Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti "tasdiqlayman"

60712100 «Metallurgiya»
 
Eritmalar va ularning xossalari. Eritma tushunchasi va konsentrsiyasi, kimyoviy 
termodinamikasi boʻyicha kiskacha maʼlumotlar. 
Ideal eritmalarning termodinamik xossalari. Real eritmalar. Elekirolitlarning 
faollik koeffitsiyenti va uni aniqlash. Oddiy erish termodinamikasi. 
Suv va uning xossalari. Ionlarning gidratlanish energiyasi va uni aniqlash. Tanlab 
eritish termodinamikasi. 
Reagent sarfi bilan muvozanat doimiyligi orasidagi bogʻliqlik. Muvozanat 
doimiyligini tajriba yoʻli bilan aniqlash. Muvozanat doimiyligini hisoblash usullari.
Potensial – rN diagrammasi va uni tuzish. Tanlab eritish oqimining umumiy 
tenglamasi. Gazlar ishtirokida boradigan tanlab eritish. 
Tashqi diffuziya qonuniyatlari. Ichkidiffuziya qonuniyatlari. Ikkita yoki undan 
ortiq erigan reagentlar ishtirokida boradigan jarayonlar tezligi. 
Kinetik sohada boradigan jarayonlar qonuniyatlari. Tanlab eritish tezligini tajriba 
yoʻli bilan oʻrganish uslubi.
Tanlab eritish tezligiga taʼsir qiluvchi omillar. Tanlab eritish usullari va 
dastgohlari. Sizdirib oʻtkazish usuli. Uyumda tanlab eritish. Yer ostida tanlab eritish. 
Bakteriya yordamida tanlab eritish. Aralashtirish yoʻli bilan tanlab eritish. Tanlab eritish 
maromi va dastgohlar sonini aniqlash. 
Ionalmashuv jarayonlari. Umumiy tushunchalar smolalarni sintez qilish va 
ularning tarkibi haqida tushunchalar. Ionalmashuv muvozanati. Ionalmashuvda 
tanlovchanlik. Ionalmashuv jarayonlarini amalga oshirish usullari va dastgohlari. 
Ionalmashuv kinetikasi. Smoladan metalni ajratib olish va qatron xossasini qayta tiklash. 
Ekstraksiya va ionalmashuv jarayonlari.
Betaraf ekstragentlar bilan ekstraksiyalash. Kationalmashuv va anionalmashuv 
ekstraksiya. Ekstraksiyada muvozanat. Ekstraksiya jarayonini amalga oshirish usullari va 
dastgohlari. 
Metallarni eritmalardan ajratib olish jarayoni. Tuzlarning eruvchanligiga taʼsir 
etuvchi omillar. Asos va asosli tuzlarni choʻktirish. Metallargiyani sulfid holda 
choʻktirish. Metallarni organik reagentlar bilan choʻktirish. Metallarni kam eruvchan 
birikmalar holda choʻktirib bir-biridan ajratish. Eritmalardan metallarni durlash yoʻli 
bilan ajratib olish. 
Kristallizatsiya termodinamikasi. Oʻta toʻyingan eritmalar. Kristallar hosil boʻlish 
mexanizmi. Kristallarni oʻsishi. Kristall xossalariga kristallizatsiya sharoitining taʼsiri. 
Kristallizatsiya usullari. Kristallizatorlar. Metallar ionlarini qaytarish jarayonlari. Metall 
ionlarini metallar bilan qaytarish. 
Metallarni elektrokimyoviy usul bilan ajratib olish (elektroliz). Gaz holidagi 
qaytaruvchilar yordamida choʻktirish. 
Erimaydigan anodli vannalarda metallarni olish. Jarayon koʻrsatgichlari, 
parchalanish, kuchlanish, elektrolit sirkulyatsiyasi tezligi, tok boʻyicha unumdorlik. 
Temir va mis metallarini eritmadan sementatsiya usulda ajratib olish jarayoni. 
Metallarni ajratib olishning kombinatsiyalangan usullari. 

---

Gidrometallurgiyada choʻkmalarni quyultirish, tindirish, eritish, filtrlash va 
choʻkmalarni yuvish. Jarayonlarda qoʻllaniladigan dastgohlarning turlari va ishlash 
prinsiplari. 
Nodir metall rudalarini sorbsiyali tanlab eritish. Rangli metall rudalarini 
gravitatsiya usulida boyitish. Gravitatsiyaning nazariy asoslari. 
Ion almashinuvchi smolalarning fizik – kimyoviy xossalari va turlari. 
Oʻzbekistonning nodir metall konlari. Oltinni shlyuzlarda, choʻktirish mashinalari va 
boyitish stollarida ajratib olish. Oltin va kumush rudalari hamda minerallari. Oltin va 
kumushning fizik – kimyoviy xossalari. Oltin metallurgiyasining zamonaviy ahvoli. Oltin 
rudalarini tanlab eritish amaliyoti. Oltin tarkibli rudalarni quyultirish. Sianlash va tanlab 
eritish jarayonining boshlanishi va rivojlanishi. Kvarsli rudalarni qayta ishlash. 
Gravitatsiya sexlarida texnika xavfsizligi. Sochma qumlardan oltin ajratib olish. Oltin 
tarkibli rudalarni amalgamatsiyalash. Oltin va kumush affinaji. Oltin va kumush 
aralashmalarini affinajga tayyorlash. Oltin va kumush qotishmasini ajratish usullarini 
tanlash. Oltin affinaji texnologiyasi. Kumush affinaji texnologiyasi. 
Noyob metallar va noyob metallarning xalq xoʻjaligini rivojlantirishdagi roli. Ion 
almashish jarayonlarining nazariy asoslari. Ion almashinuvchi smolalar, ularning turlari 
va xossalari. Noyob metallar va noyob metallarning xalq xoʻjaligini rivojlantirishdagi 
roli. 
Mehnat muhofazasi. Atrof-muhitni saqlash va ekologiya muammolarini ijobiy hal 
qilish masalalari.
Ikkilamchi xom ashyolardan metallni ajratib olish texnologiyasi.