Nisa Surəsi 77-80

bir qüsur göstəricisidir." [c. 3, s. 407, h: 4422]

et/ət-Tehzib adlı əsərdə İmam Sadiğin belə buyurduğu rəvayət

edilər: "Azad, [kölə olmayan] bir qadınla evli olan bir kimsənin,

Yəhudi və ya Xristian bir qadınla mütə evliliyi etməsinin hər hansı

bir qorxusu yoxdur." [c. 7, s. 300, h: 1253.]

Məhrum la Yahzuruh-ul Fakih adlı əsərdə İmam Misdən (ə.s)

belə rəvayət edilər: "Bir gün ona, Müsəlman bir kişi Atəşpərəst bir

qadınla evlənə bilərmi?" deyə soruşuldu: "Xeyr, dedi. Lakin Atəşpərəst

bir nökəri varsa, onunla birləşməsinin; ancaq azıl etməsinin

(spermanı çölə axıtması) və ondan uşaq əldə etməyi düşünməməsinin

bir qorxusu yoxdur." [c. 3, s. 407, h: 4423]

əl-Kafi adlı əsərdə, müəllif öz rəvayət zənciriylə Abdullah b.

Sinandan, o da İmam Cəfər Sadiqdən (ə.s) bir hədisdə belə buyurduğunu

rəvayət edər: "Müsəlman bir kişinin Yəhudi və Xristian

bir qadınla evlənməsini istəməm, uşağının Yəhudiləşməsindən

və ya Xristianlaşmasından qorxaram." [Fürus(n)u Kafi, c. 5, s. 351,

h: 15]

el-Kafidə, müəllif öz rəvayət zənciriylə Züraredən, Təfsir-ul

Ayyaşidə müəllif Mes'ade b. Sədəqədən belə rəvayət edərlər: "İmam

Misdən (ə.s): 'Sizdən əvvəl özlərinə kitab verilənlərdən

370 ...............................................əl-Mizan Fi Təfsir-el Quran - c. 5

iffətli qadınlar...' ayəsini soruşdum." Buyurdu ki: "Bu ayə, 'Kafir qadınları

nikahınızda tutmayın.' ayəsiylə neshedilmiştir." [Fürus(n)u Kafi,

c. 5, s. 358, h: 8.]

Mən deyərəm ki: Bu rəvayətdə bir problem var. Çünki "...tutmayın..."

ayəs(n)i, "iffətli qadınlar..." ayəsindən əvvəl enmişdir. Halbuki

nesheden ayənin neshedilen ayədən əvvəl enmiş olması caiz deyil.

Qaldı ki, rəvayətlərdə, Maidə surəsinin neshedilen deyil,

nesheden olduğu ifadə edilər. Daha əvvəl bu xüsusa toxunduq. Ayrıca

ayənin neshedilmediğinin dəlili, yuxarıda yer verdiyimiz və

Ehlikitap qadınlarıyla mütə evliliyi edilə biləcəyini ifadə edən rəvayətdir.

Səhabələr, Ehlikitap qadınlarıyla mütə evliliyi etmişlər.

Mütə ayəsini (Nisa, 24) təfsir edərkən, müt'anın qanuni bir nikah və

evlilik şəkli olduğunu ifadə etmişdik.

Bəli! Biri deyə bilər ki: "Kafir qadınları nikahınızda tutmayın..."

ifadəsi, əvvəldən enmiş olması və təsis edici xüsusiyyətiylə, "Sizdən

əvvəl özlərinə kitab verilənlərdən iffətli qadınlar..." ifadəsini

məhdudlaşdıraraq, daimi evliliyi bu ifadənin mütləqliyinin xaricinə çıxarmışdır.

Çünki bu ayə, nikahı tutmanın qadağanlığına dəlalət edər.

Bu isə, daimi evləndir üst-üstə düşdüyü kimi ayənin enişinə mövzu olan,

ərin Müsəlman olmasından sonra nikahın tutulmasına da

dəlalət edər.

Buna bu şəkildə etiraz edilə bilər: "Söz mövzusu ayə, ərin

Müsəlman olması, arvadının küfr üzrə qalması problemi məzmununda

enmişdir." Ancaq bu etiraza qulaq asmamaq lazımdır. Çünki

heç bir zaman ayənin eniş səbəbi, onun ləfzinin açıqca işarə etdiyi

mənas(n)ı məhdudlaşdırmaz. Təfsirimizin 1. dərisində Bəqərə surəsinin

nəsh mövzusunu ehtiva edən ayəsini araşdırarkən, Quran ənənəsində və

əsli etibarilə nəsh faktını təsis etmə kimi terminologiyada ifadə edilməyən

nəsh hərəkətini də əhatə etdiyini ifadə etmişdik.

