1) Musiqa kayfiyatini his etish- musiqadagi obrazlarni tushunish. Masalan: “Qo’g’irchoq kasali” asarini eshitib, hafa bo’lish, “Marash” ni tinglab, dadil, tetik bo’lish, sho’x, quvnoq kuydan xursand bolish.
2) Musiqani taqqoslash- ya’ni asarni tinglab, uning ifoda vositalarini farqlay bilish. Asardagi dinamik belgilar- baland, past ijro etilishini, asarni tempini- tez yoki sekin ijro etilishini, musiqa qismlari va tembrlarini taqqoslash.
3) Bolaning musiqaga ijodiy yondashishi. Bola musiqani tinglab, unga o’zicha obrazlar berishi. Biror-bir she’rga o`zicha kuy to`qib ijro etadi. Quvnoq kuyga raqs harakati o`ylab topadi. O`yinda ayiq, quyon, bo`ri, tulki obrazlarini ifodalaydi.
Musiqashunos olim Teplov- umumiy va maxsus musiqaviylik belgilarini ajratadi.
Umumiy musiqaviylik belgilari- bu musiqaga emotsional qaytarishdir. Har bir kishi berilgan qobiliyatidan qat’iy nazar musiqani tinglaydi va unga emotsional javob qaytaradi, qo`shiqni tinglab turib qo`shilib kuylaydi yoki raqsga tushadi.
Maxsus musiqaviylik belgilari- bu ichki eshitish qobiliyati, ya’ni tabiat in’om etgan qobiliyat.
Bolalarda musiqaviylik 3 ta musiqaviy qobiliyatni rivojlantirish asosida yuzaga keladi:
1) Ladni his etish qobiliyati- bu musiqani tinglab, uni kayfiyatini farqlash, ifoda tomonini aniqlash. Ladni his etish qobiliyati bolalarda musiqa tinglash vaqtida yuzaga keladi.
2) Tovush balandligini his etish qobiliyati- bu ohangni eshitib, so`ng uni tovush bilan kuylab berish va musiqa asbobida kuyni chalish. Bu qobiliyat asosan kuylash vaqtida yuzaga keladi.
3) Ritmni his etish qobiliyati- bu musiqada ritmni eshita bilishdir. Bu qobiliyat ayniqsa musiqa ostida harakat vaqtida namoyon bo`ladi.
Dostları ilə paylaş: |
