Nashrga tayyorlash markazi k. B. Us mo nov

n-,/12 r-j/H r-/⁸

8.11-rasm. RBD dastgohlarida almashinuvchi ko‘p qirrali plastinkali tokarlik kcskichlari bilan asosiy yuzalarga ishlov berish chizmasi.

9K

1. 
   — 9 = 40° li o'naqay qayrilgan o'tuvchi kcskicltlar, ular bilan lashqi yo'nish, chekkalarni kesish, ariqcha yo'nish, laskalar olib lashlash iiiumkin;
   
2. 
   —
   bilan dclalni silindri va konusi bo'ylab yo'nish, tcskari koiiiisni yo'nish, radiusli yu/alarga va galtcllarga ishlov bcrish, detaining markazidan lashqi diamclriga qarab yo'nalgan harakat bilan chckkalarini yo'nish kabi ishlarni amalga oshirish mumkin;
   
3. 
   —
   va konuslarga ishlov bcrish mumkin;
   
4. 
   — qamrab tulkich yordamida yuqoridan niahkanilangan romb shaklidagi plastinkali rezba ochuvchi kcskiclilar. Bu kcskiclilar bilan 2 nini dan 6 mm gacha bo'lgan qadanili rezbalar ochiladi. Proff burchagi plastina shakli bilan ta’minlanadi;
   
5. 
   — icliki rezbalar ochish uchun kcskiclilar, qadami 2 nini gacha bo'lgan toretsiga yaqin joyda rezba ochish inikonini beradi;
   
6. 
   — ochiq teshiklar va ariqchalarni yo'nishda ishlaliladigan, <= 95" li romb shaklidagi plastinkalari bo'lgan yo'nib kengayliruvchi kcskiclilar^;
   

7— diametri 22 mm va undan ortiq teshiklarni yo'nishga imkon beruvchi,

7. 
   — tashqi yo'nish, detallarning chetlarini yo'nish, ariqchalarni yo'nish, lhskalar olib tashlash uchun kvadrat plastinkali
   
   
8. 
   — kcngligi 1 dan 6 mm gacha, chuqurligi kengligiga tcng bo'lgan lashqi lo'g'ri ariqchalarni yo'nish uchun kcskiclilar. Maxsus shakldagi plastinkalar, qamrab tulkichlar yordamida niahkamlanadi;
   
9. 
   — silindrik va shakldor yuzalarni yo'nishga imkon beruvchi konturli uch qirrali lo'g'ri shaklga cga plastinkali,
   
   

/ / — cp = 63° li, uch qirrali shakldagi plastinkaga ega konturli kcskiclilar;

12. 
    — qadami 2 mm gacha bo'lgan lashqi rezbalar qirqish uchun rezba ochuvchi kcskiclilar. Qirquvclii lo'g'ri burchakli plastina tutkichga qamrab ushlagich yordamida niahkamlanadi. Keskich cho'qqisining profili plastinkani rezba proiili burchagiga tcng burchak ostida charxlab la’minlanadi;
    
13. 
    — pog'onali yuzalar, faskalar, torcslarni tashqi dianietrdan dctal markaz.iga yo'nalgan harakat bilan yo'nishga imkon beruvchi, cp = 93...95“ li uch qirrali nolo'g'ri shakldagi plastinkali o'tuvchi tiranía kcskiclilar..
    

RBD li dastgohlarda uch ijrodagi kcskiclilar qo'Uanadi: 1) to‘liq o'lchamli; 2) keskich-qo'ymalar 3) elemenllari rostlanadigan kaltalashtiiilgan keskicjlar.
Barcha ijrodagi to'liq o’lchamli keskichlar ishlab chiqarishda, asboblar bloklari bo'lgan dastgohlarda (ularda asbob dastgohdan


