­­­­­­­­­­­­Nizomiy Nomidagi tdpu sirtqi bo‘lim Maktabgacha ta'lim yo'nalishi 3-kurs 304-guruh talabasi Nurulloyeva Feruza Baxrulloyevnaning Maktabgacha pedagogika fanidan yozgan doklad ish maktabgacha ta'lim tashkilotining maktab bilan aloqa shakillari

Maktabgacha ta`lim tashkiloti va maktab dasturlarining izchilligi

Maktabgacha ta`lim tashkiloti va maktabda amalga oshiriladigan ta`lim-tarbiyaviy ish mazmunini belgilovchi dastur aloqasi izchillik asosini tashkil etadi. Maktabgacha ta`lim tashkiloti va boshlang`ich sinflarning amaldagi dasturlarini qiyoslashlash ular o`rtasida ma`lum izchil aloqa borligini ko`rsatadi. Bu quyidagilarda namoyon bo`ladi:

• 
  Maktab va maktabgacha ta`lim tashkiloti dasturlariga asos qilib olingan falsafiy va psixologik nuqtai-nazarlar birligi;
  
• 
  Ta`lim-tarbiya jarayonidagi prinsiplar birligi (mazmunning tarbiya maqsadi va vazifalariga muvofiqligi, ilmiyligi, ta`limning tarbiyalovchi va rivojlantiruvchi xususiyatlari);
  
• 
  Fanlar o`rtasidagi izchillik.
  

Maktabgacha ta`lim tashkiloti va maktabda ona tilining boshlang`ich kursini o`qitishga bolalar nutqini har tomonlama rivojlantirib borish g`oyasi asos qilib olingan. Maktabgacha ta`lim tashkilotida u lug`atni rivojlantirish, tovush madaniyatini shakllantirish, nutqning grammatik tuzilishini shakllantirish, bog`lanishli nutqni shakllantirish, ijodiy hikoya qilish, badiiy adabiyot bilan tanishtirish, o`qish va savodga tayyorgarlik, oddiy tahlil va sintez qilish ko`nikmalari rivojlanadi.
Maktabda bu asosda yangi vazifalar hal etiladi:

• 
  Yozma nutq va harfiy yozuv malakalari shakllantiriladi;
  
• 
  Morfologik va sintaksis elamantlar o`rganiladi.
  

Maktabgacha ta`lim tashkilotlarida boshlangan lug`at boyligini yanada oshirish, nutqning ifodaliligi va mantiqiyligi ustidagi ish maktabda davom ettiriladi. Maktabgacha ta`lim tashkilotida elementar matematik bilimlarni rivojlantirishda bolalarning mantiqiy tafakkurini va hisoblash malakasini o`stirish bo`yicha o`nlik tartibini aniqlash, yigirmagacha bo`lgan sonlarni to`g`ri sanash, misollarni raqamlar yozilgan kartochkalar yordamida ifodalab berish, bir amalli masalalarni qo`shish va ayirish orqali tuzish va yechish, shartli o`lchov yordamida predmetlarni o`lchash, yil va hafta kunlari, ularning ketma-ketligi, kundalik faoliyatlarini taqsimlash, vaqt, butun va qism haqidagi bilimlari maktabda takomillashtiriladi.
Maktabgacha ta`lim tashkiloti va boshlang`ich sinflardagi tabiatshunoslik bilimlari har ikkala holatda ham organizm va muhit birligiga tayanadi. Jonli va jonsiz tabiat hodisalari, tabiat kishilar mehnatining bir-birini taqazo etishi shu asosda qaraladi.
Maktabgacha ta`lim tashkiloti va maktabda o`qitish izchilligi asosini tashkil etuvchi yagona nazariy yondashuvlar, dasturlar mazmunida, bolalalar imkoniyatlari va bilimlarining tuzilishlarini hisobga olib turlicha hal etiladi. Maktabgacha yoshdagi bolalar bilimlarining asosiy mazmunini atrof dunyo haqidagi xilma-xil tasavvurlarining keng doirasi va ayrim elementar tushunchalar tashkil etadi. Voqelikning turli sohalari haqidagi tasavvurlarning umumiy tizimi bolaga dunyoni to`g`ri anglay olish va umumiy rivojlanishning zarur darajasini ta`minlaydi, bu esa zamonaviy ta`lim mazmunini egallashga katta imkoniyat yaratadi. Maktabda o`quvchilar bilimlarining mazmuni yuqori darajaga ko`tarila borib, voqelikning turli sohalariga oid bilimlarini yanada kengaytirish va chuqurlashtirish jarayoni faol sodir bo`ladi, ayni shu vaqtda o`quvchilar oldiga bilimlarni nazariy nuqtai nazardan anglash masalasi ko`ndalang qo`yiladi.
Maktabning ta`limiy jarayonida o`quvchilarda ilmiy tushunchalarni shakllantirish bosh vazifa hisoblanadi. O`quvchilarning dunyo haqidagi bilimlarini tabaqalashtirish 1-sinfdan boshlab, fanni o`tishda, fan asoslarini maqsadli o`rganishda o`z aksini topadi. Bilimlarni kengaytirish, chuqurlashtirish, tizimli hamda ilmiy tushunchalarni o`zlashtirishda o`qishda qo`llaniladigan metod va shakllarning ahamiyati kattadir.