8-MAVZU: DINIY EKSTREMIZM VA TERRORIZMGA
QARSHI KURASH: Q‘ZBEKISTON TAJRIBASI
Reja:
1. Fundamentaliz va Ekstremizmni keltirib chiqaruvchi
omillar
2. Yangi diniy harakatlar tushunchasi va soxta xristian
harakatlar.
3. Kibermakonda din omili.
Mavzuning о ’quv maqsadi:
Ushbu mavzuda diniy ekstramizm va
fundamentalizm tushunchalarining
mazmun mohiyati haqida, hamda
yangi diniy xarakatlar to’g ’risida m a’lumotga ega bo’ladilar.
Tayanch
iboralar:
vijdon
erkinligi,
konfessiya,
diniy
bag’rikenglik, fundamentalizm, kibermakon.
Xozirgi kunda yurtimizda kupchilikni diniy masalalar kiziktirib
kelmokda. Ayrim kishilar, ayrim chalasavod kishilar bundan foydalanib,
chet
eldan
kirib
kelayotgan
xar-xil
diniy
ekstremistik
va
fundamentalistik
okimlarni targib kilib yuribdilar,
bu ishda ulami chet
ellik sponsorlar mablag, adabiyotlar bilan taxminlamokdalar. Bu ishda
xorijiy kuporuvchi tashkilotlaming ishtiroki sezilmokda.
Diniy fundametalizm akidaning uzgarmasligini ximoya kiladigan
vaxiy va muxjizalaming mukaddas kitoblaridagi bayonining xarfiy
talkini
tarafdori, ulaming xar kanday majoziy talkiniga murosasiz
suzma-suz talkiniga asoslangan extikodni aklga tayangan mantikiy
dalillardan ustun kuyadigan, muayyan diniy extikod shakllanishining
bshlangich davrdagi belgilangan barcha
yul yuriklarini katxiy va
ogishmay bajarilishini talab kiladigan diniy okimlarni ifodalashda
kullaniladigan
Fundamentalizm
tushunchaning diniy maxnosini anglamok uchun
semantik kelib chikishiga extibomi karatsak shu narsaning guvoxi
bulamizki, nasroniylarjnjilni tashvik kilinishi yulida uni turli tillarga
tarjima kilishlari natijasida mazkur kitobning
tarjima matnlari jiddiy
uzgarishlarga uchragan. Shuningdek nasroniylikda Iso paygambar
safdoshlari va boshka tarixiy shaxslarga siginish, ularni iloxiylashtirish
127
darajasiga etib borish okibatida nasroniy dinining ustivor goyalarini
talkin kilishda maxlum maxnoda
buzilishlar sodir bulgan, deb daxvo
kilinadi. Bu esa uz navbatida ushbu din peshvolari, ayniksa, uning
dastlabki goyalari taxsirida bulgan radikal din arboblari urtasida bu
xolatni islox kilish fikrini vujudga keltiradi. Nasroniylikda "
fundaraatalizm" tushunchasi ancha
oldin paydo bulganiga karamay,
uning dastlabki rasmiy kurinishini 1908 yili AKShning Kalifomiya
shtatida radikal protestantlaming "Xristian dinining fundamental
tushunchalari konferentsiyasi" uyushmasining vujudga kelishi bilan
boglash mumkin. Ulaming asosiy va bosh maksadi injilning sof xoliga
kaytarishni kutarish bulgan. Fundamentalistlar kup yillar davomida fakat
xristian
diniga nisbatan kullanildi, keyinchalik xind va yaxud
fundametalizmi xakida gapirildi.
Dostları ilə paylaş: