Mustaqil rivojlantirish imkoniyatlari
Yüklə 0,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 3 « Научный импульс » апреля , 202 3 1362 borish bo’lib, ushbu kompetentlik negizida psixologik, metodik, informatsion, kreativ, innovatsion va kommunikativ kompetentlik ko’zga tashlanadi. Ular o’zida quyidagi mazmunni ifodalaydi: Pedagogik-psixologik kompetentlik –pedagogik jarayonda sog’lom psixologik muhitni yarata olish, talabalar va ta’lim jarayonining boshqa ishtirokchilari bilan ijobiy muloqotni tashkil etish, turli salbiy psixologik ziddiyatlarni o’z vaqtida anglay olish va bartaraf eta olish. Metodik kompetentlik – filologik jarayonni metodik jihatdan oqilona tashkil etish, ta’lim yoki tarbiyaviy faoliyatni to’g’ri belgilash, metod va vositalarni maqsadga muvofiq tanlay olish, metodlarni samarali qo’llay olish, vositalarni muvaffaqiyatli qo’llash; informatsion kompetentlik – axborot muhitida zarur, muhim, kerakli, foydali ma’lumotlarni izlash, yig’ish, saralash, qayta ishlash va ulardan maqsadli, o’rinli, samarali foydalanish; Kreativ kompetentlik – filologik faoliyatga nisbatantan jidiy va ijodiy yondashish, o’zining ijodkorlik malakalariga egaligini namoyish eta olish; Innovatsion kompetentlik – filologik jarayonni takomillashtirish, ta’lim sifatini yaxshilash, tarbiya jarayonining samaradorligini oshirishga doir yangi g’oyalarni ilgari surish, ularni amaliyotga muvaffaqiyatli tatbiq etish. Nutqiy kompetentsiyani shakllantirishda, nutqqa xos bo’lgan barcha holatlarni alifbodan to tovushgacha bo‘lgan jarayonlarni turli xil tarbiyaviy usullar, o‘yin texnologiyalari bilan singdirish lozim. Talabaga xos bo’lgan nutqiy jarayonlarga to’xtalamiz. Demak, biz qo’llash sohasi bo’yicha tilshunos tadqiqotchining fikriga tayanib Talabaga xos b’lgan nutqiy kompetentlikni quyidagi tarkibiy asoslarini ishlab chiqdik: Talaba yoshi inobatga olinadi. Fonetik o’zgarishlarga e’tibor berish lozim. Tovush va ajratishdagi tafovut. - Fonetik kompetentsiya. - Insert metodi asosida matnni ravon o’qish usuli. - Nutqiy sifatlarni o’zlashtirishda innovatsion texnologiyalarni qo’llash usullari. - Yod olish qobiliyatini rivojlantirish usullari. Lug’at bilan ishlashusullari. Leksikalogik kompetentsiya Mutaxassis sifatida: -Aniq maqsad, intilish asosida nutqiy jarayonni takomillashtirish metodikasi; -Nutqiy jarayon samaradorligini, o’zining ishchanlik faolligini oshirish metodikasi; -Izchil ravishda yangilanib borayotgan filologik bilimlarni o’zlashtish metodikasi; -ilg’or texnologiya, metod hamda vositalardan xabardor bo’lish metodikasi; -Oliy filologik faoliyatiga fan-texnikaning so’nggi yangiliklarini samarali tadbiq etish metodikasi; -kasbiy ko’nikma va malakalarini takomillashtirish metodikasi; Tilshunos olimlar N.Mahmudov, B.Mengliyev, L.R.Raupova, S.Ashirboyev, Q.Yo’ldoshev kabi o’zbek tilshunos olimlarining ishlarida nutqiy kompetentlikni filologik |