N. O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Po'lut tasmalar. O‘tkir qirrali yoki yuqori temperaturali (120...130 °C) yuklarni tashish uchun po‘latdan tayyorlangan tasmalar ishlatiladi.
Uglerodli po‘latlardan tayyorlangan, qalinligi d =1 mm, eni В=500^650 mm bo‘lgan tasmalar, tasmali konveyerlarda ko‘p ishlatiladi. Ularning mustahkamligi u_m^1200 MPa ga yetadi.
Mustahkamligi yuqori bo‘lgani uchun po‘lat tasmalar uzunligi 1000 m gacha bo‘lgan konveyerlarda ishlatiladi. Lekin tasmani bukish qiyin bo‘lgani sababli konveyer barabanlari katta diametrga ega bo‘ladi.
Konveyer tasmasining chiziqli zichligi (1m uzunlikdagi tasmaning massasi, kg/m) quyidagicha aniqlanadi:
p_t = 1,1B(dz + d_x + d₂), (162)
bu yerda: В — tasma eni, m; z — qistirmalar soni; d — bir dona qistirma qalinligi, mm; d_x=(1,5...6) mm, d₂=(1...1,5) mm tasmaning ustki va ostki qoplamalarining qalinligi, mm.

3. 
   Barabanlar
   

Tasmali konveyerlarda konveyerni harakatga keltiruvchi — yetak- lovchi baraban, tasmaning tarangligini ta’minlovchi — yetaklanuvchi baraban, tasmaning yo‘nalishini o‘zgartiruvchi barabanlar o‘rnati- ladi.
Unumdorligi yuqori, uzun konveyerda tasma bilan baraban o‘rtasidagi ishqalanishni kuchaytirish maqsadida yetaklovchi ba­raban sirti rezina yoki yog‘och bilan qoplanadi. Tortuvchi element rezinalashtirilgan tasmadan iborat bo‘lsa, yetaklovchi baraban diametri £_b=(125...150)z, (bu yerda z — tasmadagi qatlamlar (qistirmalar) soni) (103-rasm). Tortuvchi element po‘latdan iborat bo‘lsa, Z>_b=(800...1200) d, (bu yerda d — po‘lat tasma qalinligi)

103-rasm. O‘q va valga o‘rnatilgan barabanlar sxemasi:
I — o‘qga o‘matilgan; II — valga o‘matilgan va futerovkalangan (barabanga qo‘shimcha material qoplangan); III — valga o‘rnatilgan futerovkalanmagan;
1 — o‘q; 2 — baraban; 3 — tasma; 4 — qoplama; 5-val.

olinadi. Taranglovchi baraban diametri D_t=2 D_b/3, tasma yo‘nalishini o‘zgartiruvchi baraban diametri D_o^0,5 D_b olinadi.

Hamma barabanlarning diametrlari standart qatordagi qiymat- ga tenglashtirib olinadi. DAST 22644-77 bo‘yicha baraban dia- metrlarining standart qatori 160, 250, 320, 400, 500, 630, 800, 1000, 1250, 1600, 2000, 2500.
Baraban uzunligi tasma enidan 100 mm ga katta olinadi.

4.