Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti fizika-matematika

Foydalanish doirasi. Har qanday yoshdagi o’quvchilar guruhlariga moslashtirishda ham individual, ham guruh bo’lib ishlash uchun qo’llaniladi.
Afzalliklari. Tanqidiy fikrlash ko’nikmalarini rivojlantiradi, predmetlar, hodisalar va shu kabilarning ham farqi, ham o’xshash jihatlarini aniqlashga yordam beradi.
Bu usuldan sinf jamoasini kichik guruhlarga bo’lib ham foydalanish mumkun. Har bir guruhga alohida varoqlarga yoki doskani qismlarga bo’lib guruhlar uchun diagramma chiziladi. Qaysi guruh diagrammani tez va to’g’ri to’ldirsa shu guruh g’olib deb e’lon qilinadi.
Ushbu metoddan muayyan bo’lim yoki boblar bo’yicha yakuniy darslarni tashkil etishda foydalanish yanada samaralidir.
“Fizik diktant” usuli
Fizik diktant juda qisqa vaqtda sinfdagi barcha o’quvchilardan so’rashning qulay usulidir. Bunda bola mustaqil ishlaydi. O’quvchilardan o’tgan mavzu bo’yicha diktant olish mumkin. Bunda o’tgan mavzuga doir formula, asbob, birlik, fizik olim haqida sovallar og’zaki beriladi, o’quvchi savolni eshitib, javobini daftariga yozadi. Masalan , o’tgan darsda “Tokli o’tkazgichlarning o’zaro ta’sir kuchi” mavzusi o’tilgan bo’lsa savollarni quyidagicha tanlash mumkun:
1. Tokli o’tkazgichlar orasidagi o;zaro ta’sir kuchi qanday nomlanadi?
2. Parallel o’tkazgichlar orasida hosil bo’ladigan o’zaro ta’sir kuchining yo’nalishi qaysi qonun asosida aniqlanadi?
3. Amper qonuni qanday ifodalanadi?
Diktant yozilgandan so’ng o’quvchilarga yozilmagan qismiga “so’roq” belgisi qo’yishlari taklif etiladi. Javoblar o’qituvchi tomonidan o’qib eshittiriladi va o’quvchilardan o’z ishlarini baholashlari so’raladi.
”Esse” metodi.
“Esse” bu o’quvchining yozma bayonidir.”Esse” usulidan yangi mavzuni o’rganish darsida, umumlashtiruvchi, takrorlash darsalida foydalanish mumkin. O’quvchilarga darsning mustahkamlash bosqichida yangi olgan ma’lumotlari haqida erkin fikrini yozma bayon qilish topshiriladi. Yozishga 5 – 6 daqiqa vaqt beriladi. Ishlarini taqdim qilishga ham vaqt beriladi. “Esse” usulidan labaratoriya ishlarini o’tkazishda ham foydalansa bo’ladi. O’quvchilarning o’tkazgan tajribalarining natijalarini yozishlari, chizmalarini chizishlari, masalalarni mustaqil yechish qo’yishlari essedir. Bu usulni istalgan mavzuda qo’llash mumkin. Fizikadan biron mavzu yuzasidan esse yozish so’ralganda, o’quvchilarning shu mavzuga tegishli formulalarni yozishlari ham esse hisoblanadi. Bu usuldan ko’proq yangi mavzuni mustahkamlash qismida foydalanish maqsadga muvofiq bo’ladi.