Навоий кон-металлургия комбинати

Q = 1,15-1,25q = 1,2515,48=19,4 kg
S_otx – 1 tonna qirindining tannarxi, so‘m;
- xom ashyoning aniqlik sinfini, murakkablik guruhini, massasini, materialini va ishlab chiqarish hajmini hisobga oluvchi koeffitsientlar.


Turli variantlar bo‘yicha xom ashyo olish usulini taqqoslash jadvali

№	Ko‘rsatkichlarning nomlanishi	1 - variant	2 - variant
1	Xom ashyo turi	Pokovka	Pokovka
2	Aniqlik sinfi	I	II
3	Murakkablik guruhi	II	II
4	Xom ashyo massasi Q, kg	67,8	67,9
5	1 tonna xom ashyoning bazaviy tannarxi, Si so‘m	7 500 000	7 500 000
6	1 tonna qirindining tannarxi, Sotx. so‘m	450 000	450 000

Detalimizning materiali plastik deformatsiyalash orqali ishlov berishga layoqatli bo‘lganligi sababli biz shtamlashning ikki turini (qizdirib hajmiy shtamplashning ochiq va yopiq turlari bo‘ladi) tanlaymiz.

1) Presslarda yopiq shtamplar bo‘yicha shtamplash;
2) Bolg‘alarda ochiq shtamplar bo‘yicha shtamplash;
Metall pokovkalarni tayyorlashda krivoship-shtamplash presslari keng tarqalgan. Bolg‘alash mashinalarida shtamplashga qaraganda aniq o‘lchamli, sifatli, kam metall isrof bo‘ladi. Krivoship-shtamplash presslarini kuchi 5000-8000 kg bo‘ladi. Bolg‘alar bilan shtamplashda urish natijasida deformatsiya asosan zagotovkani yuza qatlamida bo‘lsa, krivoship-shtamplash presslarida deformatsiya kichikdan kattalashib borgani uchun zagotovkani deformatsiyasi bir tekisda bo‘ladi.
Presslarda yopiq shtamplar bo‘yicha shtamplab olingan xom ashyoning tannarxi quyidagicha aniqlanadi:

Bolg‘alarda ochiq shtamplar bo‘yicha shtamplab olingan xom ashyoning tannarxi quyidagicha aniqlanadi:

Xom ashyo olish usullarini tanlashdan hosil bo‘ladigan iqtisodiy samara quyidagicha aniqlanadi:
E_z=(S_zag2– S_zag1)N=(343881,2-361102)  25 000 = 430 520 000 so‘m
Biz xom ashyoni ochiq shtamplarda olish usulini tanlaymiz, chunki bu holda metaldan foydalanish koeffitsienti past bo‘lsada va uning tannarxi arzon.