Bəzi rəvayətlərdə bu ayənin, "Müşrik qadınlarla evlənməyin..."

ayəsiylə neshedildiği ifadə edilmişdir. Daha əvvəl bu cür rəvayətlərin

problematiğine diqqət çəkmişdik. Bu mövzuyla əlaqədar doyurucu məlumat

üçün fiqh kitablarına baş vurula bilər.

Maidə Surəsi 4-5 ........................................................... 371

Təfsir-ul Ayyaşidə, "Kim imanı inkar etsə, onun əməli boşa

çıxmışdır..." ifadəsiylə əlaqədar olaraq Eban b. Əbdürrəhmandan belə

rəvayət edilər: İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) belə dediyini eşitdim:

"Adamın İslamdan çıxması üçün kafi olan ən sadə şey, haqqa zidd

bildiyi bir fikiri ifadə etməsi və bu fikirdə ayaq dirəşməsidir.

Necə ki uca Allah, 'Kim imanı inkar etsə, onun əməli boşa

çıxmışdır.' buyurmuşdur." İmam davamla belə buyurmuşdur: Imanı

inkar edən kimsə, Allahın əmr etdiyi şəkildə əməl etməyən və ona

razı olmayan kimsədir." [c. 1, s. 297, h: 42]

Eyni əsərdə Məhəmməd b. Müslim, İmam Mis (ə.s) və İmam

Saydıqdan (ə.s) birindən belə rəvayət edər: "Imanı inkar etmək,

sonunda bütünü tərk edəcək şəkildə peyderpey əməlləri işləməməkdir."

[c. 1, s. 297, h: 43]

Mən deyərəm ki: Əvvəlki şərhlərimizə baxılsa, bu cür rəvayətlərin

ehtiva etdikləri təfsirlə əlaqədar xüsusiyyətlərin açıqlığa qovuşdurulduğu

dəqiq bir şəkildə aydın olar.

Eyni əsərdə, Ubeyd b. Züraredən belə rəvayət edilər: İmam Cəfər

Sadiqdən (ə.s), "Kim imanı inkar etsə, onun əməli boşa

çıxmışdır." ayəsinin nə mənanı verdiyini soruşdum." Buyurdu ki: "Adamın

özünün də qəbul edib inandığı əməli tərk etməsi

nəzərdə tutulur. Sözgəlişi xəstəlik və maneə törədici bir bəhanə olmadan

namazı tərk etməsi bunun bir nümunəsidir." [c. 1, s. 296, h: 41]

Mən deyərəm ki: Uca Allah, "Allah sizin imanınızı məhv edəcək

degildir." (Bəqərə, 143) ayəsində, namazı iman olaraq xarakterizə etmişdir.

İmamın da xüsusilə namazı nümunə göstərməsi buna görə ola bilər.

Təfsir-ul Qummuda ifadə edildiyinə görə, İmam Cəfər Sadiq (ə.s)

belə buyurmuşdur: "İman etdikdən sonra şirk əhlinə itaət edən

kimsə, imanı inkar etmiş olar."

əl-Besair adlı əsərdə, Əbu Həmzənin belə dediyi rəvayət edilər:

İmam Misdən (ə.s), "Kim imanı inkar etsə, onun əməli boşa

çıxmışdır və o, axirətdə itirənlərdəndir." ayəsinin mənasını

372 ........................................ əl-Mizan Fi Təfsir-el Quran - c. 5

soruşdum. Buyurdu ki: "Bu ayənin, Quranın qərbi mənas(n)ı baxımından

şərhi, 'Kim Əlinin vəlayətini inkar etsə...' şəklindədir.

Çünki Əli, konkret imandır." [Besair-ud Derecat, s. 77, h: 5.]

Mən deyərəm ki: Bu şərh məna etibarilə Quranın zahirinin

qarşısında iştirak edən qərbi istiqamətinin əks olunmasıdır. Təfsirimizin 3. dərisində

möhkəm və təşbehli anlayışları üzərində dayanarkən, bu

mövzuda detallı məlumatlar təqdim etdik.

İmamın bu qiymətləndirməsi bir uyğunlaşdırma, mücərrəd və ümumi bir

mənanın konkret və xüsusi bir fakta tətbiqi də ola bilər. Necə ki Peyğəmbər

əfəndimiz (s. a. a), Xəndək Döyüşündə Əmr b. Abduved qarşısında

ər meydanına çıxan Hz. Əlini (ə.s), "İmanın hamısı küfrün

hamısının qarşısına çıxdı." sözləriylə iman olaraq xarakterizə etmişdir. 1

Bu mənas(n)ı dəstəkləyən başqa rəvayətlər də vardır.

------

1- [Bihar-ul Envar, c. 20, s. 215, h: 2]

Maidə Surəsi 6-7 ....................................................... 373

6- Ey inananlar! Namaza durmaq istədiyiniz zaman, üzlərinizi

və dirsəklərə qədər əllərinizi yuyun, başınızın bir qisimini və üzərindəki

çıxıntıya qədər ayaqlarınızın bir qisimini sığal çəkin. Əgər

qüslsüz sinizsə, təmizlənin. Xəstə və ya səfərdə sinizsə yaxud sizdən

biri çuxur yerdən (tualetdən) gəlirsə yaxud da qadınlara toxunsanız

(onlarla cinsi əlaqədə ol/tapılsanız), (bu halda) su tapa bilmədiyiniz

təqdirdə, təbiəti üzrə olan yer üzünə yönəlin. Ondan

üzləriniz və əllərinizin bir qisiminə sığal çəkin (təyəmmüm edin/əldə et).

Allah, sizə hər hansı bir çətinlik çıxarmaq istəmir; lakin sizi tərtəmiz

etmək və sizə olan nemətini tamamlamaq istəyir. Ümid edilər ki

şükr edərsiniz.

7- Allahın sizə olan nemətini və sizi özüylə bağladığı sözünü

xatırlayın. Hanı bir zaman, "eşitdik və itaət etdik" demişdinilik. Allahdan

qorxun. Çünki Allah ürəklərin içindəkini bilər.

374 .......................................... əl-Mizan Fi Təfsir-el Quran - c. 5

AYƏLƏRİN ŞƏRHİ

Ayələrin ilki, üç təmizliyin hökmünü əhatə edir. Dəstəmaz, qüsl

və təyəmmüm yəni. İkinci ayəsə, ilkinin bütünləyicisi ya da ehtiva etdiyi

hökmün gücləndiricisi mövqesindədir. Əslində üç təmizlik mövzusuyla

əlaqədar başqa bir ayə daha var: "Ey inananlar! Nə söylediginizi

bilməniz üçün sərxoşkən namaza yaxınlaşmayın; yoldan keçici olmanız

xaricində, qüslsüz ikən də yuyunana (qüsl alana) qədər,

(məscidə) yaxınlaşmayın. Eger xəstə və ya səfərdə sinizsə yaxud

sizdən biriniz tualetdən gəlirsə yaxud da qadınlara toxunmuşsunuzsa

(onlarla cinsi əlaqədə ol/tapılmışsınızsa), su bulamadıgınız təqdirdə

dogası üzrə olan yer üzünə yönəlin və onu üzlərinizə və

əllərinizə sürün (təyəmmüm edin/əldə et). Allah şübhəsiz, çox bağışlayıcı və

bagışlayıcıdır." (Nisa, 43)

Təfsirini təqdim etdiyimiz ayə isə, Nisa surəsinin mövzuyla əlaqədar ayəsinə

nisbətlə daha açıq və daha aydın olardır; hökmün istiqamətlərini daha

çox əhatə edicidir. Buna görə Nisa surəsinin əlaqədar ayəsinin şərhini

bu ana qədər təxirə saldıq ki, iki ayə arasında müqayisə etmə

quruluşun tərəfindən başa düşülməsi asan olsun.

"Ey inananlar! Namaza durmaq istədiyiniz zaman" Ayənin orijinalında

keçən "qumdum" hərəkətinin məsdəri olan "kıyam" sözü, "elə"

hərfi cerriyle keçişli qılındığı zaman, bəzi zamanlar haqqında danışılan

şeyin istəndiyindən kinayə olar. Çünki bu ikisi bir-birindən

ayrılmazlar, bir-birlərini tələb edərlər. Bir şeyi istəməklə, ona istiqamətli

hərəkət sərgiləmək bir-birindən ayrı düşünülə bilməz. Məsələn bir insanın

oturduğu fərz edilsən. Bu normal olaraq hərəkətsizliyinin halı və

durğunluğunun gərəyidir. Kənar tərəfdən istənilən şeyin də normal

olaraq özünə doğru hərəkət edilməyi və təkrarlanılmağı tələb edən

bir hərəkət olduğu fərz edilsə, bu vəziyyətdə onu reallaşdırmaq

ümumiyyətlə ondan tərəf bir qıyamı, bir kalkışı tələb edir.

Bu səbəbdən insanın hərəkətsizliyi tərk edib əməli qəbul etməyə

başlaması, hərəkəti işləməyə qalxması deməkdir. Bu da istəmənin və

iradənin ayrılmaz bir ünsürüdür. Bu ayə, bu ayənin bir nümunəs(n)i ko-

Maidə Surəsi 6-7 ......................................................... 375

numundadır: "Sən də içlərində ol/tapılıb onlara namazı kıldırdıgın

zaman." (Nisa, 102) Yəni, onlara namazı etdirmək istədiyin zaman.

Bunun əksinə nümunəliyini də bir baxımdan bu ayə meydana gətirməkdədir: "Eger

bir bərabər/yoldaşınızı buraxıb yerinə başqa bir bərabər/yoldaş al/götürmək istəsəniz, onlardan

birinə yüklü miqdarda mal (mehir) vermiş olsanız belə ondan

heç bir şeyi geri al/götürməyin." (Nisa, 20) Yəni, bir bərabər/yoldaşı boşayıb, bir başqasıyla

evləndiyiniz zaman. Burada bir hərəkəti əməliyyata/işləmə istəyi və tələbi,

onu işləməninil yerində istifadə edilmişdir.

Kİsacası, təfsirini təqdim etdiyimiz ayə, namaz qılmaq üçün bəzi

orqanların yuyunmasının, bəzilərinin də sığal çəkilməsinin, yəni

dəstəmaz alınmasının şərt olduğunu vurğulayır. Əgər ayənin ifadəsi

hər baxımdan mütləq olsaydı, "Eger qüslsüz sinizsə təmizlənin (qüsl

edin/əldə et)." ifadəsini bir an üçün görməzlikdən gəlsəydik, hər namaz üçün

bir dəstəmaz almanın şərt olduğunu söyləyə bilərdik. Nə var ki, qanun

xüsusiyyətli hökmlər ehtiva edən ayələrin hər baxımdan mütləq olmaları çox

az rast gəlinən bir vəziyyətdir.

Qaldı ki, "sizi tərtəmiz etmək... istəyir" ifadəsinin, irəlidə

toxunacağımız kimi, bu şərtin açıqlayıcısı olması mümkündür [yəni,

məqsəd mənəvi təmizlikdir. Elə isə alınan dəstəmaz pozulmadıqca,

onunla namaz qılına bilər və hər namaz üçün bir dəstəmaz lazım ola bilməz].

Ayənin təfsiri məzmununda söyləyə biləcəklərimiz bundan ibarətdir.

Bundan sonrası, ki təfsir alimləri uzun uzun danışmışlar, fiqh elminin

sahəsinə girər; təfsirlə maraq/əlaqəsi yoxdur.

"Üzlərinizi və dirsəklərə qədər əllərinizi yuyun." Ayədə keçən

"igsilu" hərəkətinin məsdəri olan "gasl=yıkamak", bir şeyin üzərinə su

tökmək, üstündən su axıtmaq deməkdir. Ümumiyyətlə təmizləmə, çirk

və pasağı aradan qaldırma məqsədinə istiqamətli olar. Yüz/üz, bir şeyin sənə baxan/nazir

tərəfinə deyilir. Daha çox, insan kimi bir canlının başının ön qisimi,

yəni üzərində göz, burun və ağız kimi orqanların ol/tapıldığı tərəf üçün

istifadə edilər. Bunun sərhədi isə, qarşılıqlı danışmalarda tərəflər üçün

diqqətə çarpan bir şəkildə görünən miqdarda təyin olunar.

Ehlibeyt İmamlarından (a. s)gələn rəvayətlərdə yüzün miqdarı bu şəkildə

təyin olunmuşdur: Uzunluğu alının üzərindəki saçlardan başlayıb

376 ............................................ əl-Mizan Fi Təfsir-el Quran - c. 5

çənənin alt qisiminə qədər davam edər. Eni isə, baş barmaq, orta

barmaq və ya şahidlik barmağının ətraflaya biləcəyi qədərdir. Təfsirçilərin

və fiqhçilərin çəkdikləri başqa çərçivələr də vardır.

Ayənin orijinalında keçən "əl-eydi" "yəd"in çoxluğudur və "əl"

deməkdir. Tutma, buraxma və tutma kimi hərəkətlər bu orqanla reallaşdırılar.

Çiyinlə barmaq ucları arasında qalan qisimə deyilir.

Orqanlar məzmununda daha çox insanın onunla elin idiləndirdiyi məqsəd

əsas alınar. Söz gelimi əl orqanı deyilincə, tutma və buraxma

faktları ağla gəlir. Əlin elin idili olduğu məqsəd, böyük ölçüdə dirsəklərdən

barmaq uclarına qədər olan qisimiylə reallaşar. Buna görə

bu qisimə də ayrıca əl deyilir. Yenə eyni səbəblə biləkdən başlayıb

barmaq uclarına qədər olan qisimə də ayrıca əl deyilir. Beləcə

əl ləfzi, orqanın bütünü və parçaları arasında ortaq və ya buna bənzər

bir ad funksiyasını görmüş olur.

Bu ortaqlıq, mənalardan yalnız biri nəzərdə tutulduğunda, buna bağlı

konkret və təyin edici bir karinenin zikr edilməsini qaçınılmaz

edər. Buna görə uca Allah, "əllərinizi" ifadəsini "dirsəklərə qədər..."

ifadəsiylə qeydləndirmişdir. Ki məqsədin, dirsəklərdə son

bulan əlin yuyunması olduğu aydın olsun. Sonra bu konkret qar/qazancına,

bununla orqanın ovucu da ehtiva edən qisiminin nəzərdə tutulduğunu ortaya

qoyur. Necə ki hədislər də məqsədin bu olduğunu göstərməkdədir.

"Ila" hərfi cerrinin istifadə edildiyi yerlərdə ifadə etdiyi məna, hərəkətin

davamlılığını ifadə edən bir hərəkətin sona erişidir. Lakin başına

"elə" ədatı gələn obyektin əvvəlindəki ifadəyə bağlı hökmün

əhatəsinə girib girmədiyi xüsusu ədatın mənasının xaricindədir. Bu səbəbdən

yuma hökmünün dirsəkləri də əhatəsi "elə" ədatına

deyil, hədislərin şərhinə söykən/dözər.

Bəziləri, "Onların mallarını öz mallarınıza qataraq yeməyin."

(Nisa, 2) ayəsini nümunə göstərərək "elə" ədatının "birlikdə"

(mea) mənasında istifadə edildiyini irəli sürmüşlər. Bunu söyləyərkən

də, Peyğəmbərimizin (s. a. a) dəstəmaz al/götürərkən dirsəklərini də yumuş

olmasını dayaq olaraq göstərmişlər. Amma bu, Allahın sözü-

Maidə Surəsi 6-7 ......................................................... 377

nün təfsiri baxımından olduqca cüretkar bir qiymətləndirmədiyər. Çünki

bu barədə nəql edilən hədislər ya Peyğəmbərin hərəkətini köçürər, ki hərəkətlər

çox istiqamətli və mübhəm olarlar, hər hansı bir ləfzin mənas(n)ı onlar

vasitəsilə təyin oluna bilməz; harada qaldı ki ləfzin mənalarından biri

sayılsın. Ya da bu xüsusdakı hədislər bir hökmün şərhinə bağlı

sözdür, ayənin təfsiri deyil.

Lakin dirsəklərin yuyunmasının insanın hərəkəti tam olaraq yerinə

gətirdiyindən əmin olmasından ötəri gərəkmiş ola bildiyi kimi,

Peyğəmbərimizin (s. a. a) da bir əlavə etməsi ola bilər. Necə ki Peyğəmbər

əfəndimizin (s. a. a) belə bir səlahiyyəti vardı və səhih rəvayətlərdə

ifadə edildiyi kimi, gündəlik beş vaxt namazla əlaqədar olaraq bu səlahiyyətini

istifadə etmişdir. [Səhih rəvayətlərdə iştirak etdiyinə görə, namazlar

iki rükət olaraq fərz qılınmışdır; ancaq Peyğəmbər (s. a. a) bəzi əlavə etmələrdə

ol/tapılmışdır.]

