Mundarija I bob. O’zbek xalq bolalr o’yinlari kirish


Milliy sport o`yinlari bebaho qadriyat



Yüklə 49,95 Kb.
səhifə9/13
tarix02.01.2022
ölçüsü49,95 Kb.
#43561
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Davlatillo tayyor

Milliy sport o`yinlari bebaho qadriyat. Mustaqilligimiz sharofati tufayli milliy qadriyatlarimizni tiklashga milliy o`yinlarning o`rni juda katta.

O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997 yil 14 fevral 64-F raqamli farmoyishiga binoan “Milliy sport turlari va o`yinlarini rivojlantirish muammolari” mavzuidagi Respublika konferensiyasishu yili 29-30 oktyabr kunlari o`tkazilishi munosabati bilan Samarqand viloyati “Mehnat rezervlari” ning milliy sport turlari va o`yinlarini rivojlantirish muammolari haqida tezislar.

a) milliy sport o`yinlari bolalarni kichik yoshidan boshlab jismoniy, aqliy va axloqiy qilib tarbiyalashning muhim vositasi sifati qaraladi.Milliy sport o`yinlari bilan o`tmishda ota-bobolarimiz bolalarni 2-3 yoshdan shug`ullantira boshlaganlar. Ulug` bobokalonimiz Amir Temur davrida o`g`il bolalarga ot minish, chavandozlik bilan shug`ullanish 3 yoshdan o`rgatilganligi ma`lum. 2-3 yoshdan suzish bilan shug`ullanib, suv hovuzi ustidan tortilgan arqondan yurishga bo`lajak darvozlarni juda kichiklikdan o`rgatganlar. O`g`il bolalar o`z aka-ukalari, mahalladosh, o`rtoqlari bilan kurash mashqlarini xuddi shunday kichik yoshlardan boshlaganlar. Qiz bolalar esa “Arg`imchoq” , “Tortishmachoq”, “Oq terakmi, ko`k terak”,“Bekinmachoq” , “otib qochar” va shunga o`xshash otaliqqa, onalikka, mehnatga tayyorlovchi milliy sport bilan juda kichiq yoshlaridan boshlab shug`ullanishga jalb qilganlar.

b) Milliy sport va o`yinlar sog`liqni saqlash, kasb-korga bog`liq kasalliklardan himoyalanishning sinalgan vositasi ekanligini hech kimga uqtirib o`tirishning hojati bo`lmasa kerak. Chidamlilik, zukkolik, ziyraklik, chaqqonlik va hakozo kabi yaxshi fazilatlar sport orqali va xususan milliy o`yinlar orqali bolada rivojlanishi ota-bobolarimizga qadim-qadimdan ma`lum. Turon zaminida yashab kelgan avlod ajdodlarimiz milliy o`yinlarini e`zozlashganlar va katta e`tibor berib kelishlari hech kimga sir emas.Jismoniy tarbiya va sport kishining hayotiy istiqbol yo`lini nurli qilishga yordam beradi. Sog`lom va kuchli bo`lish inson uchun bebaho boylik. Sog`lom odam hayot yo`lini topadi, belgilangan orzu-umidlariga mehnati bilan erisha oladi.Milliy o`yinlar orasida insonni ma`lum kasalliklardan himoya qilgan (profilaktika) yoki shunday kasallik alomatlari sezilganda ulardan qutilishga ko`maklashadiganlari ham ko`p.

Ma`lumki tikuvchilar, do`ppido`zlar, maxsi tikuvchilar ma`lum nuqtaga muttasil ko`zlarini qadm ish bajaradilar. Ko`z mushaklari ish davrida chegaralangan darajada harakat qiladi.Xuddi shuningdek, muttasil o`qish, yozish bilan shug`ullanuvchilar ko`rish imkoniyatini xavf ostida qoldiradilar. Xalq donishmandligi bunday faoliyat bilan bilan shug`ullantiruvchilar uchun “Besh to gimnastikasi” o`yinlarini yaratgan va shug`ullanishga odatlantirgan. Bu ikki kishi o`rtasida bo`ladi. O`yin xontaxta ustida yoki stolda bajariladi.O`yin ishtirokchilari qadlarini rostlab, stol yoki xontaxtaning ikki tomonida o`tiradilar. O`yin uchun 5 ta o`rtacha danak kattaligidan tosh olinadi. Toshlarni kaftga olib, bir yarim qarich balandlikka otiladi, to tosh tushguncha qadar qo`l kafti orqaga o`giriladi, keyin qo`l orasidagi toshlar yuqoriga irg`itilib, kaft bilan ilib olinadi va hakazo.

