Əgər  Vərəmli  məhkum  başqa  bir  həbsxanaya  köçürülürsə  və  orada  müvafiq  müalicənin  tətbiqi  və  monitorinqi 
üçün imkanlar yoxdursa bu, həmin məhkumun müalicəsinin yarımçıq qalmasına gətirib çıxaracaq. Bu açıq-aşkar şəkildə həmin 
məhkumun  müalicəsi  üçün  çox  böyük  ziyandır.  Bir  çox  inkişaf  edən  ölkələrdə,  əsasən  də  Vərəmin  tüğyan  etdiyi  ölkələrdəki 
həbsxanalarda vərəmin müalicəsini təmin etmək üçün lazımi qaydada təlim keçmiş tibbi heyət və digər tələb edilən amillər çatışmır.
5:
Həqiqətən də cavab asan deyil və bu həmin ölkədəki Milli Vərəm Proqramının hansı qaydada yerinə yetirilməsindən asılıdır. Qeyd 
edildiyi kimi, burada bəzi məqamlar da varki, onlar birbaşa həbsxana şəraitinə aiddir.
MDR  Vərəmli  məhkumlar  (əgər  həqiqətən  də  bu  belə  müəyyənləşdirilibsə)  digər  məhkumlardan  ayrılaraq  ayrıca  kameralarda 
saxlanırlar.  Bəzi  ölkələrdə  ikinci  sıra  dərmanlarla  müalicə  mövcud  deyil;  bəzilərində  isə  ÜST-in  tələbinə  əsasən  bu  proses 
hələ  başlanğıc  mərhələsindədir.  Məhkumlar  üçün  vacib  olan  bir  məsələ 
Mycobacterium  tuberculosis  rezistent  ştammlarının 
mənbəyini  müalicə  edilməsidir.  Biz  bilirik  ki,  həbsxanalarda,  xüsusilə  əksəriyyəti  MDR  Vərəmə  tutulan  məhkumlardan  ibarət 
olan, həbsxanalarda yoluxucu xəstəlik daşıyıcılarının hermetik ayrılması mümkün deyil. Buna görə də, MDR Vərəm infeksiyası 
mənbəyinin eliminasiyası üçün bu xəstələri bir zamanda müalicə etmək lazımdır. Ən yaxşı strategiya bu məsələdə MVP-ı ilə əlaqəli 
şəkildə çalışmaqdır. 
MDR Vərəmə qarşı müalicə alan məhkumlar müalicəni tamamlanmadan həbsxananı tərk edərsə, elə planlaşdırmaq lazımdır ki, o, 
mülki sektorda da öz müalicəsini davam etdirə bilsin. Bunun MVP tərəfindən təsdiq edilmiş müəssisələrdə həyata keçirilməsi daha 
məqsədəuyğun olardı. Keçmiş məhkumların azadlığa buraxıldıqdan sonra müalicələrini mülki sektorda davam etdirmələrini təmin 
etmək və nəzarət etmək üçün hərtərəfli bir çözüm yolu yoxdur. MVP-də isti yeməklə təmin edilmələri bir həvəsləndirici vasitə ola 
bilər, lakin bunun üçün kifayət qədər büdcə olmaya bilər. Nəqliyyat xərclərinin qarşılanması da bu prosesə köməklik göstərə bilər.  
Hətta azadlığa buraxılmış məhkumların müntəzəm olaraq nəzarətini təmin etmək üçün onların polis məntiqələri və ya bu cür yerlər 
ilə əlaqələrini saxlamaq fikri də təklif edilmişdir. 
Hansı strategiya seçilir seçilsin, nəzərə alınmalıdır ki, Vərəmin yayılmasını dayandırmaq və MDR Vərəmlə mübarizə aparmağın 
yeganə yolu bu xəstəliyə tutulmuş məhkumları müalicə edib, sağaltmaqdır. Müalicəni yarımçıq qoyan və sonra onu davam etdirməyən 
kiçik bir qrup da tam müalicə alan insanlar üçün təhlükə mənbəyidir. Onların müalicə tamamlanmazdan öncə həbsxananı tərk 
edəcəklərini düşünərək onları müalicə etməmək bəhanəsi olmamalıdır. Bütün hallarda bu məhkumlar həbsxananı haçansa tərk 
edəcəklər və müalicə almadıqları təqdirdə mütləq MDR Vərəmi yayacaqlar, digər insanları bu xəstəliyə yoluxduracaqlar. Ən yaxşı 
üsul MVP-ın Həbsxana Tibbi Heyəti ilə qarşılıqlı əlaqə şəklində çalışmalarıdır.  Müalicəsini davam etdirməyən keçmiş məhkum öz 
yaşayış yerinə qayıtdıqdan sonra, artıq izdihamlı və zəif ventilyasiya sistemi olan kameralarda yaşamamasına baxmayaraq, az da olsa 
rezistent vərəm çöplərini yayacaq. 

İstinad edilən mənbələr
 •   Səhifə 211
İst nad ed lən mənbələr

Səhifə 212   •   Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs
BÖLMƏ 1
•  World Health Organization.  Treatment of tuberculosis: Guidelines for national Programs, 3
rd
 edition. (WHO/CDS/
TB 2003.313). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2003.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. 
Vərəmin müalicəsi: Milli proqramlar üçün təlimatlar, 3-cü nəşr.
(ÜST/CDS/Vərəm 2003.313). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2003)
•  World  Health  Organization.    An  expanded  DOTS  framework  for  effective  tuberculosis  control.  (WHO/CDS/
TB/2002.297) Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2003 
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. 
Vərəmə effektli nəzarət üçün genişlənmiş DOTS çərçivəsi. (ÜST/CDS/Vərəm/2002.297) 
Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2003)
•  World Health Organization.  Guidelines for surveillance of drug resistance in tuberculosis (WHO/TB/2003/320, 
WHO/CDS/CRS/RMD/2003.3) Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2003 
(Ümumdünya  Səhiyyə  Təşkilatı. 
Vərəmdə  dərmanlara  rezistentlik  hallarının  nəzarətinə  dair  təlimatlar.(ÜST/
Vərəm/2003/320, ÜST/CDS/CRS/RMD/2003.3) Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2003)
•  World Health Organization. WHO Report 2004: Global Tuberculosis Control - surveillance, planning,financing 
(WHO/HTM/TB/2004.331). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2004
  (Ümumdünya  Səhiyyə  Təşkilatı. 
ÜST-ün  Hesabatı  2004:  Qlobal  Vərəmə  nəzarətin  müşahidəsi,  planlaşdırılması, 
maliyələşdirilməsi (WHO/HTM/TB/2004.331). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2004)
•  World Health Organization.  Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: Emergency 
Update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402).Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008
 (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı.  
Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar:2008-
ci ildə təcili olaraq yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402), Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı: Cenevrə, 
İsveçrə, 2008)
BÖLMƏ 2
•  Blower SM, Chou T. Modelling the emergence of the “hot zones”: tuberculosis and the amplification dynamics of 
drug resistance. Nature Medicine 2004, 10(10), 1111-1116
(Blower  SM,  Chou  T.  “Qaynar  zonaların”  əmələ  gəlməsinin  modelləşdirilməsi:  vərəm  və  dərmana  qarşı  rezistentlik 
dinamikasının artması. 
Nature Medicine 2004, 10(10), 1111-1116)
•  Dye  C,  Espinal  M.A,  Watt  CJ  et  al.  Worldwide  incidence  of  multidrug-resistant  tuberculosis.  J  Infect  Dis  2001, 
185(8), 1197-1202.
(Dye C, Espinal M.A, Watt CJ və başqalar. Multidərman-rezistentli vərəmin ümumdünya insidenti. Yoluxucu xəstəliklər 
Jurnalında 2001, 185(8), 1197-1202.)
•  World Health Organization.  Guidelines for surveillance of drug resistance in tuberculosis (WHO/TB/2003/320 and 
WHO/CDS/CRS/RMD/2003.3) World Health Organization: Geneva, Switzerland, 2003.
(Ümumdünya  Səhiyyə  Təşkilatı. 
Vərəmdə  dərmana  qarşı  rezistentlik  hallarının  müşahidəsinə  dair  təlimatlar.(ÜST/
Vərəm/2003/320 və ÜST/CDS/CRS/RMD/2003.3) Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı: Cenevrə, İsveçrə, 2003)
•  World  Health  Organization.  Anti-Tuberculosis  drug  resistance  in  the  world  (WHO/HTM/97.229)  Geneva, 
Switzerland: World Health Organization, 1997.