"Onların mallarını öz mallarınıza qataraq yeməyin." (Nisa,

2) ayəsinə gəlincə, ekl=yeme hərəkəti "elə" ədatıyla keçişli qılındığından,

qatma və bənzəri bir məna ehtiva edər. Yoxsa "elə" ədatı "mea=beraber"

mənasında istifadə edilməmişdir.

Bura qədər etdiyimiz şərhlərdən aydın olur ki: "dirsəklərə

qədər" ifadəsi, "əllərinizi..." ifadəsinə bağlı bir qeyddir. Bu səbəbdən

dirsəklərlə elin idili yuma mütləq olar, bir məhdudlaşdır qeydli olmaz.

Bu baxımdan yumağa dirsəklərdən başlayıb barmaq uclarına

doğru davam etmək mümkündür. Necə ki dəstəmaz xaricindəki

hallarda insanlar əllərini təbii olaraq bu şəkildə yuyarlar. Ya da

barmaqlardan başlanıb dirsəklərə qədər davam edilər. Lakin Ehlibeyt

Imamlarından (hamısına salam olsun) nəql edilən hədislərdən,

yumanın birinci şəkildə olması lazım olduğu aydın olur; ikinci şəkildə

olması deyil.

Beləcə irəli sürtülə biləcək, cümlənin "dirsəklərə qədər..."

ifadəsiylə qeydli olması göstərir ki, yumağa barmaq

uclarından başlayıb, dirsəklərə doğru davam edib tamamlamaq

lazımdır, şəklindəki qiymətləndirmələr də özbaşına çürümüş

olur. Belə ki bu problem, "ilel merafik=dirseklere qədər..."

sözünün "feğsilu=yıkayın..." sözünə [yəni hökmə] istiqamətli bir qeyd

378 ............................................. əl-Mizan Fi Təfsir-el Quran - c. 5

"feğsilu=yıkayın..." sözünə [yəni hökmə] istiqamətli bir qeyd olaraq

qəbul edilməsindən irəli gəlməkdədir. Halbuki, bu ifadənin

"eydikum=elleriniz..." ifadəsinə [yəni hökmün mövzusuna] bağlı bir

qeyd olduğunu ifadə etmişdik. Bunun belə olması qaçınılmazdır.

Çünki "əl", təyin edici konkret bir karineyi tələb edən ortaq bir addır.

Həm "əllər", həm də "yuyun"a istiqamətli bir qeyd olmasının da

bir mənas(n)ı yoxdur.

Qaldı ki, Mecma-ul Bəyan təfsirində ifadə edildiyi kimi, İslam ümməti,

dəstəmaz al/götürərkən əllərini yumağa dirsəklərdən başlayıb barmaq

uclarına doğru davam edən kimsənin dəstəmazının səhih olduğu

nöqtəsində görüş birliyi içindədir. Bunun səbəbi isə ancaq ayənin

ləfzi bu ehtimalı ehtiva edir olmasıdır və yenə "dirsəklərə qədər"

sözünün "yumağa" deyil, "əllərə" bağlı bir qeyd oluşundan qaynaqlanır.

"Başlarınızın bir qisimini və üzərindəki çıxıntıya qədər ayaqlarınızı

sığal çəkin." Sığal çəkmə, əlin ya da toxunan hər hansı bir orqanın bir

şeyə doğrudan toxundurularaq üzərindən keçirilməsi deməkdir.

Ərəblər bu mənada, "Mesehtu'ş şeyə" və "Mesehtu biş-şeyi" deyərlər.

Bu hərəkət, özüylə keçişli qılındığı zaman əhatə mənasını ifadə

edər [yəni o şeyin hamısını sığal çəkdim]. "Ba" hərfi cerriyle keçişli

qılındığında, əhatə və əhatə etmə mənasını ehtiva etmədən obyektin

bir qisiminin sığal çəkildiyinə dəlalət edər.

Bu baxımdan, "vemsehu biruusikum=başlarınızı sığal çəkin" ifadəsi,

cümlə içində başın bir qisiminin sığal çəkilməsini ifadə edər.

Nəzərdə tutulan qisimin başın hansı tərəfi olduğu xüsusu isə, ayənin semantik

məqsədinin xaricindədir. Bunun şərhi sünnənin sahəsinə