Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər Tofiq Köçərli

Tofiq Köçərli                                    - 53 - 
 
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər 
 
hüququnu müstəmləkə xalqları və anneksiya olunmuş ərazilər üçün elan etmişdir. 
Həmin hüquq beynəlxalq cəhətdən tanınmış dövlətlərin milli azlıqlarına aid deyil. 
Xalqların  müstəqil  dövlət  yaratmağa  və  ayrılmağa  qədər  öz  müqəddəratını 
təyin  etmək  hüququ  haqqında  formula  marksist  formulasıdır.  Geniş  yayılmış  bu 
formulanı Birləşmiş Millətlər Təşkilatı da qəbul etmiş və öz nizamnaməsində əks 
etdirmişdir.  
Lakin 
zəmanə 
dəyişmişdir. 
Bununla 
əlaqədar 
olaraq 
BMT-nin 
nizamnaməsində yazılmış həmin  formulaya yeni baxışlar yaranmışdır.  
Bu yeni  baxışlar ilk öncə Qərbdə səsləndirildi. 
Đsveçin  keçmiş  Baş  Naziri  Đ.  Karlsonun  fikrincə,  öz  müqəddaratını  təyin 
etmək məsələsi «təshih olunmalıdır», öz müqəddaratını «yeni dövlətlər yaratmadan 
da» təyin etmək olar.  
Milli problemlər üzrə tanınmış tədqiqatçı U.Pfaff, «Forin polis» jurnalının baş 
redaktoru  Ç.U.Mayno  hesab  edirlər  ki,  «milli  öz  müqəddaratını  təyin  etməyə 
ümumi  hüququ  dətəkləmək  bugünkü  şəraitdə  tarixi  inkişafda  geriyə  doğru 
addımdır». 
«Otvetsvennoe obşestvo» jurnalının naşiri A. Etsionu daha qətidir: 
«Bu  hərəkatların  («Qarabağ  hərəkatı»  kimilərinin  –  T.K.)  əksəriyyətini 
mənəvi  cəhətdən bəyənilməkdən  məhrum  etmək  və onları  necə  varsa  elə dağıdıcı 
qüvvə kimi görmək vaxtı çatmışdır!». 
Nəhayət,  BMT-nin  keçmiş  Baş  Katibi  Butros  Qalini  eşidək:  «Mütləq  və 
müstəsna suverenlik dövrü keçmişdir, onun nəzəri konsepsiyası heç bir zaman real 
həyatla təsdiqlənməyib. 
…Əgər  hər  bir  etnik,  din,  ya  dil  qrupu  dövlətçiliyə  iddia  etsə,  parçalanmaya 
hədd olmayacaqdır, ümumi sülh, təhlükəsizlik, iqtisadi rifah da çətinliklə əldə edilə 
biləcək məqsəd olacaqdır». 
Mütəxəssislərin yazdığına görə, hazırda dünyada 2,5 min millət və etnik qrup 
var. Bunlar dünyanın 150 çoxmillətli dövlətinin tərkibində məskunlaşıblar. 

---