N. M. Kayumova

626

---

XXIII BOB. MAKTABGACHA TA'LIM BO'LIMLARI
TOMONIDAN MAKTABGACHA TA'LIM
MUASSASALARINI NAZORAT QILISH
Nazorat qilish - Davlat nazorati, maktabgacha
ta'lim bo'limlari tomonidan rahbarlikning
eng muhim shakli ekanligi
Nazorat qilish deganda - Davlat nazorati, maktabgacha ta'lim 
bo'limlari tomonidan rahbarlikning tekshirish shakllariga 
aytiladi.
Bu - Mustaqil Davlatimizning qaror, hukumat, ko'rsatma, 
yo'l-yo'riqlarini, «Maktabgacha ta'lim to'g'risidagi qonun» 
asoslarini bajarilishini, maktabgacha ta'lim yoki tashkilotlar 
tomonidan, 
maktabgacha 
ta'lim 
ahvolini 
tekshirish, 
shuningdek, maktabgacha ta'lim bilan bog'liq bo'lgan ariza, 
imkoniyat, iltimoslarni tekshirishdir. Bu - «Maktabgacha ta'lim 
to'g'risidagi Nizom», «Maktabgacha ta'lim konsepsiyasi», 
«Ilk 
qadam»
davlat dasturlarining bajarilishi ustidan nazoratdir.
Bu - har bir maktabgacha ta'lim muassasi ishidagi kamchi- 
liklarni yo'qotish choralarini ko'ruvchi, pedagogik ta'lim- 
tarbiya, pedagogik ish sifatini o'stirishda aniq amaliy yordam 
ko'rsatuvchi tekshirish shaklidir.
Nazorat qilish - nazorat qilishning metodologik asosini - 
O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, «Maktabgacha 
ta'lim Konsepsiya»sida ko'rsatib berilgan ilmiy jihatdan 
asoslangan g'oyalar egallaydi.
O'zbekiston Respublikasi Davlat hokimiyatining tizimi - 
hokimiyatning qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va uni nazorat 
qiluvchi tamoyillariga asoslanadi. Davlat o'z faoliyatini inson 
va jamiyat farovonligini ko'zlab, ijtimoy adolat va qonuniylik 
tamoyillari asosida amalga oshira borib, maktabgacha ta'lim 
bo'limlarida nazorat ishlarini amalga oshirishda asosiy negiz 
bo'lib xizmat qiladi. «Davlat jamiyatning madaniy, ilmiy
627

---

va texnikaviy rivojlanishiga g'amxo'rlik qiladi» deyiladi. 
O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 42-moddasida.
Nazorat qilishda - qonunlarning ustunligi shuni anglatadiki, 
bunda barcha joriy qonunlar va me'yoriy-huquqiy hujjatlar 
Konstitutsiya asosida va unga muvofiq bo'lishi talab etiladi. 
Ulug' bobokalonimiz Amir Temur aytganlaridek: «Qasrda qo­
nun hukmronlikqilsa, shuyerda erkinlikbo'ladi». Maktabgacha 
ta'lim bo'limlarida nazorat amalga oshiradi.
Nazoratchi-metodist - bu ma'liim sohaga tegishli qonun- 
qoidalarning to'g'ri bajarilishini nazorat qiluvchi shaxs.
Rahbar faoliyatini baholovchi bosh mezon - uning ishini 
tashkil qila bilish qobiliyatidir. Rahbar ishini shunday tashkil 
qilsinki, odamlar «Ha, bu xalq farovonligi yo'lida g'amxo'rlik 
qiluvchi va uni hamma narsadan yuksak qo'yuvchi rahbar, 
deya olsin».
Nazorat qilishda - boshqarishni obdon puxta o'ylangan 
tizimini ishlab chiqish, o'tmishni mas'uliyat bilan tahlil etish -