Nağdsız hesablaşma formaları

Sərbəst İş

İxtisas: Maliyyə

Fakültə: iqtisadiyyat

Kurs: 3

Qurup: 528 ml 1

Fənn Adı: Pul və Bank

Tələbə: Xəzər Əkbərov

Müəlim: Azər Babayev

Mövzu: Nağdsız hesablaşma formaları

Nağdsız hesablaşma formaları

İqtisadi sistemlərin formalanndan asılı olmayaraq bütün ölkələrdə hüquqi və fıziki şəxslər arasında müxtəlif çoxsaylı iqtisadi əlaqələr mövcuddur. Müxtəlif mülkiyyət formalı müəssisə və təşkilatların, fırma və şirkətlərin, fıziki şəxslərin müstəqil təsərrüfat fəaliyyəti ilə məşğul olduqlan bazar iqtisadiyyatı şəraitində onlar arasındakı əlaqələrin möhkəmlənməsi, inkişaf etməsi və müxtəlif tipli təsərrüfat əLaqəLərinin sabitləşməsi mühüm inkişaf amiLidir. Bu inkişaf yolu fondLarın dövretmə prosesində dəyərin formasmm dəyişməsini təmin edən pul hesablaşmalan vasitəsilə həyata keçirilir. Belə əlaqələrin vaxtında və təsərrüfatda probLemlər yaratmadan həyata keçməsində pul hesabiaşmalannın rolu yüksəkdir. Bazara keçid və bazar şəraitində puL hesablaşmalannm vaxtında və düzgün aparılması bir tərəfdən təsərrüfat subyektLərinin normaL maliyyə-tesərrüfat fəaliyyətini, digər tərəfdən isə bank sisteminin inkişafını təmin edir. Son nəticədə, həm təsərrüfat subyektləri, həm də banklar sosial institutlar kimi büdcəyə çatası vəsaitlərin ödənməsini vaxtmda təmin edirlər. Beləliklə, puL hesablaşmaLan təsərrüfat həyatında bütöv bir dövretmə prosesini təşkii edən vəzifə daşıyır.

Miiəssisə və təşkilatlarda fondlarm dövretmə prosesi aşağıdakı kimi baş verir. İlkin mərhələdə müəyyən məbləğdə pul vəsaiti müəyyən həcmdə istehsal vasitələri və istehlak maiiarma çevrilir. Növbəti mərhelələrdə çevrilmiş və izafi dəyər ödəmə fondiarmm pul formasına, xalis gəlirə, əmək haqqına və s. çevrilir. Fondlann dövretməsinin bu mərhələləri ancaq və ancaq pui hesabLaşmalarmm vasitəsilə həyata keçirilir.

Miiəssisə və təşkiiatlann fondiannın dövretmə prosesində pul xərcləri dəyərin bir mərheləsindən digərinə keçiddə iştirak etmirlər. Onlar fondlann dövretmə prosesində dəyerin herəkətini şertlendirir və dövretmənin həm ilk, həm də son mərheləsinde iştirak edirler. Mentiqi olaraq pulun hərəkəti,

yəni pul hesablaşmaları həm fərdi dövretmə prosesində dəyərin hərəkətinin, həm də ümumi məcmu məhsulun, milii gəlirin tənzimlənən bölgüsünün və yenidən bölgüsünün xüsusi forması kimi çıxış edir.

Pul hesablaşmaları (dövriyyəsi) əsasən iki formada həyata keçirilir:

nağd pul hesablaşmalan;

näğdsız pul hesablaşmalan.

Müasir iqtisadi lüğətdə hesablaşmanm bu formalan aşağıdakı kimi izah edilmişdir:

Nağd hesablaşma - pul dövriyyəsinin bir formasıdır, alınmış mallann, görülmüş işlərin və göstərilmiş xidmətlərin haqqımn alıcı və ya sifarişçi tərəfindən nağd puiia ödəniiməsidir. Bu hesablaşma nəticəsində nağd puilar tərəflərdən birinin kassasmdan digərinin kassasına keçir.

Nağdsız hesablaşma - pul dövriyyəsinin bir formasıdır. Pul vəsaitiərinin saxlanması və hərəkəti nağd pullana iştirakı oimadan həyata keçirilir. Pui vəsaitləri banklardakı hesablara keçirilir, ödəyicinin hesabmdan alıcmm hesabma ödənilir. Bütün nağdsız hesablaşmalar bank vasitəsiiə aparılır.