―neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi‖. 1 qism 5321300 – ―neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi‖ bakalavr ta‘lim yo‗nalishi uchun darslik

2.
7
-r
asm . N
eft
n
i ele
k
tr
 k
u
ch
lan
ish
 yor
d
amid
a s
u
vsizlan
tir
ish
 va tuzsiz
lan
tir
ish
 q
u
ri
lmasi te
xn
ologi
k
 sxem
asi:
 
 1
, 7, 8, 13, 14
-nasos l
ar; 2
-iss
iql
ik almashti
rgich;
 3, 9
-qizdi
rgichlar; 4, 11
-e
lek
trodegidrat
orlar
; 5
-i
njek
torl
i aral
asht
irgi
ch;
 
 6
-sho‗r suv
larni
 c
hiqar
ish avtomati
k k
lapanl
ari; 10
-diaf
ragmali
 aral
asht
irgich;
 12
-ti
ndirg
ich;
 15
-k
o‗
ris
h oy
nasi
; 
 
Elek
trodegidrat
or moslamalar
i: 16
-osma izol
yatorl
ar; 17
-e
lek
tr t
ok
i t
ushi
ris
h shi
nalar
i; 18
-trans
for
mator;
 
 19
-tuzs
izl
anti
ri
lgan neft 
koll
ek
tori
; 20
- 
ele
ktrodl
ar; 21
-x
om
-ash
yo k
iri
shini
 taqsi
mlagich;
 22
-sho‗r suv
 k
oll
ek
tori
. 

---

76 
Nasosni oldidan neftga deemulgator kiritiladi, undan keyin esa 
qizdirgichga (3)-ishqorli eritma nasos (7) yordamida uzatiladi. Bundan tashqari 
neftga II chi pog‗onaning elektr degidratoridan olib chiqilgan tindirilgan suv 
qo‗shiladi va injektorli aralashtirgichga (5) nasos yordamida (13) uzatiladi. 
Bundan tashqari toza suv (8) nasos yordamida uzatiladi. Injektorli 
aralashtirgichda (5) neft ishqor va suv bilan bir tekis aralashadi.
Ishqorli eritma oltingugurt korroziyasini bostirish uchun kiritiladi va 
quduqlarga kislotali ishlov berilganda tushgan kislotani neytrallashtiradi, suv esa 
- tuzli kristallarni yuvish uchun beriladi. Neft gorizontal holda olib chiquvchi 
teshikli quvurli taqsimlagich (21) orqali elektrdegidratorning (4) pastki qismiga 
kirib keladi. Tuzsizlantirilgan neft elektrdegidratordan yuqoridan (19) kollektor 
orqali chiqariladi va uning konstruksiyasi taqsimlagichning konstruksiyasiga 
o‗xshashdir. Neftni kiritish va chiqarish qurilmalarini bunday joylashtirilishi 
hamma apparatlar bo‗yicha oqimni bir tekis taqsimlaydi. Tindirilgan suv drenaj 
kollektorlari (22) orqali kanalizatsiyaga chiqariladi yoki qo‗shimcha 
tindirgichga (12) (elektrdegidratorda tindirish jarayoni buzilganda) tashlanadi. 
Tindirgichdan suyuqlik aralashmasi nasos (14) yordamida jarayonga qaytariladi. 
Elektrdegidratorning 
I-chi 
pog‗onasini 
yuqori 
qismidan 
to‗liq 
suvsizlantirilmagan neft bosim ostida elektrdegidratorning II-chi pog‗onasiga 
beriladi. Diafragmali aralashtirgichda (10) neftning oqimi nasos (8) yordamida 
uzatiladigan yangi kimyoviy tozalangan suv bilan yuviladi. Yuvish uchun suv 
bug‗li qizdirgichda (9) 80 - 90°С haroratda qizdiriladi; suvning sarfi – neftning 5 
- 10 % (massasi bo‗yicha) tashkil qiladi. 
Tuzsizlantirilgan va suvsizlantirilgan neft elektrdegidratorning II-chi 
pog‗onasining tepasidan tuzsizlantirish rezervuari qurilmasiga chiqariladi, u 
aralash konstruksiyalarda qizdiriladi va atmofera qurilmasini rektifikatsiya 
kolonnasiga uzatiladi.
Elektrdegidratorlardagi suvning sathi avtomatik holda boshqariladi. 
Elektrgidratorning I va II-chi pog‗onalaridan kanalizatsiyaga berilgan suvning 
bir qismi tindirgichlarda sifatini nazorat qilish uchun kuzatuv chirog‗idan (15) 

---

77 
o‗tadi. 
2.5-jadvalda ikki pog‗onali ETQ ning har xil neftlarni qayta ishlashdagi 
ko‗rsatgichlari keltirilgan.