Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti konchilik fakulteti

TAJRIBA MASHG`ULOTI № 4

QO`SHMA KONSTRUKSIYANING TAYANCH REAKSIYALARINI ANIQLASH

Ishning maqsadi: Qo`shma konstruksiyani hisoblash usullarini o`rganish


Umumiy holat
Bog'lanish turlari va bo`g`lanish reaktsiyalari

1.1. Bog'lanish turlari va bo`g`lanish reaktsiya turlari strukturaning alohida nuqtalarining harakatlanishiga to'sqinlik qiladigan jismlardir. Bog'lanishlarrning reaktsiyalari jismning biriktirilish nuqtalarida paydo bo'ladigan kuchlar deb ataladi.

Tayanchlarning asosiy turlari: silliq sirt, sterjen (ip), sharnirli tayanchlar, zadelka. Bog'lanishlardan ozod qilish printsipiga ko'ra, bog`lanishlarni berilgan konstruksiya nuqtasining harakatiga to'sqinlik qiladigan reaktsiyalari bilan almashtirilishi kerak.
Silliq sirt bilan bo'glangan bo'lsa, reaktsiya tayanch harakatga imkon bermaydiigan sirtga normal bo'ylab yo'naltirilgan kuch vektori bilan ifodalanadi. Agar tayanch vaznsiz sterjen (ip) bo'lsa, unda tayanchning reaktsiyasi sterjen o'qi bo'ylab (ip bo'ylab) yo'naltirilgan kuch vektori bilan ifodalanadi. Agar tayanch qo`zg`almas sharnir bo`lsa u holda reaktsiya vektorining yo'nalishi oldindan ma'lum emas, shuning uchun sharnirli tayanchning tayanchning reaktsiyalari koordinata o'qlariga parallel ravishda kuch vektorlari bilan ifodalanadi. Agar qattiq jismning har qanday nuqtasini mahkamlash uchun qattiq devorga mahkamlansa, u holda berilgan qismdagi reaktsiya kuchlar tizimi bosh vektor va bosh momentga keltiriladi Bosh vector reaksiya vektori koordinata o'qlariga parallel bo'lgan tashkil etuvchilar bilan ifodalanadi. Bosh vektorning yo'nalishi oldindan ma'lum emas, shuning uchun tashkil etuvchi vektorlari muvozanat tenglamalarini tuzishda ularning koordinata o'qlari bo'yicha proyeksiyalari musbat deb hisoblanadigan tarzda yo'naltiriladi. Bosh momentining yo'nalishi yoy bilan ko'rsatiladi, shunda momentning algebraik qiymati musbat hisoblab olinadi. Sirpanuvchi tayanch bo'lsa, reaktsiyalar aloqa yuzalariga normal bo'ylab yo'naltirilgan kuch vektori va kuchlar juftligi momenti bilan ifodalanadi.

1.2 Ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi muvozanatining analitik shartlari

Agar muvozanat tenglamalari soni va ulardagi noma’lumlar soniga teng bo`llsa, masala statik aniq deb hisoblanadi. Tuzilgan tenglamalarni birgalikda yechib, tayanchlarning reaktsiyalarini aniqlash mumkin.
Agar kerakli reaktsiyaning algebraik qiymati manfiy bo'lib chiqsa, u holda kuch yoki moment vektorining haqiqiy yo'nalishi teskari bo'ladi. Agar konstruksiya bir nechta qattiq jismlardan iborat bo'lsa, qismlarga bo'linadi va o`zaro birlashish nuqtasiga ikki tomonlama yo`nalishda bog`lanish reaksiyasi beriladi. Har bir qism uchun alohida muvozanat tenglamalari tuziladi, so'ngra hosil bo'lgan tenglamalar tizimlari birgalikda yechiladi.
Kuchlarning nuqtaga nisbatan momentlarini aniqlash uchun Varinyon teoremasidan foydalaniladi: agar kuchlar sistemasi natijaviy kuchga ega bo‘lsa, bu kuchning har qanday nuqtaga nisbatan momenti bir xil. Ya`ni, nuqtaga nisbatan tashkil etuvchilarining momentlari yig‘indisiga teng bo‘ladi.
Agar kuchlar konstruksiyaga og`gan burchak ostida ta`sir etsa kuchni koordinata o`qlariga parallel tashkil etuvchilarga ajratamiz.
Tekis taqsimlangan kuchlarni bitta to`plangan kuch bilan almashtiriladi.
Yo`nalishi ta`sir etuvchi yuzaning og`irlik markaziga o`z yo`nalishida yo`naladi. Miqdori shu yuk ta`sir etuvchi yuzaga teng bo`ladi.
Berilgan qo`shma konstruksiya 3 absolyut qattiq jismdan tuzilgan. Sterjenlar o`zgarmas kesimda o`zaro sharnirlar yordamida bo`g`langan.
Konstruksiyaning ayrim nuqtalariga tayanchlar o`rnatilgan. Konstruksiyaga intinsivligi q bo`lgan tekis taqsimlangan yuk, to`plangan kuch P va juft kuch momenti M ta`sir etadi. Qo`shma balkaning tayanchlarida va ulangan nuqtalaridagi reaksiyalarni aniqlang.
Topshiriq variantlari 1. 1 tavliada va 1 – rasmda keltirilgan.

Номар варианта

Номер схемы