Murakkab efirlar va yog`lar

Asetosirka efir diketenga spirt ta’sir ettirib ham olinadi:

• Asetosirka efir diketenga spirt ta’sir ettirib ham olinadi:
• Asetosirka efirni yuqorida ko‘rib o‘tilganidek, ikki xil ko‘rinishda ifodalash mumkin. Birinchi formulaga ko‘ra asetosirka efir bir vaqtning o‘zida ham efir, ham to‘yinmagan spirtdir: ikkinchi formulaga ko‘ra esa ham efir, ham ketondir. Juda ko‘p tekshirishlar natijasida ma’lum bo‘ladiki, asetosirka efir bir-biriga o‘tib turadigan izomer (I va II) lar ekan. Bunday hodisa tautomeriya deyiladi.
• Bir-biriga o‘tib turadigan bunday moddalar esa tautomerlar deyiladi.
• Keton gruppali moddalar bilan enollar o‘zaro tautomer bo‘lsa, bunday tautomeriya keto-enol tautomeriya deb ataladi.

Bu tautomeriyaga asetosirka efirning izomer shakllari misol bo‘la oladi.

• Bu tautomeriyaga asetosirka efirning izomer shakllari misol bo‘la oladi.
• Ayrim tautomer moddalar, masalan, asetosirka efirning ikkala izomeri ham toza holda ajratib olingan va mavjuddir. Asetosirka efir ikki tautomer shaklda uchragani uchun keton hamda enollarga xos bo‘lgan kimyoviy reaksiyalarga kirishadi. Masalan: u boshqa ketonlar kabi natriy bisulfitni va sianid kislotani biriktirib oladi, gidroksilamin, gidrazin bilan oson reaksiyaga kirishadi.
• Vodorod ta’sirida asetosirka efir molekulasidagi karbonil gruppa qaytarilib β-oksimoy kislotaning etil efiri hosil bo‘ladi:
• CH3–CO–CH2–COOC2H5+H2 =CH3–CHOH-CH2–COOC2H5

Asetosirka efir enollarga xos bo‘lgan reaksiyalarga ham kirishadi. U piridin ishtirokida galoid angidridlar bilan atsillash reaksiyasiga kirishadi:

• Asetosirka efir enollarga xos bo‘lgan reaksiyalarga ham kirishadi. U piridin ishtirokida galoid angidridlar bilan atsillash reaksiyasiga kirishadi:
• Asetosirka efir kimyo sanoatida kislotalarni, keton birikmalarini va ketokislotalarni sintez qilishda xomashyo sifatida foydalaniladi.

Metakril kislotaning metil efiri. Bu efir o‘tkir hidga ega bo‘lgan rangsiz suyuqlik, 101°C qaynash temperaturasiga ega. Uni aseton, sian kislota va metanolni qo‘shib quyidagi reaksiya bo‘yicha olinadi.

• Metakril kislotaning metil efiri. Bu efir o‘tkir hidga ega bo‘lgan rangsiz suyuqlik, 101°C qaynash temperaturasiga ega. Uni aseton, sian kislota va metanolni qo‘shib quyidagi reaksiya bo‘yicha olinadi.
• Metakril kislotaning metil efirini polimerlab, yuqori molekular tiniq shishasimon plastmassa olinadi:
• U organik shisha deb atalib, xalq xo‘jaligining ko‘pgina tarmoqlarida ishlatiladi.