«Научный импульс» Март, 02 861 psixosomatik kasalliklarida qoʻllaniladigan psixoprofillaktik usullar sharapova Dildora Baxtiyarovna
Yüklə 0,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Научный импульс » Март , 202 3 862 qaror qilgan holatini tasvirlaydi. Shundan so‘ng uning o‘ng qo‘li va oyog‘i falaj bo‘ladi - erkak o‘ng yarim shar tananing chap tomoni uchun mas'ul ekanini bilmagan.Ba'zi kishilarda alohida belgilar muayyan hissiyotlarga yoki ma'lum bir vaziyatlarga reaksiya sifatida yuzaga keladi. Masalan, eri tashlab ketmoqchi bo‘lgan ayolda ko‘pincha havo yetishmasligi kuzatiladi. Har safar ayriliq mavzusi ko‘tarilganida uning ahvoli yomonlasha boshlaydi. Bu simulyatsiya emas, ayol haqiqatda havo yetishmasligini his qilmoqda. Biroq jismoniy jihatdan u soppa-sog‘. Psixologlar Cheek va Lecorn 1968-yilda psixosomatik kasalliklarning sabablarining quyidagicha koʻrsatib oʻtishdi. Konflikt - shaxsning turli qismlari o'rtasidagi ichki ziddiyat ham psixosomatik simptomning shakllanishiga olib kelishi mumkin. Tana tili xabari - hal etilmagan psixologik muammo haqidagi metaforik xabardir (masalan: "Men buni hazm qila olmayman"). Kasallikdan foyda olish – bu, toifaga o'z egasiga yoki unga yaqin kishiga qandaydir shartli foyda keltiradigan sog'liq muammolari kiradi. Yara – kasallikning sababi ro'tmishdagi travmatik tajriba (xiyonat, rad etish, tashlab ketish, tahqirlash, adolatsizlik) bo'lishi mumkin. Identifikatsiya – jismoniy alomat shaxsga o'xshash bo'lishni xohlaydigan shaxs (qahramon, ota-ona, murabbiy) bilan identifikatsiya qilish natijasida shakllanishi mumkin (lekin ba'zida aksincha, ongli darajada o'xshash bo'lishni istamaslik kuchli.). Ko'pincha bu odam allaqachon vafot etgan va keyin u bilan identifikatsiya qilish bu raqam bilan munosabatlarni saqlab qolishga imkon beradi. O'z – o'zini jazolash - ba'zi hollarda psixosomatik simptom haqiqiy yoki xayoliy ayb uchun ongsiz ravishda o'zini o'zi jazolash rolini o'ynaydi. Bundan tashqari, ongsiz ravishda boshqa odamni azob-uqubatlari bilan jazolashga urinish, uni aybdor his qilishiga olib kelishi mumkin. Taklif – obro'li shaxs (masalan, ota-ona, doktor, professor) tomonidan salbiy e'tiqod taklifi bilan qo'zg'alishi mumkin. Psixosomatik kasalliklarni har qanday davolash bemorning tanasini to'liq tashxislashdan keyin boshlanadi. Ko'pincha muammoning ildizi psixologik omilda - boshdan kechirgan og'ir stressda yotadi. Psixosomatika sohasidagi tadqiqotchilarning ta'kidlashicha, hatto eng kichik salbiy his-tuyg'ular ham tanaga sezilarli darajada zarar yetkazishi mumkin. Agar inson o'zida aytilmagan hamma narsani saqlasa, ertami-kechmi psixologik bostirish salbiy natijalar beradi. Yomon fikrlar oxir-oqibat odamning ichida yonib ketadi, psixomatika tarafdorlarining fikriga ko'ra, tananing o'zini yo'q qiladi.Bemorda bo'lmasligi kerak bo'lgan kasalliklar paydo bo'ladi. Psixosomatik kasalliklarni davolash-psixoterapiya hisoblanadi. "Gipnoz," "ijobiy fikrlash", " istak marafoni" va shunga o'xshash usullar bilan psixosomatik kasalliklarni to’liq davolab bo’lmaydi. Psixosomatik kasalliklarida psixoprofilaktik usullardan psixoterapiya, psixoreabilitatsiya, psixofarmakoterapiya va boshqa koʻplab usullardan foydalaniladi. |