t
ashqarida sozlanadi) yoki supportli dastgohlarda (8.12-rasm, a) keng qolllanadi.
Toiiq ol|chamli keskichlar kabi keskich-qo'ymalar konstruk­tiv jihatdan istalgan shakldagi plastinali qilib ishlanishi mumkin. Quyma toretsidagi vint keskichni osongina rostlash imkonini beradi (8.12-rasm, b).
Unifikatsiyalangan, kaltalangan keskich-qo'ymalar (8.12-rasm, d) opravkalarda turll-tuman biriktirish usullarida mahkamlanadi. Keskich qo'ymalarning plandagi turli burchaklilari, plastinkalarning turli parametrlari va ularni korpuslarda mahkamlash usullari: vintlarsiz rostlovchi prizmatik; keskichlarning ko'ndalang va o'q bo'ylab rostlash uchun vintlar bilan sozlangan turli konstruktiv ijrolari mavjud.
Diametri aniqligi 0,05...0,01 mm bolgan, yo'nib kengaytiruvchi keskichlarning ishini rostlash uchun quloch mikrometrik rostla­nadigan keskich-qo'ymalardan foydalaniladi (8.13-rasm). Bunday qo‘ymalar yo'nib kengaytiruvchi opravkaning uyasiga o'rnatiladi.
Keskich 5 mahkamlangan tutkich 6 „olchamga qo^ish“ paytida limb 7 aylanganda vtulka S da siljiydi. Shponka 4 tutkichning burilishiga to'sqinlik qiladi. Tutashgan joylardagi tirqishlarni bartaraf qilish uchun likopchasimon prujinalar to'plami 3 bollib, u vtulka 8 ning ariqchasida joylashgan. Prujinalar tutkichga burab kiritilgan vtulka / bo'rtig'iga tiraladi va uni pastga siljitishga intiladi. Vint 2 keskichni olchamga daglal rostlab qo'yish uchun xizmat qiladi. Bo'linmalar qiymati 0,01 mm bolgan limbni burish orqali aniq rostlanadi. Vtulka ¿toretsida nonius bollib, u keskich silji^laini 1 mkm aniqlikkacha hisoblash imkonini beradi. O'lcham 0,5 mm dan ortiq o'zgarganda, vint 2 dan foydalaniladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

Amalda yo‘nishning turli xillari uchun bir xil shakldagi plastinali tutkichlarni qo'llab, keskichlar nomenklaturasini cheklashga ha- rakat qilinadi (8.14-rasm).
Asbobsozlik ishlab chiqai^ishi to'g'ri yo'lga qolyilganda, almashtiriladigan ko'p qirrali plastinali asboblarni qoblash orqali katta texnik-iqtisodiy samaraga erishish mumkin: kavsharlangan keskichlarga nisbatan turgbmlik 25...30% oshadi; qattiq qotishmani kavsharlashga va asbobni qayta charxlashga hojat qolmaydi; qattiq qotishma tejaladi; bitta tutkichda turli rusumdagi qattiq qotish- malardan yasalgan plastinalardan foydalanish mumkin bo'ladi (ishlov berilayotgan materialga bog‘liq ravishda) jumladan, volframsiz qattiq qotishmalar va yeyilishga chidamli qoplamali ko‘p qirrali plastinalardan; plastina almashtirilayotganda yoki aylan- tirilganda ish balandligi o'zgarmaydi; kesuvchi tig' uzunligining o'zgarmasligi; ish cho'qqilari koordinatalari va qirquvchi tig‘ning tayanch yuzalarga nisbatan olzgarmasdan qolish.

