Mundarija kirish 1-bob. Adabiyot sharhi

III-BOB Tritiy bilan nishonlangan drotaverin va furosemidning odam qon zardobi oqsillari bilan bog’lanishini aniqlashning radiokimyoviy analitik usulini ishlab chiqish
3.1. Albumin va uning bog'lanish qobiliyatini o'rganish usullari
Hozirgi vaqtda albuminning bog'lanish xususiyatlarini tahlil qilish uchun ko'plab klinik va tadqiqot usullari ishlab chiqilgan [119; 224-bet]. Bu usullarning barchasini shartli ravishda ligandlarning qon oqsillari bilan bog'lanishini o'rganish usullarining ikkita katta guruhiga bo'lish mumkin.
Bitta guruhni "bilvosita usullar" guruhi sifatida belgilash mumkin, bu esa o'ziga xos yoki sinov ligandning albumin bilan o'zaro ta'siri jarayonini aks ettiruvchi fizik-kimyoviy ko'rsatkichlardagi o'zgarishlarni qayd etishga asoslangan. Ushbu usullar turli xil problarning albumin bilan bog'lanishini o'lchaydi - absorbsion bo'yoqlar, lyuminestsent problar, spin problari, EPR problari, NMR problari. Masalan, sulfodimetoksinning albumin bilan bog'lanishini ANS probi floresansining o'zgarishi bilan baholash mumkin. Ular ko'pchilik tadqiqotchilar tomonidan qo'llaniladi, albuminning konformatsiyasidagi o'zgarishlarni, uning atrof-muhit holatini va boshqalarni qayd etadi. ligandlarni bog'lashda. Bilvosita usullar albuminning bogʻlanish qobiliyati toʻgʻrisida xulosalar chiqarishdan tashqari, oqsil molekulasining oʻzi, uning tuzilishi, bogʻlanish markazlarining fizik-kimyoviy holati toʻgʻrisida xulosalar chiqarish imkonini beradi [120; 20-23, 121-betlar; 161-163, 122;.38-42, 123; 65-71, 124-betlar; 378–383, 125-betlar; 2129–2134-betlar].
Ikkinchi guruhga erkin va oqsil bilan bog'langan ligandning kontsentratsiyasini bevosita aniqlash imkonini beruvchi usullar kiradi (barcha turdagi dializ, elektroforez, ultratsentrifugalash, xromatografiya). Bu "to'g'ridan-to'g'ri" usullar. Ular, masalan, albumin bilan bog'langan va albumin bilan bog'lanmagan dori shakllarini ajratish imkonini beradi [126; c.695-704].
Bugungi kunga qadar to'plangan adabiyot ma'lumotlari shuni ko'rsatadiki, albumin nafaqat metabolitlar va toksinlarni, balki inson qoniga kiradigan farmakologik preparatlarni bog'lash va tashish uchun mas'ul bo'lgan asosiy qon oqsilidir. Bunga asoslanib, qon zardobidagi albuminning bog'lanish qobiliyatini to'g'ri aniqlash normal fiziologik holatda ham, patologiya va kasalliklarda ham inson qon oqsillarini tashish tizimiga to'g'ri dori yukini aniqlash imkonini beradi. Inson qon oqsilini tashish tizimiga to'g'ri dori yukini aniqlash klinik tibbiyot uchun, ayniqsa sil kabi uzoq muddatli kasalliklarda juda muhim bo'lishi mumkin. Shuni ta'kidlash kerakki, surunkali kasalliklar ko'pincha inson qon oqsillarini tashish tizimidagi buzilishlar bilan birga keladi.
Ishlab chiqilgan analitik usulda qo'llaniladigan qolgan uchta dori (drotaverin va furosemid) turli xil og'ir kasalliklarga chalingan bemorlarning o'tkir sharoitida tez-tez qo'llaniladigan farmakologik birikmalarning uch xil sinfini ifodalaydi. Bunday sharoitda, individual bemorlarda farmakologik vositalarning haddan tashqari dozasini oldini olish uchun inson qon oqsillarini tashish tizimini to'g'ri baholash muhim bo'lishi mumkin.
Ushbu dissertatsiya ishida ishlab chiqilgan usul "to'g'ridan-to'g'ri" usul bo'lib, quyidagi afzalliklarga ega: tritium bilan nishonlangan farmakologik birikmalardan foydalanish tufayli usul eng yuqori sezuvchanlik va aniqlikka ega. Shu bilan birga, namunaning minimal hajmi o'lchash uchun etarli bo'lganligi sababli, bu usul mikrometodning varianti sifatida ishlatilishi mumkin;
1) ishlab chiqilgan usul bir vaqtning o'zida beshta farmakologik birikmadan foydalanganligi sababli, bu asosan qon zardobidagi oqsillarni (albumin) bitta farmakologik vosita bilan bog'lanishini baholaydigan yuqoridagi usullardan foydalangandan ko'ra, inson qon zardobi oqsillarining umumiy bog'lanish qobiliyatini to'liqroq baholash imkonini beradi.
Shunday qilib, yuqoridagilardan kelib chiqib, ushbu dissertatsiya ishi doirasida quyidagi vazifalar hal etiladi:
- nishonlangan drotaverin va furosemidning inson qon zardobi oqsillari bilan bog‘lanishini aniqlashning radiokimyoviy analitik usulini ishlab chiqish;
- farmakologik dorilarning inson qon zardobi oqsillari bilan bog'lanishini baholash uchun ishlab chiqilgan test tizimidan foydalangan holda biotibbiyot tadqiqotlarini o'tkazish;