(Ümumdünya  Səhiyyə  Təşkilatı. 
Dünyada  vərəm  əleyhinə  dərmana  qarşı  rezistentlik  (ÜST/HTM/97.229):  Cenevrə, 
İsveçrə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 1997) 
•  World  Health  Organization.  Anti-Tuberculosis  drug  resistance  in  the  world:  second  global  report  (WHO/CDS/
TB/2000.278) Geneva, Switzerland: World Health Organization, 2000.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. 
Dünyada vərəm əleyhinə dərmana qarşı rezistentlik: ikinci qlobal hesabat (ÜST/CDS/
Vərəm/2000.278): Cenevrə, İsveçrə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 2000 )
•  World  Health  Organization.  Anti-Tuberculosis  drug  resistance  in  the  world:  third  global  report  (WHO/CDS/
TB/2004.343) Geneva, Switzerland: World Health Organization, 2004.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. 
Dünyada vərəm əleyhinə dərmana qarşı rezistentlik: üçüncü qlobal hesabat (ÜST/CDS/
Vərəm/2004.343): Cenevrə, İsveçrə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 2004) 
•  World Health Organization. WHO Report 2004: Global Tuberculosis Control-surveillance, planning, financing. 
(WHO/HTM/TB/2004.331)  World Health Organization: Geneva, Switzerland, 2004
(Ümumdünya  Səhiyyə  Təşkilatı. 
ÜST-ün  Hesabatı  2004:  Qlobal  Vərəmə  Nəzarətin  müşahidəsi,  planlaşdırılması, 
maliyələşdirilməsi. (ÜST/HTM/Vərəm/2004.331): Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı: Cenevrə, İsveçrə, 2004)
•  World Health Organization.  Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: Emergency 
update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402), Geneva, Switzerland: World Health Organization, 2008.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı.  
Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-
ci  ildə  təcili  olaraq  yenidən  işlənmiş  versiyası  (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402),  Cenevrə,  İsveçrə:  Ümumdünya  Səhiyyə 
Təşkilatı, 2008)
•  World Health Organization. Anti-Tuberculosis drug resistance in the world: fourth global report (WHO/HTM/
TB/2008.394) Geneva, Switzerland: World Health Organization, 2008.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. 
Dünyada vərəm əleyhinə dərmana qarşı rezistentlik: üçüncü qlobal hesabat (ÜST/CDS/
Vərəm/2008.394): Cenevrə, İsveçrə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 2008)

İstinad edilən mənbələr
 •   Səhifə 213
BÖLMƏ 3
•  World Health Organization.  Treatment of tuberculosis: Guidelines for national programmes, 3
rd
 edition (WHO/
CDS/TB 2003.313). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2003.
 (Ümumdünya Səhiyyyə Təşkilatı.
Vərəmin müalicəsi: Milli proqramlar üçün təlimatlar, 3-ci nəşr)
•  Laserson KF, Thorpe LE, Leimane V, Weyer K, Mitnick CD, Riekstina V, Zarovska E, Rich ML, Fraser HSF, Alarcon 
E, Cegielski JP, Grzemska M, Gupta R, Espinal M.  Speaking the same language: treatment outcome definitions for 
multidrug-resistant tuberculosis. 
 Int J Tuberc Lung Dis 2005; 9(6):640-645.  (Vərəm Ağ Ciyəri Beynəlxalq Jurnalında - 
Eyni dildə danışıqlar: MDR-Vərəm üçün müalicə nəticələrin tərifləri)
•  World Health Organization. Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: Emergency 
update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008.
  (Ümumdünya 
Səhiyyə Təşkilatı.  
Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-ci ildə təcili olaraq 
yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402), Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2008)
•  World Health Organization. Improving the diagnosis and treatment of smear-negative pulmonary and extrapulmonary 
tuberculosis among adults and adolescents: Recommendations for HIV-prevalent and resource-constrained settings 
(WHO/HTM/TB/2007.379,  WHO/HIV/2007.1).  Geneva,  Switzerland:  World  Health  Organization;  2007.
 
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. 
