―neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi‖. 1 qism 5321300 – ―neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi‖ bakalavr ta‘lim yo‗nalishi uchun darslik
-rasm. Katalitik kreking 1-A/1-M qurilmasining texnologik sxemasi
Yüklə 15,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 7.1-jadval Qurilmaning ish rejimi
- 7.3. Katalitik riforming i izomerlash
|
7.1-rasm. Katalitik kreking 1-A/1-M qurilmasining texnologik sxemasi:
1-regenerator; 2,4-regeneratsiyalangan katalizatorni transport chizig‗i; 3-kokslangan katalizatorning transport chizig‗i; ,6-lift-reaktor; 7-reaktor-ajratgich; 8,21-issiqlik almashtirgich; 9-quvurli pech; 10-12,16,17,20,22-rektifikatsiya kolonnasi; 14-bug‗lantirish kolonnasi; 15-quyqum tutqich; 18-havoli sovutish apparatlari; 19-gaz-suv-ajratgich. 7.1-jadval Qurilmaning ish rejimi: Реактор Harorat, °C Bosim, MPa Xom-ashyoni massali uzatish tezligi, soat-1 Katalizator sirkulyatsiyasini yaxlitligi 450-510 0,15-0,20 1,2-3,0 2-10 Regenerator Harorat, °C Bosim, MPa 620-630 0,2-0,3 Kolonnaga (13) sirkulyatsiya oraliqli sug‗orish beriladi, kolonnaning o‗rta qismidan olinadi, nasos (10) yordamida haydaladi, issiqlik almashtirgich orqali yuqorida joylashgan likopchaga qaytariladi. 7.3. Katalitik riforming i izomerlash Katalitik riforming - benzinning sifatini yaxshilash jarayonlaridan biri hisoblanadi hamda eng qimmat monomerlarni olish mumkin va zamonaviy neftni qayta ishlashda keng tarqalgan. Hozirgi vaqtda asosan katalitik riforming 293 qurilmasida platinali katalizatorda ishlaydi hamda platforming deyiladi. Jarayonning olib borilishi - yuqori oktanli avtomobil benzinlarining bazasini ishlab chiqarish hamda individual aromatik uglevodorodlarni olish hisoblanadi: benzol, toluol, ksilol. Jarayonni olib borish natijasida yoqilg‗ilarni gidrotozalash jarayonlarida keng foydalaniladigan vodorod tarkibli gaz (texnik vodorod), yog‗li va boshqa fraksiyalarni hamda gidrokreking qurilmalarida yoqilg‗ilarni olish. Katalitik krekingning xomashyosi uchun to‗g‗ri haydaladigan benzinlarni fraksiyalari hisoblanadi: yuqori oktanli fraksiyani olish uchun keng fraksiya 85- 180°С, fraksiyani 62-65, 85-115 va 115-150°Сda benzol, toluol va ksilollar olinadi. Ba‘zida to‗g‗ri quviladigan benzin fraksiyasiga past oktanli benzinlarni kokslanishi, termik kreking qo‗shiladi. Xomashyoning tarkibidagi oltingugurt katalizatorni buzadi (dezaktivatsiyalaydi), shuning uchun platformingda xomashyoni gidrotozalash qatnashadi. Katalizatorning dezaktivatsiyasini minimal darajasi xomashyodan foydalanilganda oltingugurtning tarkibi 0,01% (massasiga nisbatan) ni tashkil qiladi. Katalitik riformingda neftli fraksiyalarning uglevodorodlari boshqa tarkibga o‗tishiga duchor bo‗ladi, natijada aromatik uglevodorodlar hosil bo‗ladi. Bu-olti a‘zoli naftenli uglevodorodlarni degdratatsiyalanishi, besh a‘zoli alkillashtirilgan naftenlarni degidroizomerlanishi va parafinli uglevodorodlarni degidrotsiklonlanishi; birgalikda parchalanish reaksiyasi bo‗lib o‗tadi va aromatik uglevodorodlarni dealkillanishi hamda ularni zichlanishi katalizatorning yuzasida koksni yotqizig‗ini bo‗lishiga olib keladi. Katalizatorni kokslanishini va reaktorda chegarasiz uglevodorodlarni gidratlanishini oldini olishda yuqori oktanli benzinni olish uchun vodorodning bosimi 3-4 MPa da va individual aromatik uyevorodlarni olishda 2 MPa da bosim ushlab turiladi. Asosiy reaksiyalarning hammasi manfiy issiqlik effektida olib (isiqlikni yutilishi) boriladi, bunda jarayonning umumiy issiqlik samarasi uglevorodlarni chuqur aylanishi bilan aniqlanadi. Jarayonni olib borishda harorat (480-520°С) pasayadi, xomashyoni aylanishini davom etmaydi. Shuning uchun xomashyoni 294 to‗liq aylanishida aylanmagan xomashyo aralashmasini oraliqli qizdirish, mahsulotlarni reaksiyasi va bir nechta ketma-ket reaktorlardan (amalda uchta) foydalaniladi. Yuqori oktanli benzin komponentini chiqishi 80-88% ni (massasiga nisbatan) tashkil qiladi, uning oktan soni 80-85 (motorli metodda) qarshi holatda 30-40 xomashyo uchun. Riforming jarayonining asosiy sanoat katalizatori alyumin platinli katalizator hisoblanadi (0,3-0,8% massasiga nisbatan, platinali alyuminiy oksidi); oxirgi yillarda platina bilan reniy asosiga kiritiladi. Faol bimetall platin- reniyli katalizatorni qo‗llanilishi reaktorda bosimni 3 - 4 dan 0,70-1,4 MPa gacha kamaytirishni imkoniyatini beradi. Katalizator silindrsimon diametri 2,6 mm. va balandligi 4 mm bo‗ladi. Hozirgi vaqtda barqaror katalizator qatlamidagi (noregenerativ usul) platforminglar keng tarqalgan; regeneratsiyalar oralig‗idagi katalizatorlar ishining davom etishi 360 kunga yetadi. So‗nggi yillarda harakatlanadigan katalizatorning to‗xtovsiz regeneratsiyasi plotforming jarayoniga keskin etibor berilmoqda. Bunday jarayonda uchta reaktor bir-birining ustiga joylashtirilgan bo‗ladi, xuddi bir konstruksiya ko‗rinishida bajariladi. Katalizator birinchidan (yuqoridan) reaktordan ikkinchi, keyin uchinchi reaktorga oqadi. Eng so‗nggi reaktordan katalizatordan maxsus regeneratorga va keyin regeneratsiya uchun yangidan birinchi reaktorga kirib keladi. Shunday qilib to‗xtovsiz jarayon amalga oshiriladi. Bunda barqaror katalizatorlar tizimlariga nisbatan katalizatorning yuqori o‗rtacha faollik sathi saqlanadi. Yüklə 15,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|