Mustaqil rivojlantirish imkoniyatlari
Yüklə 0,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 3 « Научный импульс » апреля , 202 3 1361 o‘zini tashqi ta’sirlarsiz rivojlantira olish xususiyatiga ega o‘zaro bog‘liq jihatlardir. Shundan kelib chiqib ta’kidlash mumkinki, o‘qituvchining kasbiy kompetentligi o‘qituvchi faoliyati va shaxsiga qo‘yilgan me’yoriy talablar bilan belgilangan umumiy yoki tipik xususiyatlar o‘qituvchi sub’ekt sifatida filologik faoliyat va muloqotda namoyon bo‘luvchi individual- psixologik va tipologik xususiyatlarini belgilash mumkin. Kompetentsiya yuksak mahorat, qobiliyatlar majmui, oliy Filologik mahoratning ko‘rsatkichlari hisoblanadi. Filologikkompetentsiya didaktik faoliyatida ijodiy qo‘llagan holda o‘quv ishining hamma qirralarida eng yuqori darajada erishilgan yutuqlardir. Filologik kompetentsiya– bu o‘qituvchi-pedagogning shunday shaxsiy va kasbiy fazilatlarini belgilaydigan xususiyatki, u o‘z fanini chuqur va atroflicha bilishida, pedagogik-psixologik va metodik tayyorgarligida talabalarni o‘qitish, tarbiyalash va rivojlantirishniig maqbul yo‘llarini izlab topib amaliy faoliyatida namoyon bo‘ladi. Yuksak kasbiy Filologik mahorat egasi, ya’ni kasbiy Filologik ijodkorlik. Oliy ta’lim muasasasi ta’lim jarayonida innovatsion texnologiyalardan foydalanish bevosita amalga oshiruvchi professor-o‘qituvchilarga alohida talablar qo‘yadi. Tizimda amaliy faoliyatga ijodkorona tatbiq etishning asosiy tayanch nuqtalari hisoblangan, o‘z- o‘zini takomillashtirish texnologiyasining konseptual asoslarini, asosiy qoidalarining mohiyatini o‘zlashtirgan kasbiy Filologiktalabalarga oliy ta’lim va tarbiya berishda innovatsion g‘oyalarning yetakchisi bo‘la olishi mumkin. Bu esa quyidagilarni taqozo etadi: u talabani tinglay olishi, vaziyatdan munosib ravishda chiqa olish, kasbiy oliy pedagog yangi g‘oyalarni hamisha qo‘llab-quvvatlaydi, g‘oya va fikrlarini bemalol, erkin ifodalash mumkin bo‘lgan muhitni yarata oladi. Umumiy kompetentsiyalar va kasbiy kompetentsiyalar “Kompetentlik” tushunchasi ta’lim-tarbiya sohasiga pedagog va psixologlarning ilmiy izlanishlari natijasida fanga kirib kelgan bo’lib, Filologikva psixologik nuqtai nazardan kompetentlik “noan’anaviy vaziyatlar, o’zini qanday tutishi, muloqotga kirishishi, noaniq vazifalarni bajarishda, ziddiyatlarga to’la ma’lumotlardan foydalanishda, izchil rivojlanib boruvchi va murakkab jarayonlarda harakatlanish rejasiga egalikni anglatadi. Nutqiy kompetentlik tilshunoslar tomonidan alohida bilim, malakalarni egallanishini emas, balki har bir mustaqil til yo’nalishlari bo’yicha integrativ bilimlar va harakatlarning o’zlashtirilishini nazarda tutadi. Talabalarga nutqiy kompetentsiyani shakllantirishda mutaxassis o’z bilimlarini doimo boyitib borayotganini, yangi axborotlarni o’rganishni, muhim nutqiy talablarni anglayolishni, tovush va ularni amaliyotda qo’llay olish, talabalarni individual xususiyatini inobatga olib ularga fonetikaga xos bo’lgan xususiyatlarni, tovush, tovush ozgarish holatlari, fonetik tahlilularni ishlash va qo’llay bilishni taqozo etadi. Biz kompetentsiyani turlariga murojat etsak. Nutqiy kompetentlik – nutqiy munosabatlarda faollik ko’rsatish ko’nikma, malakalariga egalik, nutqning shakllanganligi, muloqotga kirisha olish ravon, so’zlashish. Og’zaki va yozma savodxonlik. Maxsus kompetentlik– kasbiy-filologik faoliyatni tashkil etishga tayyorlanish, kasbiy- Filologikvazifalarni oqilona hal qilish, faoliyati natijalari baholash, BKMni izchil rivojlantirib |