Böyüklər və yeniyetmələr arasında yaxma-mənfi ağ ciyər Vərəmin və ağ ciyərdən kənar Vərəmin 
müalicəsinin  və  diaqnostikasının  təkmilləşdirilməsi  :HİV-geniş  yayılmış  və  resurslarla  məhdud  olan  yerlər  üçün  məsləhətlər 
(ÜST\HTM\Vərəm\2007.379, ÜST\HİV\2007.1). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2007)
BÖLMƏ 4
•  International Union Against Tuberculosis and Lung Disease.  
The Public Health Service National Tuberculosis Reference 
Laboratory and the National Laboratory Network:  Minimum Requirements, Roles, and Operation in Low-Income 
Countries. Paris, France: IUATLD; 1998.
 (Vərəm və AğciyərXəstəlikləri ilə Mübarizə üzrə Beynəlxalq Birlik. İctimai 
Səhiyyə Xidməti Milli Vərəm İstinad Laboratoriyası və Milli Laboratoriya Şəbəkəsi: Aşağı gəlirli Ölkələrdə Tələblər, Rollar 
və Fəaliyyətlər.)
•  Kim S J. Drug-susceptibility testing in tuberculosis: methods and reliability of results. Euro Res J.  2005;25(3):564-9. 
(Kim S J. Vərəmdə dərmanlara həssaslıq testləri: üsullar və nəticələrin etibarlılığı. Avropa Respirator Jurnalı) 
•  Laszlo A et al.  Quality assurance programme for drug susceptibility testing of Mycobacterium tuberculosis in the 
WHO/IUATLD Supranational Reference Laboratory Network:  first round of proficiency testing.  Int J Tuberc Lung 
Dis 1997; 1:231-238.
(Laszlo A et al. ÜST/ IUATLD Ali Milli İstinad Laboratoriya Şəbəkəsində 
Mycobacterium tuberculosis-in dərman həssaslıq 
testi üçün keyfiyyət təminatı proqramı : təcrübə yoxlamasının birinci raundu.) 
•  Pardini M et al. Cetyl-Pyridinium Chloride Is Useful for Isolation of 
Mycobacterium tuberculosis from Sputa Subjected 
to Long-Term Storage. 
J of Clin Microbiol. 2005; 43:442-44.  (Pardini M və digərləri Bəlğəmdən alınan Mycobacterium 
tuberculosis –nin uzun muddətli saxlanması üçün çetil-piridin xloridin istifadəsi faydalıdır. 
Kliniki Mikrobiologiya Jurnalı. 
2005; 43:442-44) 
•  World Health Organisation. 
Treatment of tuberculosis, guidelines for national programmes, 3
rd
 Edition.(WHO/CDS/
TB/2003.313) Geneva, Switzerland 2003.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəmin müalicəsi, Milli Vərəm proqramları üçün təlimatlar, Üçüncü Nəşr.) 
•  World  Health  Organization. 
Tuberculosis:  a  manual  for  medical  students  (WHO/CDS/TB/99.272).  Geneva, 
Switzerland: World Health Organization; 1999. 
 (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəm: Tibbi tələbələr üçün dərslik.)
•  World Health Organization. 
 Laboratory services in tuberculosis control (WHO/TB/98.258). Geneva, Switzerland: 
World Health Organization; 1998.
 (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəm nəzarətində laboratoriya xidmətləri.) 
•  World Health Organization. 
Guidelines for Surveillance of Drug Resistance in Tuberculosis.  World Health Organization:  
Geneva, 2003.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəmdə Dərman Rezistentliyinin Nəzarətinə dair təlimatlar.)
•  World Health Organization. 
Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: Emergency 
update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008. (Ümumdünya 
Səhiyyə Təşkilatı.  Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-ci ildə təcili 
olaraq yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402), Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2008)
•  World Health Organization. 
Anti-tuberculosis drug resistance in the world: fourth report (WHO/HTM/TB/2008.394). 
Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008.
(Ümumdünya  Səhiyyə  Təşkilatı.
Dünyada vərəm əleyhinə dərmanlara dair rezistentlik: dördüncü hesabat (ÜST\HTM\
Vərəm\2008.394). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2008)

Səhifə 214   •   Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs
BÖLMƏ 5
•  Alvirez-Freites  EJ,  Carter  JL,  Cynamon  MH.  In  vitro  and  in  vivo  activities  of  gatifloxacin  against  Mycobacterium 
tuberculosis. 
Antimicrob  Agents  Chemother  2002;  46(4):  1022-5.(Alvirez-Freites  EJ,  Carter  JL,  Cynamon  MH. 
