Gərginləşən sement. Müəyyən nisbətdə götürülmüş portland-
sementdən (60
65 %), alüminat sementindən (13
20 %) və gipsdən
(6
12%) ibarət olan hidravlik yapışdırıcı maddəyə
gərginləşən sement
deyilir.
Məlumdur ki, qabaqcadan gərginləşdirilmiş
dəmir-beton kon-
struksiyalarında armaturu mexaniki və elektrotermik üsulla gər-
ginləşdirirlər. Bəzi hallarda elementdəki
armaturu iki və üç istiqa-
mətdə gərginləşdirmək lazım gəlir. Bu halda mexaniki və elektro-
termik üsulun tətbiq edilməsi böyük texniki çətinliklərlə əlaqədardır,
ona görə də bu kimi hallarda belə sementin tətbiq edilməsi çox effektli
olur.
Gərginləşən sementin tutmasının başlanğıcı 2
5 dəqiqə,
tutmasının sonu isə 4
7 dəqiqədir. Xüsusi səthi 4500 sm
2
/q-a
qədər
olmalıdır.
Gərginləşən sement xüsusilə,
hidrotermal emal şəraitində
intensiv genişlənmə xassəsinə malik olduğundan, onun əsasında ha-
zırlanmış dəmir-beton konstruksiyalardakı armatur milləri bu ge-
nişləndirici qüvvələrin təsirinə məruz qalaraq dartılır, yəni gərginləşir.
Bu sementin adı da məhz onun bu xassəsinə əsaslanır.
Gərginləşən sementin 1 gündən sonra sıxılmada
möhkəmlik
həddi 10
12 MPa, 28 gündən sonra isə 40
50 MPa-dır. 28 gündən
sonra nisbi xətti genişlənmə 2,5 %-dən çox olmamalıdır. Onun xassə-
ləri bir sıra
amillərdən, xüsusən gipsin və gərginləşdirici əlavələrin
143
143
miqdarından, portlandsement və alüminat
klinkerlərinin mineral
tərkibindən asılıdır.