Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər Tofiq Köçərli

Tofiq Köçərli                                    - 54 - 
 
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər 
 
Moskvalı müəllif Viktor Zotov haqlıdır: Əgər «ayrılmağa və müstəqil dövlət 
yaratmağa  qədər  hüququnu  bütün  xalqlar  həyata  keçirsələr,  bütün  beynəlxalq 
münasibətlər dağılar», «hamının hamı ilə müharibəsi» başlayar.
32 
 
SSRĐ-də «… ayrılmağa qədər virusu» (ifadə B.Zotovundur) Dağlıq Qarabağda 
yarandı və oradan  da kənara yayıldı. Yəqin Rusiyada bu virusu dəstəkləyənlər belə 
ümiddə  idilər  ki,  həmin  virus  Rusiyadan  yan  keçəcəkdir.  Lakin  onlar  bərk 
yanılmışdılar. Virus virusdur və onun üçün sərhəd, «sanitar zona» yoxdur. 
Həmin virus Rusiyanı da yaxaladı və silkələdi. Bərk yaxaladı. Bərk silkələdi!.. 
Yevgeni  Primakov  da  öz  müqəddaratını  təyinetmə  probleminə  münasibətini 
açıqlamışdır.  O,  2002-ci  ildə  Moskvada  çap  olunmuş  «Mir  posle  11  sentəbrə» 
əsərində yazmışdır. 
«Separatizm  müasir  dünyanın  ən  təhlükəli  bəlalarından  biridir.  Separatizm 
artıq  bir  çox  dövlətləri  hədələyir.  Vəziyyət  arzuolunmaz  inkişaf  etsə  bu  təhlükə 
gələcəkdə  başqa  dövlətləri  də  yaxalayacaqdır.  Heç  kim,  hətta  indi  ən  əmin-aman 
çoxmillətli dövlətlər bu təhlükədən qoruna bilməyəcəklər. 
…  Müstəmləkə  sisteminin  iflasından  sonra  müstəmləkə  imperiyaları 
qalıqlarında onlarca suveren dövlət yaranmışdır. «Soyuq müharibənin » qurtarması 
ilə  yeni    bir  mərhələ  də  qurtarmışdır-keçmiş    Sovet  Đttifaqı,  Çexoslovakiya, 
Yuqosloviya  ərazilərində  yeni  dövlətlər  əmələ  gəlmişdir.  XXI  əsrin  mühüm 
vəzifəsi  həm  dövlətlərarası,  həm  də  dövlətlərdaxili  səviyyələrdə  sabitliyi  təmin 
etməkdir.  Bunun  üçüın  dövlətlərin  ərazi  bütövlüyü  prinsipi  birinci  plana 
çəkilməlidir. 
Bu qənaətə gəlinməsə, hadisələrin gedişi elə şirnikləşdiriləcəkdir ki, bütün yer 
kürəsini çoxlu zorakılıq ocaqları bürüyəcəkdir. XXI əsrdə 150 çoxmillətli dövlətin 
tərkibində  2,5  min  milli    etnik  qrup  var.  Bu  milli  və  ya  etnik  qrupun  hansınınsa 
müstəqil dövlətə ayrılması hüququ təmin olunarsa, beynəlxalq münasibətlər xaotik 
vəziyyətə düşəcək… 
Artıq  nümunələr  var.  Onlar  həmin  problem  üzərində  düşünməyə  vadar 
edir…» 

---