Mustaqil ish angren universiteti

Х
ush, madaniyat nima? Sivilizatsiya-
chi?» 
kabi savollarga javob berishni taqozo etadi. 
Madaniyat ko`pqirrali ijtimoiy-
tarixiy hodisa bo`lib, insoniyat ma’naviyati yo`qsalib borgani sayin mazkur tushunchaning mazmuni 
tobora boyib boradi. Madaniyat inson tomonidan yaratilgan sun’iy olamdir yoki ikkinchi tabiatdir, degan 
qarash
lar ham yo`q emas. 
Bunda odam zotining yaratuvchilik qobiliyati, iktidori va shu asosdagi faoliyati hamda ularning natijalari nazarda tutiladi. 
Т
arixdan jamiyat taraqqiyotining muayyan davrlarida madaniyatning nixoyatda gullab-
yashnagan davrlari bo`lgani ma’lum. 
Masalan, qadimgi Yunonistonda miloddan ilgarigi VII-II asrlarda fan va madaniyat nixoyatda rivojlangan. Usha davrda yashagan 
Suqrot, Aflotun, Arastu kabi unlab allomalarning nomlari insoniyat tarixiga abadiy muxrlangan. Hozirgacha insoniyat tarixini 
o`rganadigan mutaxassislar bu davrdagi Yunoniston madaniyatini jahon sivilizatsiyasining beshiklaridan biri sifatida talqin etadilar. 
Т
axminan 
ana shu davrda «Avesto» kitobini yaratgan yurtdoshlarimiz madaniyati ham yo`qsak bo`lganini bugungi kunda ko`pgina 
mutaxassislar e’tirof etmogda. Х
uddi shunday madaniy taraqqiyotni yurtimiz tarixining VII-XII asrlarida yoki Soxibkiron Amir 
Т
emur 
xukmronlik qilgan davrda ham ko`zatish mumkin. 
Madaniyat inson bilimlari, kunikma va tajribalarini, ma’naviy saloxiyatini hamda amaliy faoliyat jarayonida inson 
ideallarining ro`yobga chiqishi va shaxs sifatida kamol topish jarayonini o`zida aks ettiradi. 

---

Madaniyat 
va 
sivilizatsiya 
tushunchalari 
o`zaro 
bog`liq 
bo`lsa-da, 
turlicha mazmun va xususiyatga egadir. Ba’zi 
olimlar madaniyat, o`zining kelib chiqishiga 
ko`ra, sivilizatsiyaga nisbatan qadimiydir, u 
mohiyatan sivilizatsiyaning ruxi, jonidir, deb 
xisoblaydi. Masalan, A. 
Тoynbi «Т
arixning 
idrok qilinishi» asarida shunday fikrlarni 
bayon etadi. Franso`z olimi R. Aron ham 
shunga yaqin xulosaga keladi. Uning fikricha, 
aynan madaniyat va sanoat soxasidagi 
tanazzul asta-sekin insoniyatni krizislar 
botkoKiga 
botirishi, 
bu 
esa, 
umumbashariyatning kelajagini xavf ostiga 
qo`yishi ham mumkin. 
Har bir xalq o`ziga xos madaniyat 
yaratadi va shu madaniyat tufayli o`zligini anglaydi, jahon taraqqiyotiga xissa qo`shadi. Milliy madaniyat rivojida quyidagilar katta 
o`rin tutadi:

---