Teorem. Mütləq bərk cismə tətbiq olunaraq eyni müstəvi üzərində yerləşən, momentlərinin qiyməti və fırlanma istiqamətləri eyni olan iki cüt bir – birinə ekvivalentdir. 30 İsbatı. Fərz edək ki, ( F,F ‘) və ( F1 ,F1’ ) cütləri mütləq bərk cismə tətbiq olunmuşlar, fırlanma istiqamətləri və momentlərinin qiyməti eynidir (şək.1.21).
F1 və / F1 qüvvələrini öz təsir xətləri boyunca sürüşdürərək bu xətlərin F və / F qüvvələrinin təsir xətləri ilə A və B kəsişmə nöqtələrində tətbiq edirik. Sonra F1 və / F1 qüvvələrini şək. 1.21–də göstərildiyi kimi uyğun olaraq 2 3 F ,F və / 3 / 2 F ,F toplananlarına ayırırıq.
15 Qüvvənin nöqtəyə və oxa nəzərən momenti və onların arasında asılılıq.
Qüvvənin oxa nəzərən momenti onun oxa perpendikulyar keçirilmiş müstəvi üzərindəki proyeksiyasının modulu ilə bu proyeksiyanın oxla müstəvinin kəsişmə nöqtəsinə nəzərən qolunun müəyyən işarə ilə götürülmüş hasilinə bərabərdir. Deyiləni nəzərə alaraq F qüvvəsinin z oxuna nəzərən momentini belə ifadə edə bilərik
burada Fpr.– F qüvvəsinin z oxuna perpendikulyar M müstəvisi üzərindəki proyeksiyası, h isə həmin proyeksiyanın oxla müstəvinin O kəsişmə nöqtəsinə nəzərən qoludur. Əgər oxun ucundan (oxcuq tərəfdən) baxdıqda Fpr. – in z oxu ətrafında yaratdığı fırlatma effektini saat əqrəbi hərəkətinin əksi istiqamətində görünərsə F qüvvəsinin bu oxa nəzərən momenti müsbət, saat əqrəbi hərəkəti istiqamətində isə mənfi hesab olunur. İşarənin bu cür götürülməsi şərti olaraq qəbul olunub. Verilmiş ixtiyari F qüvvəsinin hər hansı O nöqtəsinə nəzərən momenti ilə bu nöqtədən keçən ixtiyari z oxuna nəzərən momenti arasında əlaqəni araşdıraq. Məlumdur ki, F qüvvəsinin O nöqtəsinə nəzərən vektor–momenti OAB üçbucaq müstəvisinə perpendikulyar yönəlir (şək. 1.29) və modulca belə ifadə oluna bilər:
O nöqtəsindən z oxuna perpendikulyar M müstəvisini keçirək. F qüvvəsinin z oxuna nəzərən momentinin modulu
15(2)
burada OA1B1 S -M müstəvisinin üzərində yerləşən ОА1В1 üçbucağının sahəsidir. ОА1В1 üçbucağı OAB üçbucağının M müstəvisi üzərindəki proyeksiyasıdır. Ona görə