Mycobacterium tuberculosis-ə qarşı qatifloksasinin in vitro və in vivo fəaliyyəti.) 
•  Baohong JI, Nacer L, Maslo C, Truffot-Pernot C, Bonnafous P, Grosset JH. In vitro and in vivo activities of moxifloxacin 
and clinafloxacin against 
Mycobacterium tuberculosis. Antimicrob Agents Chemother 1998; 42:2006-2069.
(Baohong  JI,  Nacer  L,  Maslo  C,  Truffot-Pernot  C,  Bonnafous  P,  Grosset  JH.    Mycobacterium  tuberculosis-ə  qarşı 
moksifloksasinin və klinafloksasinin in vitro və in vivo fəaliyyəti.) 
•  Holdiness MR.  Cerebrospinal fluid pharmokinetics of antituberculosis drugs. 
Clin Pharmacokinet 1985;10:532-534.
(Holdiness MR. Serebrospinal mayesində vərəm əleyhinə dərmanların farmakokinetikası.) 
•  Kim S J. Drug-susceptibility testing in tuberculosis: methods and reliability of results. 
Euro Res J.  2005:25(3): 564-9. 
(Kim S J. Vərəmdə dərman həssaslıq testi: üsullar və nəticələrin etibarlığı.) 
•  World Health Organization. 
Guidelines for surveillance of drug resistance in tuberculosis. (WHO/HTM/TB/2003.320). 
Geneva, Switzerland: World Health Organization: 2003.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkiilatı. Vərəmdə dərman rezistentliyinin nəzarətinə dair təlimatlar.) 
•  World  Health  Organization. 
Guidelines  for  the  programmatic  management  of  drug-resistant  tuberculosis:  Emergency 
update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı.  
Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-ci ildə 
təcili olaraq yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2008)
BÖLMƏ 6
•  Pomerantz BJ, Cleveland JC, Olson HK, Pomerantz M. Pulmonary resection for multi-drug resistant tuberculosis. J 
Thorac Cardiovasc Surg 2001; 121(3):448-53. 
(
Torakal Kardiovaskulyar Cərrahiyyə Jurnalında – Multi dərmanlara qarşı 
rezistent vərəmdə pulmonar rezeksiya.) 
•  Narita M, Ashkin D, Hollender ES, Pitchenik AE. Paradoxical worsening of tuberculosis following antiretroviral therapy 
in patients with AIDS. 
J Respir Crit Care Med 1998(158)(1) 157-161. (Respirator İntensiv Terapiya Jurnalında – AİDS olan 
xəstələrdə antiretroviral müalicə zamanı vərəmin paradoksal ağırlaşması.)
•  Partners  In  Health.   
The  PIH  Guide  to  the  Medical  Management  of  Multidrug-Resistant  Tuberculosis.    Boston, 
Massachusetts: Partners In Health, Program in Infectious Diseases and Social Change, Harvard Medical School, Division 
of Social Medicine and Health Inequalities, Brigham and Women’s Hospital; 2003.
 (
Beynəlxalq Nəşr – Multi dərmanlara qarşı rezistent Vərəmin Tibbi İdarəolunmasına dair PİH Təlimatı.)
•  Spradling  P,  Ridzon  R.    Multidrug-Resistant  Tuberculosis.  In:  Fong  and  Drlica  (eds.) 
Reemergence  of  Established 
Pathogens in the 21st Century. New York, New York: Plenum Publishers; 2003.
 (
21-ci əsrdə Təkrar əmələ gələn Xəstəliklər - Multi dərmanlara qarşı Vərəm.)
•  World Health Organization.  
Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis (WHO/HTM/
TB/2006.361). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2006.
 (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. 
Dərmanlara qarşı rezistent Vərəmin Proqramlaşdırılmış İdarəolunmasına dair Təlimatlar.)
•  World  Health  Organization. 
Guidelines  for  the  programmatic  management  of  drug-resistant  tuberculosis:  Emergency 
update  2008  (WHO/HTM/TB/2008.402).  Geneva,  Switzerland:  World  Health  Organization;  2008.  (Ümumdünya 
Səhiyyə Təşkilatı. 
Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-ci ildə təcili olaraq 
yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402), Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2008)

Yüklə 0,56 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin