Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti

Vaziyatli topshiriq
Bank tizimi va bozorni tartibga solish.
Topshirikda bozor iktisodiyotini boshkaruvchi markaziy organlar - moliya vazirligi va davlat bank tizimi – faoliyati modellashtirilgan. Solik siyosatini utkazish maksadida va mexanizmi, diskont stavkalarining uzgarishi, bank rezervlari me’yori, markaziy bankning bozordagi operatsiyalari kurib utiladi. «Laffer egri chizigi» konuniyatlari va bank «marji»lari shakllanishi jarayonlari kursatilgan.
Topshirik sharti
Davlatning kishlok xujalik korxonalari ishlab chikarish va daromadi xajmiga ta’sir imitatsiya kilingan.
Ukuv guraxi 4 kismga bulinadi: a) markaziy bank (MB), b) moliya vazirligi (MV), v) xususiy tijorat banklari boshkaruvchilari (TB), g) bugdoy yetishtiruvchi fermerlar uyushmasi (F).
Xar bir gurux uyin davomida uz vazifasini bajardi, lekin xar bir gurux imitatsiyalashtirilgan xolatni va boshka guruxlar xarakati ma’nosini tushuntirishi kerak. Shartlar kuyidagicha.
Bugdoy yetishtirish buyicha mamlakatda shunday xolat vujudga kelganki, uning mavjud ishlab chikarish xajmlari bu maxsulotning sezilarli ortib kolishiga olib kelishi mumkin (jaxon bozori, eksport va import ta’siri uyinda xisobga olinmaydi). Bu sharoitda davlat ishlab chikarishni kamaytirish tadbirini kullaydi. Bugdoy yillik extiyojlarini aniklab. Davlat MV orkali F daromadiga belgilangan solikni oshirish yuli bilan bu tarmokka xususiy kuyilmalarni kamytiradi. Lekin solikni xaddan tashkari oshirish mumkin emas, uning chegaraviy darajasi foydadan 50% mikdorda olindi. Ammo bu, MV xisoblariga kura, investitsiyalarni tuxtatish uchun yetarli darajada emas.
Shuning uchun, solik orkali ta’sir kursatish uslubiga kushimcha ravishda kredit uslubi xam kullanadi. MB tijorat banklaridan ortikcha kredit resurslarini iste’moldan chikarish banklaridan ortikcha kredit resurslarini iste’moldan chikarish niyatida obligatsiyalar chikaradi. Shu bilan birga MB xususiy banklarga beriladigan kreditga tulanadigan xisob protsent stavkalarini oshiradi. Uz navbatida, TB kishlok xujaligi uchun kredit protsenti darajasini oshirishga majbur. TB dan katta mikdorda kredit olishni muljallagan F, protsent stavkalari oshgandan sung, bankdan olinadigan karzni cheklab kuyadilar. Xamma kullangan tadbirlar kishlok xujaligiga kuyilmalarni davlat organlari xisobiga olgan, ortikcha ishlab chikarishning oldini oladigan va don bozorida talab va taklif muvozanatini tiklashga olib keladigan darajaga kamaytiradi.
Topshirik tartibi shundan iborat. Anik xisoblar uchun katnashchilar kuyidagi ma’lumotlarni xisobga olishlari kerak. Yil davomida kutiladigan bugdoyga talab – 10 mln. tonna, 1 t. bugdoy urtacha narxi – 2,5 ming sum. Tarmokda foyda normasi – 10%. Foydaga solik – 40%. Davlat organlari ma’lumotiga kura, fermrlar 15 mln.t bugdoy yetishtirish imkoniyatiga ega. Xullas, mumkin bulgan ishlab chikarish xajmini 1,5 marotabaga kamaytirishni ragbatlantirish kerak. Bunday xolatda xar bir guruxning xarakati kanday?