O`pka faolitini yaxshilash, uning sig`imini oshirish maqsadida “zuv” o`yini o`tmishda keng tarqalgan edi. O`yinda uch kishi ishtirok etadi. O`yin uchun zarur asbob-bo`sh gugurt qo`tichasi yoki kattaligi barmoqdek 2 yog`ochni plyus shaklidagi marra belgisi “Zuv” o`ng qo`lini yelka balandligida ko`tarib tashlash belgi qiladi.

Har bir o`yinchi startda o`pkasini to`ldirib nafas oladi, lablarini qisib “Zuv” degan ovoz chiqarib iloji boricha tezlik bilan oldinga qarab intiladi. Bu o`yinlar bilan shug`ullanganlar iqlim keskin o`zgarganda shamollash kasalligini bilmaganlar va hokazo.

g) milliy sport va o`yinlar bilan muntazam shug`ullanish ishchanlik muddatini uzaytiradi, qiyinchiliklarni chidam bilan yengishga va oilaviy ahillikni mustahkamlaydi, oila boshiga tushgan qiyinchilik, g`am-g`ussani yengishga katta ahamiyatga ega. Harakat va fikrlashdagi tezkorlik hayotning hamma holatida faoliyatdan kuzatilgan unumdorlikni oshiradi va uning mahsuloti sifatli bo`lishini ta`minlaydi.

d) is`tedodli bolalar kamolotida, o`z shaxsiy g`ururini anglab olishda, xilma-xil ijobiy sifatlarni to`la ro`yobga chiqarishda milliy sport va o`yinlarning tutgan o`rni benihoyat kattadir.Sharqona pedagogika bolalarning yoshiga moslangan tarbiyaning tajribada ko`p martalab sinalgan ajoyib vositalarini ishalb chiqfqan amalga oshirgan. Xalqimiz orasida o`tmishda tarqalgan milliy o`yinlar va milliy sport turlari iste`dodli bolalar kamolatida katta o`rin tutgan.

e) Milliy sport va o`yinlar tartib, insof sohiblarini va o`z ahdida vafoli bo`la oladigan kishilarni tarbiyalaydi. Milliy qadriyatni tiklashda katta ahamiyat berilayotgan hozirgi davrda milliy sport o`yinlarning ahloq-odobli insofli va ahdiga vafoli kishilarni tarbiyalashda , sahiylik har doim boshqalarga ko`mak berish kabi sifatlarni rivojlantiruvchi xillari ham ko`p. “Savob” o`yinlari yo`l, ko`prik masjid-madrasa, irrigatsiya tarmoqlari va shunga o`xshash inshootlarni tuzatish va ta`mirlashda xizmat qilgan.

j) milliy sport va o`yinlari aholi yashash joylari mahallalar va qishloq joylarida keng yoyishda erishilgan ijobiy tajribalar Samarqand viloyatida juda ko`p. Bulardan, birinchi navbatda O`zbekistonimiz tanilgan “Obi mashhid” mahalasi yaqqol misol bo`lib xizmat qiladi.Bu yerda yoshlarda sport bilan va shu jumladan, milliy sport va o`yinlari bilan shug`ullanishda keng sharoit yaratib berilgan va bu mahallaning yoshlari uchun sport borasida qilingan ishlar O`zbekistonimizda namuna va tajriba almashish uchun keng tarqalgan. 6

z) sog`lom avlod tarbiyasida Samarqand viloyati umumta`lim maktablari milliy sport va o`yinlarini targ`ibot qilishda talaygina natijalarga erishmoqdalar.Viloyatimizda yoshlar orasida milliy sport va o`yinlarni keng targ`ibot qilishla umumta`lim maktablarining o`rni beqiyosdir.

i) sog`lom avlod tarbiyasida oliy. O`quv va hunar texnika o`quv yurtlari milliy sport va o`yinlarni keng targ`ib qilishda kkatta e`tibor berib kelmoqdalar.

k) sobiq davrida milliy qadriyatlarimiz va shu bilan bir qatorda milliy sport va o`yinlarga katta e`tibor berilmoqda. O`zbekiston Respublikamiz mustaqilligiga erishgandan beri milliy qadriyatlarimizga milliy sport va o`yinlarga katta e`tibor berilmoqa.


Harakatli o'yinlar tarixiy jarayon bo'lib, jamiyat rivojlanishining dastlabki bosqichlarida

paydo bo'lgan. O‘yin insonga go‘dakligidan to qariguncha hamrohdir. O‘yinga




Yüklə 49,95 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin