İlyas Yusif oglu(Cəmaləddin)Nizami Gəncəvi (1141-1209) Söz hər yerdə hakimdir,hamıdan başda odur, Dünyanını sərvətidir,inci,qaş-daş da odur. Ürəksizlər qafildir ürək sözündöm belə. Sözün şərhi artıqdır,sözün özündən belə. Söz durduqca soragı qoy dünyaya car olsun, Nizaminin şöhrəti sözlə daim var olsun!
Həyatı. İlyas Yusif oglu Nizami Gəncəvi . İlyas – adı Yusif -atasının adı Nizami –təxəllüsü Gəncəvi- nisbəsi Dogulmuşdur- 1141- ci ildə Gəncə şəhərində Vəfat etmişdir- 1209 cu ildə Gəncə şəhərində
Ədəbi irsi. Zəngin ədəbi irsindən bizə gəlib çatan – 6qəsidə,120qəzəl,30 rubai və ona dünya şöhrəti qazandıran “Xəmsə””(Beşlik).
Yorulmaq bilmədən gündüz və gecə “Məxzənül-əsrar”ı yazdım əvvəlcə. İncəlik,şirinlik yigaraq ondan, “Xosrov və Şirin”çin düzdüm bir dastan. Sonra başqa yerdə çadırı vurdum, “Leyli və Məcnun”nun eşqini qurdum. Bitirdim dastanı,bir nəşə tapdım, Atımı “Həft Peykər”üstünə çapdım. İndi söz mülkündə büsat quraram, İsgəndər dövründən təbil vuraram
Poemaları. “Sirlər xəzinəsi”-1174 Vilayəti soyrkən padşahın adamları, Cinayətkar olarmı bundan məgər bir qarı? Bu zülmə əl atarkən darga,xalq görə-görə, Mənim ismətim,sənin ədlin salınmış yerə. (“Sultan Səncər və qarı”)
“Xosrov və Şirin” (1181) Şirin gülə-gülə dedi:Sübhdən Bisütuna tərəf gedəcəyəm mən, Görüşüm o dəmir qollu Ferhadla Görüm necə yarır dagı poladla Bəlkə o daş-dəmir qıgılcımından Ürəyim isinib ovuna bir an.