Mustaqil ish

Mustaqil ish

Trankvilizatorlar ta’sir mexanizmi va ko’rsatmalar

Trankvilizatorlar (lot. Tranquillo - "tinchlanish" dan) - psixotrop dorilar uchun eskirgan atama. Hozirgi vaqtda trankvilizatorlar ko'pincha anksiyolitiklar deb ataladi.

(lot. anxietas - "tashvish, qo'rquv" va qad yunon tilidan. λυτικός - "zaiflash") - tashvish, qo'rquvni yengillashtiradigan vositalar; ilgari ularni "kichik trankvilizatorlar" deb ham atashgan.

Neyroleptiklarni esa "katta trankvilizatorlar" deb atashgan. ammo bu nomlar foydalanishdan chiqib ketdi, chunki bu guruhlarning barcha dori-darmonlari ham tinchlantiruvchi va uxlatuvchi ta'siriga ega emas, va ularning ba'zilari hatto faollashtiruvchi, ingibirlovchi va energetik ta'sirga ega, masalan, tofizopam.

Trankvilizatorlar turli kasalliklarni davolash uchun buyuriladi. Ko'pgina zamonaviy trankvilizatorlar benzodiazepin guruhiga kiradi. Trankvilizatorlar farmakodinamik faollikning beshta asosiy komponentiga ega: anksiyolitik, sedativ, uxlatuvchi, miorelaksant va antikonvulsant.

Trankvilizatorlarning asosiy ta'siri anksiyolitikdi. Anksiyolitik ta'sir tashvish, talvasa, qo'rquv (antifobik harakat) va emotsional zo’riqishning pasayishida namoyon bo'ladi.

Trankvilizatorlar ko'pincha obsesiflikni (obsesif fikrlar) va ipoxondriyani (o'z sog'lig'iga shubhaning kuchayishi) kamaytirishga yordam beradi. Biroq, qo'rquv va tashvish bilan birga keladigan o'tkir gallyutsinatsiya, delusional, affektiv va boshqa produktiv kasalliklar trankvilizatorlar tomonidan deyarli kamaytirilmaydi.

Sedativ ("tinchlantiruvchi") ta'sir psixomotor qo'zg'aluvchanlikning pasayishi, kunduzgi faoliyat, konsentratsiyaning pasayishi, aqliy va motorli reaktsiyalar tezligining pasayishi va boshqalarda ifodalanadi.

Uxlatuvchi (hipnotik) ta'sir uyquning boshlanishini yengillashtirishda, uning chuqurligini va ba'zan davomiyligini oshirishda namoyon bo'ladi. Trankvilizatorlarni qo'llashda miorelaksant ta'siri (skelet mushaklarining bo'shashishi),kuchlanish, qo'zg'alishni yengillashtirish uchun ijobiy omil hisoblanadi. Biroq, bu ta'sir, shuningdek, ishi tez aqliy va jismoniy reaktsiya talab qiladigan bemorlarda boshqa dori vositalarni iste'mol qilishni cheklashi mumkin. Shuni ham yodda tutish kerakki, miorelaksant ta'siri letargiya, zaiflik xissi bilan namoyon bo'lishi mumkin.

Antikonvulsant ta'sir epileptogen o'choqlarda yuzaga keladigan epileptogen faollikning tarqalishini bostirishda namoyon bo'ladi.

Amnestik ta'sir (amneziyani qo'zg'atish qobiliyati) asosan parenteral (in'ektsiya) yuborish bilan namoyon bo'ladi. Ushbu ta'sir mexanizmi hali aniq emas.

Ba'zi trankvilizatorlarning ta'sir doirasida vegetativ barqarorlashtiruvchi ta'sir (avtonomik asab tizimining funktsional faolligini normallashtirish) ajralib turadi. Klinik jihatdan bu ta'sir tashvishning vegetativ ko'rinishlarining (taxikardiya, arterial gipertenziya, terlash, ovqat hazm qilish tizimining disfunktsiyasi va boshqalar) kamayishi bilan namoyon bo'lishi mumkin.

Ko’rsatmalar

Trankvilizatorlarning klinik qo'llanilishi asosan ularning tashvishga qarshi ta'siri bilan bog'liq. Trankvilizatorlar barcha turdagi anksiyete kasalliklari uchun qo'llaniladi, shuningdek, tashvishlanish holatlarini davolash yoki tashvish belgilarini vaqtincha yengillashtirish uchun ham ishlatilishi mumkin. Shuni esda tutish kerakki, trankvilizatorlar bilan davolash faqat shifokor nazorati ostida amalga oshirilishi mumkin, chunki trankvilizatorlarni qo'llash preparatga o’rganuvchanlik rivojlanishiga (uzoq muddat foydalanish bilan ta'sirning pasayishi) sabab bo’ladi.Uzoq muddatli foydalanish bilan giyohvandlik xavfi ortadi. Giyohvandlik xavfi yuqori bo'lganligi sababli, 18 yoshgacha bo'lgan bolalar va o'smirlarda trankvilizatorlarni qo'llash faqat istisno hollarda, aniq asosli ko'rsatmalar bilan oqlanadi, davolash davomiyligi minimal bo'lishi kerak.

Konsentratsiyaning zaiflashishi va psixomotor reaktsiyalar tezligining pasayishi tufayli trankvilizatorlarni ambulatoriya sharoitida ehtiyotkorlik bilan buyurish kerak, ayniqsa ishi diqqatni jamlashni va tez aqliy va jismoniy reaktsiyani talab qiladigan bemorlarga (haydovchilar, dispetcherlar va boshqalar).

Trankvilizatorlarni qabul qilganda, spirtli ichimliklarni qabul qilinishi mumkin emas, chunki alkogol ushbu guruh dori vositalarining markaziy asab tizimiga susaytiruvchi ta'sirini kuchaytiradi, bu hayot uchun xavfli jiddiy yon ta'sirlar bilan birga bo'lishi mumkin, shu jumladan. ongni yo'qotish va nafas olish depressiyasi.