Namangan muhandislik qurilish instituti

Fanni urganishdagi tayanch suzlari:

Issiklik texnikasi, texnik jixozlar, issiklik manbai, issiklik dinamikasi, xaro- rat, issiklik va ish, kinetika, issiklik sigimi, issiklik utkazuvchanlik, issiklik yutuv- chanlik, entropiya, izoxor, izobar, izotermik, adiabat, suv bugi, nam xavo, issik ishlov be- rish, issik almashinuvi, massa almashinuvi, gidrodinamika, aerodinamika, yokilgi, yonishi jarayoni, issiklik generatorlari, kuritish suspenziya, material balans, diagramma, pishi- rish jarayoni, tunulli xumdon, aylanma, shaxtali xumdon, kirishish deformatsiya, namli issik ishlov berish, buglash chuqurlari, buglash kassetalari, avtoklav.

Tavsiya etiladigan adabiyotlar ruyxati

1. 
   Peregulov V.V., Rogovoy M.M. Teplovыe protsessы i ustanovki v texnologii stroitelь- nыx izdeliy i detaley. Uchebnik dlya VUZov. M.: Stroyizdat, 1983-416 str.
   
2. 
   Nikiforova N.M. Teplotexnika i teplotexnicheskoe oborudovanie predpriyatiy pred- priyatiy promыshlennosti stroitelьnыx materialov i izdeliy. M.: Vыsshaya shkola, 1981- 271 str.
   
3. 
   Peregudov V.V. Teplotexnika i teplotexnicheskoe oborudovanie. Uchebnik dlya texniku- mov. M.: Stroyizdat, 1990-336 str.
   
4. 
   Eremin N.F. Protsessы i apparatы v texnologii stroitelьnыx materialov. Uchebnik dlya VUZov. M. Vыsshaya shkola, 1986-250 str.
   
5. 
   Rogovoy M.M. Kondakova M.I. , Saganovskiy M.N. Raschetы i zadachi po teplotexniche- skomu oborudovaniyu predpriyatiy promыshlennosti stroitelьnыx materialov. M.: Stroyizdat 1978-360 str.
   
6. 
   Nikiforova N.M. Osnovы proektirovanie teplovыx ustanovok pri proizvodstve stroi- telьnыx materialov. Ucheb. posobie M. Vыsshaya shkola, 1794
   

2-ma’ruza: Ishlab chiqarish korxonalarida qurilish materiallariga issiqlik va namlik ishlov berish xolati.

Reja:

1. 
   Issiklik tugrisida umumiy tushuncha
   
2. 
   Issiklik uzatish turlari
   
3. 
   Issiklik bajargan ish
   
4. 
   Issiklik dinamikaning birinchi va ikkinchi konuni
   

Issiklik jismlardagi molekulalarning ilgarilanma xarakati natijasida paydo bul- gan kinetik energiya bilan ulchanadi. molekulalarning ilgarilanma xarakati kancha tez bul- sa issiklik xam shuncha yukori buladi. Issiklik xaroratini ulchash turli xil ulchov asbob- larida amalga oshiriladi.

Issiklikni barcha xossalari issiklik texnikasi fanida chukur urganiladi. Issiklik texnikasida issiklikdan foydalanish ikki yunalishda foydalaniladi: energetik va texno- logik. Energetik yunalishda issiklikni mexanik ishda aylantirish nazarda tuttilsa, tex- nologik yunalishda jismlarni turli xil xossalarini uzgartirish nazarda tutiladi.
Issiklik uzatish turlari 3 xil elementar kurilishdagi issiklik almashinuvidan iboratdir: issiklik utkazuvchanlik, konvertsiya va nurlanish.
Issiklik utkazuvchanlik asosan kattik jismlarga xos bulib bir zarrachaning ikkinchi zarrachaga uzatishni tushunamiz.
Issiqlik jismlardagi molekulalarning ilgarilanma harakati natijasida paydo bo’lgan kinetik energiya bilan o’lchanadi. molekulalarning ilgarilanma harakati qancha tez bo’lsa issiqlik ham shuncha yuqori bo’ladi. Issiqlik haroratini o’lchash turli xil o’lchov as- boblarida amalga oshiriladi.
Issiqlikni barcha xossalari issiqlik texnikasi fanida chuqur o’rganiladi. Issiqlik texnikasida issiqlikdan foydalanish ikki yo’nalishda foydalaniladi: energetik va texno- logik. Energetik yo’nalishda issiqlikni mexanik ishda aylantirish nazarda tutilsa, texno- logik yo’nalishda jismlarni turli xil xossalarini o’zgartirish nazarda tutiladi.
Issiqlik uzatish turlari 3 xil elementar qurilishdagi issiqlik almashinuvidan iboratdir: issiqlik o’tkazuvchanlik, konvertsiya va nurlanish.
Issiqlik o’tkazuvchanlik asosan qattiq jismlarga xos bo’lib bir zarrachaning ikkinchi zarrachaga uzatishni tushunamiz.
Issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsienti bilan xarakterlanadi va quyidagi formula bo’yicha ifodalanadi.

_{ } Qa _; (t₁  t ₂ )  F
Vt _, m² S

bu yerda: Q - issiqlik miqdori; a - to’siq qalinligi;
t₁ va t₂ - to’siq yuzalarida haroratlar ⁰S; F - to’siqning yuzasi, m².
Konvektiv ko’rinishdagi issiqlikning ko’chishi suyuqlik va gazlarga xos bo’lib, zarra- larning siljishidan hosil bo’ladi. Konvektsiya tufayli qattiq jism yuzasi bilan gaz yoki suyuqlik o’tayotgan yuza o’rtasida issiqlik almashinuvi sodir bo’ladi.
Konvektiv issiqlik almashinuvi quyidagicha ifodalaniladi:

Q_c = α_k(t₁ – t₂)F,

bu yerda:

α_k - konvektiv issiqlik almashinuv koeffitsienti; t₁ - qattiq jism yuza harorati, ⁰S;
t₂ - gaz (suyuqlik ) harorati, ⁰S; radi.
F - qattiq jism yuzasi, m²_.