Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti b

 

 

 

---

 

7 

I BOB. Boshlang’ich sinflarda pedagogik texnologiyalardan foydalanishni  

nazariy asoslari 

1.1. Pedagogik texnologiya haqida tushuncha va uning 

 xususiyatlari 

       Ta‟lim  jarayoni  nihoyatda  murakkabdir.  Ta‟limning    barcha  bo‟g‟inlarini 

shunday tashkil etish kerakki, u yoshlardan   chuqur va asosli bilim berish bilan 

birga  keng  qamrovli  fikrlashga  o‟rgatsin.  O‟qish  jarayonida  o‟quvchida 

mustaqil  bilim  olish  ehtiyoji  shakllanib  borishi  hozirgi  kunning  talabidir. 

Pedagogik amaliyot va tadqiqotda qator ish usullari qo‟llab ko‟rildi. Zamonaviy 

pedagogik  texnologiyaning  asosiy  mohiyati  ta‟limda  o‟quvchilarni  qiziqtirib 

o‟qitish va bilimlarni to‟liq o‟zlashtirishga erishishdir.  

       Bilimni  ta‟lim  olayotgan  barcha  o‟quvchi  to‟liq  o‟zlashtirishiga  erishish 

mumkin? 

        Olimlarning fikricha: ta‟lim olayotgan guruhdagi  

5  %  o‟quvchi  dastur  talabidan  ilgarilab  bilim  olish  imkoniyatiga  ega  bo‟ladi. 

Shu guruhdagi 5 % o‟quvchining esa dasturni umumiy tartibda o‟zlashtirishga 

kuchi  yetmaydi.  Demak,  o‟qituvchi  sinfdagi  95  %  bola  bilan  muvaffaqiyatli 

ishlay  oladi.  Dasturdagi  bilimlar  hajmining  70  %  ni  o‟quvchilarning  barchasi 

o‟zlashtirsa,  to‟liq  o‟zlashtirishga  erishildi  deb  hisoblash  mumkin.  Chunki, 

olimlarning  fikricha  shu  darajada  bilimga  ega  bo‟lgan  o‟quvchi  qolgan 

ma‟lumotni o‟zlashtirish imkoniyatiga erishadi. 

        Zamonaviy  texnologiya  ta‟lim  jarayonida  o‟quvchiga  zug‟um  qilmay, 

ularni qiziqtirib o‟qitishni, o‟quvchilar o‟zidagi barcha fikrlarini bayon etishiga 

imkoniyat yaratishni tavsiya etadi. 

       Respublikamiz  Prezident  I.A.Karimov  O‟zbekiston  Respublikasi  Oliy 

Majlis  IX  sessiyasida  so‟zlagan  nutqida  ham:  “O‟qituvchi  bolalarimizga 

zamonaviy  bilim  bersin,  deb  talab  qilamiz.  Ammo,  zamonaviy  bilim  berish 

uchun,  avvalo,  murabbiyning  o‟zi  shunday  bilimga  ega  bo‟lishi  kerak… 

Demokratik  jamiyatda  bolalar,  umumiy,  har  bir  inson  erkin  fikrlaydigan  etib 

tarbiyalanadi.  Agar  bolalar  erkin  fikrlashga  o‟rganmasa,  berilgan  ta‟lim 

---

 

8 

samarasi past bo‟lishi muqarrar”, - dedilar. Shu sababli zamon talablariga to‟liq 

javob  bera  oladigan  ilg‟or  pedagogik  texnologiyalarni  uzluksiz  matematik 

ta‟lim tizimiga ham joriy qilish ishlarini hozirgi davr talabidir. 

“Texnologiya”  yunoncha    so‟z    bo‟lib, “texno” – o‟qitish jarayonini yuksak 

mahorat,  san‟at  darajasida  tashkil  etish  borasida  ma‟lumotlar  beruvchi    fan 

ma‟nosini  anglatadi.  So‟nggi  o‟n  yil  davomida  nutqimizda  “pedagogik 

texnologiya”,  “o‟qitish texnologiya”,  “zamonaviy pedagogik texnologiya” kabi 

tushunchalar keng qo‟llanmoqda. 

                           TEXNOLOGIYANING TUZILMASI 

Yuqoridagi sxemadan ko‟rinib turibdiki, texnologik jarayon quyidagi tarkibiy 

qismlardan iborat ekan: bosqichlari, amallari, usullari, harakatlari.