Mundarija kirish

MB ni ishlatish afzalliklari: 
- 
Ixchamligi; 
- 
Axborotlarni qayta ishlash tеzligini oshishi; 
- 
Kam mеhnat sarfi; 
SQL Server Enterprise Manager dasturi yordamida SQL Server 
himoya qilish vositalaridan foydalanish mumkin. Bu himoya vositalari 
haqidagi ma‟lumotni SQL Server hujjatlaridan olish mumkin. 
Agar shifrlangan tasavvur strukturasini keyinchalik o„zgartish kerak 
bo„lishi mumkin bo„lsa quyidagi maslahatdan foydalaning. Tasavvurni 
aniqlovchi SQL yoriqnomani matnli faylda saqlab qo„ying. Ishonchli 
joyda mustahkam nusxani saqlab qo„ying. Tasavvurni shifrlang. Kerak 
bo„lsa shifrlangan tasavvur struk- turasini o„zgartiring: 
Oldingi shifrlangan tasavvurni o„chirish. 
Oldingi tasavvur bilan bir xil nomdagi yangi tasavvur yarating. 

---

41 
Saqlangan matnli fayldagi SQL yoriqnomadan almashish buferiga nusxa 
oling. Uni yangi tasavvur Konstruktorining SQL yo„l-yo„riq kiritish 
maydoniga joylashtiring. 
Tasavvur strukturasini o„zgartirish. 
O„zgartirilgan SQL yoriqnomani matnli faylda saqlang. Bu faylni 
ishonchli joyga joylashtiring. 
SQL Server hisob yozuvlarini boshqarish 
MB himoya tizimini boshqarish vazifasini (Tools) menyusidagi 
(Database Security) buyrug„i yordamida bajarish mumkin. Agar SQL 
Server loyihasi saqlanayotgan kompyuterda o„rnatilgan bo„lsa bu 
buyruqqa murojaat qilish mumkin. Bu vosita yordamida SQL Serverda 
registratsiya qilish uchun hisob yozuvlarini, ma‟lumotlar bazalari 
foydalanuvchilari hisob yozuvlarini va ularning vazifalarini qo„shish, 
o„chirish va o„zgartirish mumkin. 
SQL Serverda registratsiya qilish uchun qo„llanadigan ikki himoya 
tizimi mavjud: 
 SQL Server o„zining himoya tizimi. Serverda registra- tsiyadan 
o„tish uchun server foydalanuvchisi nomi va parolini ko„rsatish 
kerak. 
 Windows NT bilan Integratsiyalashgan tizimi foydalanuvchilari 
hisob yozuvlaridan foydalanadi. Bu holda foydalanuvchi 
autentifikatsiyasi Windows NT asosida tarmoqda registratsiyadan
o„tishda bajariladi.
SQL tilida protseduralardan foydalanish dasturlar tuzish samaradorligini 
oshiradi. Saqlanuvchi protseduralar (stored protsedure) – bu SQL 
buyruqlar to‟plamidan iborat bo‟lib, bu buyruqlar to‟plamini SQL 
SERVER bir marta kompilyatsiya qiladi.
Protseduralarning keyingi ishlatilishida saqlangan protseduralar 
kompilyatsiya qilinmaydi. Bu protseduralar xuddi algoritmik tillardagi 
kabi kirish parametrlaridan iborat bo‟lishi ham mumkin. 
Saqlanuvchi protseduralar SQL tilida quyidagi buyruq yordamida 
yaratiladi:
CREATE PROCEDURE
[(% birinchi parametr ma‟lumoti turi)] …] AS SQL-operatorlari; 
Saqlanuvchi protseduralarning ikki turi mavjud: foydalanuvchi 
protseduralari va tizimli protseduralar. 

---

42 
Foydalanuvchi protseduralari SQL SERVERlarida qo‟llanilib, 
serverni boshqarish, MB va foydalanuchilar haqidagi ma‟lumotlarni 
olish uchun ishlatiladi. 
Tizimli protseduralar esa, amaliy dasturlarni bajarish uchun yaratiladi. 
Amaliy dasturlar hech bo‟lmaganda bitta modulni o‟zida saqlashi kerak. 
Modul (MODULE) biror bir algoritmik tilda tuzilgan, uzoq muddat 
saqlanadigan ob‟yektdir. 
Modul - modul nomidan (module name), algoritmik til bo‟limidan 
(language clause), modul bo‟limi huquqidan (module authorization 
clause ), kursorlarni tavsiflash (declare cursor) va bir yoki bir nechta 
protsedura (procedure) lardan tashkil topadi. 
MBBTdan ikki gurux shaxslari foydalanadi: 
3. Chеkli yoki oddiy foydalanuvchilar; 
4. MB administratori; 
MB administratorini xizmat doirasiga quyidagi ishlar kiraddi: 
j) Prеdmеt sohani tahlili va foydalanuvchilar va axborotni o„rnini 
aniqlash; 
k) Ma‟lumotlarni tuzilishini loyihalash va ularni takomillashtirish; 
l) Qo„yilgan topshiriqlar va ma‟lumotlarni bir butunligini 
ta‟minlash; 
m) MBni yuklash va yuritish; 
n) Ma‟lumotlarni himoya qilish; 
o) MBni tiklashni ta‟minlab bеrish; 
p) MBga murojaatlarni yiqish va statistik qayta ishlab bеrish; 
q) MBga 
ko„p 
foydalanuvchilar 
rеjimida 
ishlaganda, 
ma‟lumotlarni o„chib kеtishidan ximoya qilish; 
r) Tеxnik vositalar nosoz bo„lib ishdan chiqqanda, ma‟lumotlarni 
saqlash va qayta tiklash ishlarini bajarish;