102
102
xəmirdən hazırlanan nümunələrin 24 saatdan sonra dartılmada
möhkəmlik həddi 1,5 MPa, 28 gündən sonra isə 3,5
4,5 MPa olur. 1:3
nisbətli məhluldan döyəclənib sıxlaşdırmaqla hazırlanmış nümunələrin
28 gün havada bərkidikdən sonra sıxılmada möhkəmlik həddi 40
60
MPa olmuşdur. Xammal materialları yüksək keyfiyyətli olduqda nü-
munələrin möhkəmliyi 80
100 MPa-a çatır.
Kaustik maşqnezitdən tikişsiz ksilolit döşəmələr, fibrolit tavalar
hazırlanır.
Kaustik dolomit
Kaustik dolomitin istehsalında xammal olaraq, dolomitdən
(CaCO
3
MgCO
3
) istifadə edilir. Dolomit
maqnezitə nisbətən təbiətdə
daha geniş yayılmışdır. Məlum olduğu kimi MgCO
3
daha alçaq
temperaturda, yəni 550
0
S-də, CaCO
3
isə ancaq 910
0
S -də parçalanır.
Bu haldan istifadə edərək xammalı orta temperaturda, yəni 650
750
0
S temperaturda yandırdıqda MgCO
3
parçalanaraq
maqnezium oksidi
və karbon qazı alınır, CaCO
3
isə parçalanmamış qalır:
CaCO
3
MgCO
3
= MgO
CaCO
3
+ CO
2
.
Beləliklə, dolomitin yandırılmasından kaustik maqnezitlə
kalsium-karbonatın qarışığı alınır ki, buna da
kaustik dolomit deyilir.
Dolomiti müxtəlif temperaturda yandırdıqda müxtəlif mate-
riallar alınır.650
750
0
S temperaturda kaustik dolomit, 750
850
0
S-də
dolomit sementi, 900
1000
0
S-də
dolomit əhəngi və 1400
1500
0
S-də odadavamlı material alınır.
Kaustik dolomitin tərkibində MgO-nin miqdarı 15 %-dən az,
sərbəst CaO-nin miqdarı isə 2,5 %-dən çox olmamalıdır.
Üyüdülmüş kaustik dolomiti 02 №-li ələkdən keçirtdikdə alınan
qalıq 5 %-dən, 008 №-li ələkdən keçirtdikdə isə 25 %-dən çox
olmamalıdır. Onu MgCl
2
və MgSO
4
duzlarının sulu məhlulları ilə
qarışdırırlar. Tutması və bərkiməsi kaustik maqnezitinki kimidir.
Həqiqi sıxlığı 2780
2850 kq/m
3
-dur. Tökmə sıxlığı 1050
1100
kq/m
3
-dur. Otaq temperaturunda tutmasının başlanğıcı tezi 3
10 saat,
tutmasının sonu isə geci 8
20 saatdır.
Kaustik dolomitin möhkəmliyi
kaustik maqnezitin möhkəmli-
yindən azdır. Kaustik dolomitdən 1:3 nisbətində hazırlanmış və
103
103
havada bərkimiş nümunələrin 28 gündən sonra sıxılmada möhkəmlik
həddi 10
30 MPa-dır.
Kaustik dolomit kaustik maqnezitlə yanaşı fibrolit və ksilolit
tavaların, ksilolit döşəmələrin, istilik-izolyasiya materiallarının
hazırlanmasında və s. yerlərdə işlədilir.
Dostları ilə paylaş: