Navoiy davlat konchilik instituti ashurova n. B. Atamuradov sh

 
F
1
-F
y
 
 
 N
am
= 
————— x 100, 
Т
m

F
1 
bu yerda: F
1
- asosiy fondlarning boshlang’ich qiymati, so’m; 
F
y
- asosiy fondlarning yo’qotilgan qiymati, so’m; 
Т
m
- asosiy fondlarning me’yoriy xizmat muddati,
yil. 
Misol. Dastgohlarning jami boshlang’ich qiymati 20,0 mln. so’m., xizmat 
muddati - 8 yil. Modernizatsiya xarajatlari 4,0 mln. so’m., demontaj sarflari 0,5 
mln.so’m., stanoklarning qoldiq qiymati 0,9 mln.so’m. Bu holatda amortizatsiya 
normasi 11,25% [(20,0-0,9):(20,0

8)]x100, amortizatsiya ajratmalari summasi esa 
[(20,0 +4,0+0,5-0,9)]:8=2,95 mln.so’mni tashkil etadi. 

---

60 
Amortizatsiya ajratmalari miqdori uch usulda hisoblanadi: bir maromli; 
bajarilgan ish hajmiga nisbatan sonlar so’mmasi bo’yicha va qiymatni hisoblab 
chiqarish (kumulyativ) tezlashtirilgan usullar. 
Amortizatsiya ajratmalari miqdorini bir maromli usulda hisoblash asosiy 
fondlarning bir maromda jismoniy va ma’naviy eskirishiga mo’ljallangan 3.1-
jadvalga qaralsin.
Amortizatsiya ajratmalari miqdorini bir maromli usulda hisoblash tartibi 
3.1-jadval 
Asosiy fondlar 
ko’rinishlari 
O’rtacha balans 
qiymati, 
mln. so’m 
Amortizatsiya 
ajratmalarining 
yillik normasi, % 
Amortizatsiya 
ajratmalari-ning 
yillik miqdori, 
mln.so’m 
(gr.2xgr.3) 
1 
2 
3 
4 
Uskunalar 
60 
12 
7,2 
Binolar 
350 
5 
17,5 
Тransport 
7 
20 
1,4 
Jami: 
26,1 
Hozirgi kunda uskunalar qiymatining katta qismini dastlabki yillardayoq 
ishlab chiqarish xarajatlariga o’tkazishni ta’minlaydigan notekis amortizatsiya keng 
qo’llanilmoqda. Masalan, birinchi yil - 50%, ikkinchi yil - 30%, uchinchi yil - 20% 
o’tkaziladi. Bu korxonalarga inflyatsiya sharoitida qilingan xarajatlarni tezroq 
qoplash va uskunalarni yangilash imkonini beradi.