2. 
   Kesish rejimlarini tanlash tartibi
   

Kesish chuqurligi, surish, kesish tezligi va asbob turg'unlik davri qiymatlarining yigbndisi kesish rejimini tashkil etadi. Ishlov berilayotgan detal sifatiga qo'yiladigan barcha talablar bajarilganda, ular eng kam tannarx bilan bajarilgan operatsiya uchun mumkin bolgan eng yuqori samaradorlikni ta'minlaganda, kesish rejimlari oqilona bo'ladi. Kesish rejimi parametrlari o‘zaro boglangan va shuning uchun qolgan boshqa rejimlarni tegishlicha o'zgiirtirmay turib, ularning hatto bittasini ham o’zboshimchalik bilan o’zgar- tirish mumkin cmas. Rejimlarni tanlash va tayinlash paytida barcha parametriarning qiymatlarini foydalanilayotgan metall kesish dastgohida realizatsiya qilisli maqsadida uning imkoniyallarini hisobga olgan holda tegislilicha muvofiqlashtirislini amalga oshirish zarur.
Kesisli rejimi elemenllarini tayinlash i/chilligining asosiy qoidalari shlab chiqilgan. Samaradorlikni oshirish uchun asbob turg'unligining bcrilgan davrida kesilayotgan qatlamning mumkin qadar katta yuzalari bilan / * 5 va mazkur kcsim yuzasiga 1110s keluvchi kesish tezliklarida ishlash kerak.
Shunday qilib, kesish rejimini tayinlashda:

1. 
   mumkin qadar eng yuqori texnologik yoM qo'yilgan kesisli chuqurligi beriladi;
   
2. 
   tanlangan kesisli chuqurligida eng yuqori texnologik vo'l qo'yilgan uzatish tayinlanadi;
   
3. 
   tanlangan kesisli chuqurligi va surishga ko'ra asbobning turg'unlik davrining muayyan kattaligi olinib, yo'l qo'yilgan kesisli tezligi aniqlanadi.
   

Kesisli tezligi mazkur texnologik operatsiyani bajarishga qoldirilgan metall qoVuni bilan bogMiq. Qo'yimni asbobning bir isli o'tishida olib tashlash maqsadga muvofiqdir. Dastgoh yelarii quvvatga ega bo'lmaganda va ishlov bcrilgan vuzaning o'lchamlari va sifatiga yuqori talablar qo'yilganda qo'yim. asbobning bir necha isli yurishida olib tashlanadi.
Xomaki ishlov bcrishda zagotovkaning o'lchamlari va tay- yorlanish usullari bilan qo'yim 7 mm dan ortiq bo'lishi mumkin. Kesisli tezligining ayrim muvozanat qiymatlari orttirilganda butun DMAD (dastgoh-moslama-asbob-detal) tizimida tebranishlar paydo bo'lislii mumkin. Shu sababli, qo'yim .7 mm dan ortiq boiganda, uni asbobning ikki yoki ko'proq o'tishda kesiladi, bunda kesisli chuqurligi har bir o'tishda bir xil bo'lishi yoki izchil kamaytirilishi mumkin.
Qisman tozalab ishlov bcrishda qo'yim 0.5...5 mm alrofida o'zgaradi. Tozalab ishlov bcrishda qo'yim 0,5 mm dan ortiq bo'lmaydi.
Mexanik Ssfhov bcrish samaradorligini oshirish uchun yo'l qo'yilgan surishning eng katta qiymatini tayinlash maqsadga muvofiqdir. Yo'i qo'yiladigan surishning eng yuqori qivmati, odatda, quyidagilar bilan chegaralanadi: effektiv quvvat yoki dastgohning aylantirish momenti; dastgoh surish mexanizmi
z.íiif zvcnosining mustahkamiigi; islilov berilayotgan zagotovkaning bikrligi; asbobning mustahkamligi va bikrligi, ishlov berilgan yuzaning g'adir-budui'iigi
Xomaki ishlov berishda surish tezligi ó' = 0.4...0.7 alrofida tanlanadi, ammo bunda u albatla, daslgoh surish mexa- nizmlari del alia rining mustahkamligi, ba’zan esa zagotovkaning mustahkamligi va bikrligi jihatidan lekshirib ko'riladi.
Qisman tozalab ishlov berishda surish ó — 0,1...0.4 mm/ayl alrofida belgilanadi.
Qisman tozalab ishlov berishda surish berilgan aniqlik va ishlov berilgan yuza g'adir-budurligi bo'yicha aniqlanadi. Bunda surish quyidagi formuladan hisoblanadi: