Sut kislotasi misolida optik izomerlarning ifodalanishini ko’rib chiqamiz.
Sut kislotasi misolida optik izomerlarning ifodalanishini ko’rib chiqamiz.
O’ngga buruvchi sut kislota chapga buruvchi sut kislotaning ko’zgudagi tasvirini aks ettiradi.O’ngga va chapga buruvchi izomerlar antipodlar deyiladi.
Ko’zgu izomerlarni tetraedrik modellarda yaqqolroq tasvirlash mumkin.
1891 yilda Z.Fishsher, 1916 yilda Rozanov nisbiy standart sifatida o’ngga buruvchi glitserin aldegididan foydalanishni taklif qilgan edilar va uni D harfi bilan belgilagan edilar.
1891 yilda Z.Fishsher, 1916 yilda Rozanov nisbiy standart sifatida o’ngga buruvchi glitserin aldegididan foydalanishni taklif qilgan edilar va uni D harfi bilan belgilagan edilar.
Chapga buruvchi glitserin aldegidi esa L harfi bilan ixtiyoriy ifodalangan edi.
1951 yilda rentgenografik tadqiqotlar asosida nisbiy standart sifatida glitserin aldegidi to’g’ri tanlanganligi isbotlandi.
Optik aktiv moddalar konfiguratsiyasini D va L harflari bilan o’ngga yoki chapga burishni esa d va l harflari yoki (+) va (-) ishoralari bilan ifodalash qabul qilingan.
Olinish usullari.1. Oksikislotalarni galogen almashgan kislotalarni gidroliz qilib olish mumkin. Bu usul -oksikislotalrini olishning eng qulay usuli hisoblanadi. -galogen almashgan kislotalar kislotalarni bevosita galogenlab olingani va ulardagi galogenni gidroksil guruhiga oson almashganligi sababli bu usul muhim ahamiyatga ega:
Olinish usullari.1. Oksikislotalarni galogen almashgan kislotalarni gidroliz qilib olish mumkin. Bu usul -oksikislotalrini olishning eng qulay usuli hisoblanadi. -galogen almashgan kislotalar kislotalarni bevosita galogenlab olingani va ulardagi galogenni gidroksil guruhiga oson almashganligi sababli bu usul muhim ahamiyatga ega:
