Navoiy innovatsiyalar instituti «tasdiqlayman»
Yüklə 4,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
turlarga
bo‘linadi: − shaqatsiz raqobat; − jadal raqobat; − me’yordagi raqobat; − jalb qiluvchi raqobat. Bozorga yangi kirib kelgan firma yangi ishlab chiqarish quvvatiga, ayrim hollarda kattagina resurslarga ham ega bo‘lish mumkin. Bunday firmalar bozorda o‘z o‘rnini topib egallash uchun kurashadi. Bozorda yangi raqobatchining paydo bo‘lishi quyidagi omillarga bog‘liq: − bozorga kirish borasidagi to‘siqlar; − bozorda ishlayotgan kompaniyalarning reaksiyasi; − ishlab chiqarish miqyosining tejamkorligi (bunday usuli bozorda ishlayotgan katta hajmga ega bo‘lgan kompaniyalarda bo‘ladi. Yangi firma esa bozorga birdaniga katta hajm bilan chiqolmaydi); − texnologiya va nou-xauga erishish imkoniyatining yo‘qligi; − «o‘qitish-tajriba» egri chizig‘ining samarasi; − xaridorlarning ma’lum tovar markalariga moyilligi; − korxona hajmiga bog‘liq bo‘lmagan xarajatlarning teng emasligi; − sotish kanallariga kira olish; − nazorat qiluvchi organlarning harakatlari (litsenziya ruxsatnomalar); 410 − tariflar va tarifdan tashqari cheklashlar (dempingga qarshi qonunchilik, mahalliy firmalarning majburiy ishtiroki). Bozordagi vaziyat tez-tez o‘zgarib turadi, chunki bozorda ishlayotgan kompaniyalar bozorga kirib kelayotgan yangi firmalarni o‘z siyosatini o‘zgartirishga majbur qiladi. Bozorda eng ko‘p ta’sir qiladigan kuchlar «raqobatni harakatlantiruvchi kuchlar» deb ataladi. Bu kuchlarni tahlil qilish ikki bosqichdan iborat: 1) harakatlantiruvchi kuchlarni aniqlash. 2) ushbu kuchlar ta’sirini aniqlash. Bozorda eng ko‘p uchraydigan harakatlantiruvchi kuchlar quyidagilardan iborat: − iqtisodiy o‘sishning uzoq muddatli tendensiyalaridagi o‘zgarish; − iste’molchilar tarkibi va tovarlardan foydalanish usullarining o‘zgarishi; − yangi mahsulotlarni joriy qilish; − texnologik o‘zgarishlar; − marketing tizimidagi o‘zgarishlar; − yirik firmalarning bozorga kirishi yoki chiqishi; − nou-xauning tarqalish darajasi; − tarmoqlar keng qamrovliligining o‘sishi; − unumdorlik va xarajatlar tarkibining o‘zgarishi; − xaridorlar moyilligining tabaqalangan tovarlardan standart tovarlarga o‘tishi; − davlat qonunchiligi va siyosatidagi o‘zgarishlarning ta’siri; − ijobiy qadriyatlar, moyilliklar va turmush tarzining o‘zgarishi; − tavakkalchilik omillari ta’sirining kamayishi. Yüklə 4,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|