―neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi‖. 1 qism 5321300 – ―neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi‖ bakalavr ta‘lim yo‗nalishi uchun darslik

10.1–rasm. Benzol va paraksilolni ishlab chiqarish bo‗yicha namunaviy jamlanmaning 
tartib blok sxemasi
Barqarorlashtirish katalitik riformingning kolonnasi 
Ekstraksiya distillyator 
Desorber 
С
1
-С
2
С
3
-С
5
Dearomatizirovannaya fr. С
6
-С
7
Benzol i toluol 
Фр. С
7
+ 
Фр. С
6
-С
7

---

405 
 
10.2-rasm. 
―GTC‖
 texnologiyasi bo‗yicha aromatik uglevodorodlarni olishni 
tartibli sxemasi.
 
Benzinli riformingni katalizatoridan absorbent pastki qismidan beriladi 
hamda tarkibida aromatik uglevodorodli va dearomatsizlashtirilgan 
uglevodorodlar yuqorisidan chiqadi. 
Hoy-xay firmasi foydalanidigan absorbenti va uni tayyorlash usuli. 
Aromatik uglevodorodlar desorberdagi ekstragenda bug‗lantiriladi. 
Regeneratsiya qilingan absorbent issiqlik almashtirishdan o‗tgandan keyin 
absorberga qaytariladi. Uning bir qismi termik destruksiya mahsulotlaridan 
tozalashga 
olinadi. 
Ajratilgan 
aromatik 
uglevodorodlar 
rektifikatsiya 
kolonnasida yuqori darajadagi benzol (99,99%), toluol (99,99%) va ksilollar 
to‗plamiga ajratiladi. 
Bunday texnologiya asosida faqat benzol va toluol ishlab chiqarishni 
kengaytirmasdan umumiy ksilolni oshirish imkoniyati mavjud. Bundan tashqari 
bu 
texnologiya 
asosida 
har 
xil 
xomashyolarni 
olishdan 
tashqari 
chegaralanmagan uglevodorodlarga boy mahsulotlarni olish mumkin. Paraksilol 
olish uchun xomashyo riformatidan tashqari benzin pirolizi fraksiyasidan ham 
foydalaniladi. 
Bu 
ikkala 
xomashyo 
manbalarini 
ekstraksiya 
mahsulotlaridagi 
izomerlarning tarkibi 10.2-jadvalda keltirilgan.