―neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi‖. 1 qism 5321300 – ―neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi‖ bakalavr ta‘lim yo‗nalishi uchun darslik

2.1-raasm. GUD-1 gidrotsiklonli ajratgichni qo‗llab neftni kompleks tayyorlash 
qurilmasi texnologik sxemasi 
1- ajratgich; 2-suvsizlantirish bloki; 3-pech‘; 4-gidrotsiklon; 5- stabil‘ neftni 
yig‗gichi; 6-tomchi ajratkich; 7-isitkich; 8-yengil uglevodorodlar idishi
 
Barqarorlashtirish jarayoni markazdan qochma kuch maydonida amalga 
oshirilganda ajralishni jadallashtirishni imkonini beradi. Yengil fraksiyalarni 
markazdan qochma kuch maydonida ajralish tezligi og‗irlik kuchi 
maydonidagiga qaraganda 500 marta tez olib boriladi. Rektifikatsiyalash 
kolonnasidan farqli o‗laroq gidrotsiklonda hech qanday kontakt qurilmalari talab 
etilmaydi. Barqarorlashtirish jarayoni mahsulotlari barqaror neft va nobarqaror 
benzin hamda quruq gaz shaklidagi yengil uglevodorodlar bo‗lib hisoblanadi. 

---

53 
GUD-1 turidagi apparat korpusida 6 ta ajratuvchi element o‗rnatilgan, 
ularning har biriga mahsulot kirishi uchun tangensial patrubkalar (quvurchalar) 
o‗rnatilgan. Natijada oqim silindirsimon korpus ichki devori bo‗ylab kuchli 
aylanadi. Gidrotsiklon barqaror neft yig‗gichda o‗rnatiladi. 
GUD-1 dan bug‗-gaz va suyuqlik tomchilari tomchi ajratgichga uzatiladi, 
og‗irlik kuchi ta‘sirida neft tomchilari yengil uglevodorodlar bug‗-gaz 
aralashmasidan ajratiladi. So‗ngra bug‗-gaz aralashmasi 10 - 15
о
С da 
kondensatsiyalanadi, ajratgichda yengil uchuvchan gazlar va kondensatga 
ajratiladi. Sifatli kondensat olish uchun ajratgichda 1,7-1,3 atm. bosim ostida 
ushlab turiladi. Bunda qimmatli butan fraksiyasi gaz holatiga o‗tmaydi. 
Gidrotsiklonda neftdan С
3 
uglevodorodlarning ajralish hissasi 90%, С
4
– 
68%, С
5 
– 48% ni tashkil etadi. С
6
uglevodorodlari 20% gacha, С
8
– 8%gacha 
ajratiladi.