N. A. Kayumova

Ikkilamchi model. Ta’lim muassasasida o‘qish ham kunduzgi ta’limda, ham qisman kunduzgi va qisman masofaviy ta’limda olib boriladi. Har ikkalasida dars jadvali va o‘qitish dasturi bir xil. Ikkilamchi modeldan Avstraliyaning universitetlarida foydalanib kelinmoqda (http:// www.une.yedu.au).
Aralashgan model. Bu model masofaviy o‘qitishning turli shakllarini qamrab oladi, to‘g‘rirog‘i turli masalalar integratsiyasi, masalan, ta’lim oluvchilar o‘quv materialining ma’lum bir qismini masofaviy o‘qitish bilan ketma-ket, boshqa qismini parallel ravishda kunduzgi bevosita o‘qitish orqali oladilar. O‘qitishning bu integratsiya shakllaridan Massey va Yangi Zelandiya universitetlarida foydalanilmoqda (http://massey.ac.nz).
Konsorsium. Ushbu model ikkita ta’lim muassasasining o‘zaro aloqasida olib boriladi, Birinchi muassasa masofaviy o‘qitish uchun o‘quv materiallarini ishlab chiqish bilan shug‘ullansa, ikkinchi muassasa virtual o‘quv guruhlarini o‘qitish vositalari yoki masofaviy o‘qitish dasturi ijrosini ta’minlaydi. O‘zaro aloqada, ishlovchi bu muassasalar universitet, yoxud ta’lim bilan shug‘ullanuvchi markazlar, fakultetlar va hatto tadbirkorlik va davlat tashkilotlari ham bo‘lishi mumkin. O‘qitishning bu modelidan masalan, Kanadada ochiq’quv agentligida foydalanib kelinmoqda (http://www.ola.bc.ca) [26].
Franchayzing. Masofaviy o‘qitishning franchayzing tamoyiliga asoslangan bu modelda ta’lim muassasalari o‘zaro o‘zlari yaratgan masofaviy kurslarni almashadilar. Ushbu modelning xarakterli jihati shundaki, ma’lum bir ta’lim muassasasida o‘qish niyati bo‘lgan talaba yetuk oliy muassasaning konsorsiumi orqali o‘sha hajmda, lekin yuqori sifatli bilim va o‘qish nihoyasida diplom olish imkoniga ega bo‘ladi. Franchayzing modeli asosida o‘qish tashkil etilgan ta’lim mussasalariga ochiq universitet - Biznes oliy ta’lim muassasasi va ular bilan muloqotda bo‘lgan Sharqiy Yevropa universitetlarini keltirish mumkin.
Validatsiya. Masofaviy o‘qitishning bu modeli keng tarqalgan o‘qitish shakllaridan hisoblanadi. Muloqotda bo‘lgan barcha ta’lim muassasalari o‘zaro teng darajada masofaviy o‘qitish bo‘yicha bitim tuzadilar. Ular birgalikda masofaviy o‘qitish dasturi va kursini yaratadilar, beriladigan diplom va sertifikatlar bir xil darajada tan olinadi.