Mustafa Feyzullah aky\334Z. mdi

Eskişehir 

Bulgur pilavı 

B.cereus 

Sakarya 

Triliçe 

B.cereus 

Ankara 

Mercimek çorba 

B.cereus 

Çankırı 

Pirinç pilavı 

B.cereus 

Kocaeli 

Kurufasülye 

B.cereus 

Ankara 

Ekmek arası döner 

B.cereus 

Zonguldak 

Pilav 

B.cereus 

Zonguldak 

Kemiksiz tavuk 

B.cereus 

Sakarya 

Kuru fasülye 

B.cereus 

Zonguldak 

Tavuklu pilav 

B.cereus 

İ

zmir 

Zeytinyağlı fasülye 

B.cereus 

İ

zmir 

Mercimekli şehriyeli risotto 

B.cereus 

Manisa 

Tavuklu çorba 

B.cereus 

Giresun 

Kısır 

B.cereus 

Kastamonu 

Pilav 

B.cereus 

Eskişehir 

Salata 

E.coli 

Zonguldak 

Peynirli makarna 

E.coli 

Zonguldak 

Fırında erişte 

E.coli 

Kayseri 

Salçalı makarna 

E.coli 

Ankara 

Tavuk döner 

E.coli 

O157:H7 

Ankara 

Mevsim salata 

E.coli 

O157:H7 

Ankara 

Salata 

E.coli 

O157:H7 

Ankara 

Ekmek arası tavuk döner 

E.coli 

O157:H7 

 

Gıda kaynaklı olarak 2018 yılı içerisinde yaşanan salgın ve vaka olaylarına neden olan 

patojen  mikroorganizmalar  sırasıyla  Bacillus  cereus,  Salmonella  Enteritidis, 

Staphylococcus  aureus,  Listeria  monocytogenes,  Salmonella  Abaetetuba,  Salmonella 

İnfantis,  Escherichia  coli,  Escherichia  coli

  O157:H7  olmuştur  (Tarım  ve  Orman 

Bakanlığı Verileri, 2018) (Çizelge 4.2.9.). 

Hayvansal  kökenli  gıdalar  içerisinde  en  yaygın  saptanan  patojen  mikroorganizma, 

Salmonella  Enteritidis 

olurken  Bacillus  cereus  ikinci  sırada  yer  almıştır  (Salmonella 

Enteritidis;

  et  döner,  tavuk  baget,  ekmek  arası  et  döner,  tavuk  pane,  Beşamel  soslu 

tavuk, kaşarlı tavuk, yoğurt, yoğurtlu makarna, cacık, Salmonella Abaetetuba; yoğurtlu 

mantı,  L. monocytogenes; Piliç Osmanlı köfte (donuk), külbastı,  Staph. aureus: ekmek 

arası et döner (2 adet), kaşarlı tost,  B. cereus; ekmek arası et döner, İzmir köfte, tavuk 

haşlama,  tavuklu  pilav,  E.  coli  O157:H7;  kıymalı  pide  harcı).  En  yaygın  salgın  veya 

vakaya  neden  olan  hayvansal  kökenli  gıda  ise  kırmızı  et  kıymasından  hazırlanan 

mamuller olarak görülmektedir (Çizelge 4.2.9.). 

---

 

58

Çizelge  4.2.9.  2018*  yılında  gıda  kaynaklı  zehirlenmelerde  tespit  edilen  patojen 

mikroorganizmalar (Tarım ve Orman Bakanlığı verileri, 2018) 

Bildirim Noktası 

Ürün 

İ

zolat 

Sakarya 

Et döner 

Salmonella Enteritidis 

Erzurum 

Tavuk baget 

Salmonella Enteritidis 

Ankara 

Ekmek arası et döner 

Salmonella Enteritidis 

Sivas 

Patates ezmesi 

Salmonella Abaetetuba 

Sivas 

Ş

ehriye çorbası 

Salmonella Abaetetuba 

Sivas 

Yoğurtlu mantı 

Salmonella Abaetetuba 

Tokat 

Bulgur pilavı 

Salmonella Enteritidis 

Tokat 

Tavuk pane 

Salmonella Enteritidis 

Tokat 

Beşamel soslu tavuk 

Salmonella Enteritidis 

Tokat 

Kaşarlı tavuk 

Salmonella Enteritidis 

Tokat  

Salçalı makarna 

Salmonella Enteritidis 

Tokat 

Yoğurt 

Salmonella Enteritidis 

Tokat 

Yoğurtlu makarna 

Salmonella Enteritidis 

Tokat  

Cacık 

Salmonella Enteritidis 

Tokat 

Barbunya piyazı 

Salmonella Enteritidis 

Tokat 

Salata 

Salmonella İnfantis 

Antalya 

Salçalı makarna 

Salmonella Enteritidis 

Konya 

Meyveli yaş pasta 

L. monocytogenes 

Konya 

Piliç Osmanlı köfte (donuk) 

L. monocytogenes 

Konya 

Çikolatalı yaş pasta 

L. monocytogenes 

Ankara 

Külbastı 

L. monocytogenes 

Denizli 

Meyveli yaş pasta 

L. monocytogenes 

Ankara 

Ekmek arası et döner 

Staph. aureus 

Giresun 

Ekmek arası et döner 

Staph. aureus 

Bolu 

Trileçe tatlısı 

Staph. aureus 

Tokat 

Çiğ köfte (acılı) 

Staph. aureus 

Tokat 

Çiğ köfte (acısız) 

Staph. aureus 

Ankara 

Sütlü revani (tüketime hazır) 

Staph. aureus 

Ankara 

Kaşarlı tost 

Staph. aureus 

Sakarya 

Pirinç pilavı 

Staph. aureus 

Ankara 

Ekmek arası et döner 

B. cereus 

Kayseri 

İ

zmir köfte 

B. cereus 

Kayseri 

Bulgur pilavı 

B. cereus 

Kayseri 

Çorba 

B. cereus 

Kayseri 

Pirinç pilavı 

B. cereus 

Kayseri  

Makarna 

B. cereus 

Giresun 

Makarna  

B. cereus 

Kırşehir 

Tavuk çorbası 

B. cereus 

Ankara 

Tavuk haşlama 

B. cereus 

Ankara 

Erişte 

B. cereus 

Ankara 

Sütlü revani (tüketime hazır) 

B. cereus 

Sakarya 

Etli kuru fasülye (tüketime hazır) 

B. cereus 

Aydın 

Tavuklu pilav 

B. cereus 

Manisa 

Makarna 

B. cereus 

Manisa 

Pirinç pilavı 

B. cereus 

Ankara 

Mercimek köftesi dürüm 

E. coli 

Kırşehir 

Salata 

E. coli 

Ankara 

Kıymalı pide harcı 

E. coli

 O157:H7 

*23.10.2018 tarihine kadar olan olayları ifade etmektedir. 

---

 

59

Hayvansal  kaynaklı  gıdalardan  ballar  için  GGBS’ye  anahtar  kelime  yazılarak  yapılan 

araştırmada  01.01.2019 tarihine  kadar  3130  bal  numunesinde  407  adet  uygunsuzluğun 

varlığı  belirlenmiştir.  Mikrobiyolojik  kaynaklı  bir  uygunsuzluk  bildirimi  yapılmamış 

olup en fazla uygunsuzluk 220 uygunsuzluk ile diastaz sayısında iken 162 uygunsuzluk 

ile  prolin  miktarı,  119  adet  hidroksimetil  furfurol  miktarına  ilişkin  uygunsuzluk 

bildirimi yapılmıştır. 

GGBS’de  ithalat  yumurta  ve  yumurta  ürünlerinden  2012  den  beri  179  numunenin 

analize  alınmış  olduğu  sadece  1  ürünün  fipronil  varlığına  ilişkin  uygunsuzluk 

bildirilmiştir. 

01.01.2018 - 01.01.2019 tarihleri arasında Tarım ve Orman Bakanlığı GGBS verilerine 

göre  gıda  kaynaklı  olarak  1169  adet  vaka/salgın  bildirimlerinden,  959  adet  bildirimde 

analiz  istenmiş  olup  analiz  istenen  bildirimlerin  dağılımı  Çizelge  2.18’de  verilmiştir.  

Bu  dönemde  en  fazla  bildirim  Hazır  Yemek  ve  Yemek  Fabrikası  (Tabldot)  (531  adet) 

ürün  gurubunda  olup  bunu  sırasıyla  Et  ve  Et  Ürünleri  (248  adet);  Süt  Süt  Ürünleri 

(147adet)  ve  Pastacılık  Ürünleri  ve  Tatlılar  (112  adet)  ve  takip  etmiştir  (Çizelge 

4.2.10.). 

---

 

60

Çizelge  4.2.10.  01.01.2018  -  01.01.2019  tarihleri  arasında  analiz  istenen  bildirimlerin 

dağılımı (Tarım ve Orman Bakanlığı verileri, 2018). 

Analiz Adı 

                            

Olumlu 

Olumsuz 

Sonuçlanmadı 

Salmonella

 spp. 

608 

15 

12 

Bacillus cereus 

559 

37 

12 

Listeria monocytogenes 

354 

11 

7 

Koagülaz Pozitif Staphylococcus 

320 

29 

7 

Stafilokokal enterotoksinler (Hızlı Test) 

243 

7 

5 

E. coli 

229 

28 

7 

E. coli

 O157 

232 

7 

5 

Sülfit indirgeyen anaerob bakteri 

137 

2 

3 

Stafilokokal Enteretoksinler 

126 

6 

2 

Listeria monocytogenes

 (Hızlı Test) 

79 

2 

2 

Termotolerant campylobacter 

79 

1 

1 

Salmonella

 spp. (Hızlı Test) 

59 

3 

3 

Staphylococcus Enterotoksin A 

55 

1 

 

Staphylococcus Enterotoksin B 

55 

1 

 

Staphylococcus Enterotoksin C 

55 

1 

 

Staphylococcus Enterotoksin D 

55 

1 

 

Staphylococcus Enterotoksin E 

55 

1 

 

E. coli

 O157 (Hızlı Test) 

50 

3 

2 

E. coli

 (EMS) 

37 

6 

2 

Küf - Maya Sayımı 

35 

1 

3 

E. coli

 O157:H7 

31 

 

 

Sülfit indirgeyen Clostridia 

23 

 

 

E. coli

 (kob) 

17 

1 

1 

Enterobacteriaceae 

13 

2 

 

Camplyobacter 

13 

 

1