Uchinchi darajada, bola raqamlarning xususiyatlari va tuzilishi
o'rtasidagi aloqalami, xususiyatlar o'rtasidagi aloqalarni o'matishga
qodir. Bir darajadan ikkinchi darajaga o'tish o'z-o'zidan emas, insonning
biologik rivojlanishiga parallel va yoshga bog'liq. U yuqori darajaga
o'tishni tezlashtirishga yordam beradigan maqsadli o'rganish ta'siri ostida
sodir bo'ladi. Shuning uchun ta'limni shunday tashkil qilish kerakki,
geometrik shakllar haqidagi bilimlami o'zlashtirish bilan bog'liq holda,
bolalarda elementar geometrik fikrlash rivojlanadi.
Shuningdek, bolalar tomonlar soni, burchaklar va shakllaming
nomlari o ‘rtasidagi munosabatni o ‘rganadilar (“Uchburchak uch
burchakli bo‘lgani uchun shunday deyiladi” ; “To‘rtburchak shunday
deyiladi, chunki uning barcha burchaklari to ‘g ‘ri b o la d i”). Burchaklami
sanab, bolalar shakllami to'g'ri nomlashadi: "Bu olti burchakli, bu
beshburchak, ko'pburchak, chunki uning ko'p burchaklari bor - 3, 4, 5, 6,
8 va ehtimol undan ko'p, keyin aylanaga o'xshaydi".
Geometrik shakllar, ulaming xossalari va munosabatlarini bilish
bolalaming dunyoqarashini kengaytiradi, ularga tevarak-atrofdagi
predmetlaming shaklini aniqroq va har tomonlama idrok etish imkonini
beradi, bu esa ulaming ishlab chiqarish faoliyatiga ijobiy ta ’sir qiladi
(masalan, rasm chizish, modellashtirish).
Geometrik fikrlash va fazoviy tasavvurlami rivojlantirishda
raqamlami o'zgartirish harakatlari (ikkita uchburchakdan kvadrat yasash
yoki beshta tayoqdan ikkita uchburchak qo'shish) katta ahamiyatga ega.
Ushbu turdagi barcha mashqlar bolalarda fazoviy tasavvurlami va
geometrik tafakkuming asoslarini rivojlantiradi, ulaming kuzatish, tahlil
qilish, umumlashtirish, asosiy, muhim narsalami ajratib ko'rsatish
qobiliyatini shakllantiradi va shu bilan birga maqsadlilik, qat'iyatlilik
kabi shaxsiy fazilatlami tarbiyalaydi.
Xulosa:
Buyuk pedagog F.Frebel maktabgacha ta ’lim tizimini
asoschisi va maktabgacha yoshdagi bolalarga mustaqil hayotga
tayyorlash uchun poydevor b o ’ladigan usul va vositalari bugungi kunda
ham o ’z qiymatini yo’qotmagan. Shuningdek, maktabgacha yosh
davrida bolalar F.Frebel metodikasi asosida geometrik shakllami idrok
etish va intellektual anglash jarayoni mavjud. Geometrik shakllaming
eng oddiy xususiyatlarini bilish hamda ayrim turlari o'rtasidagi
munosabatlami
tushunish bolalar uchun qulay
shart-sharoitlami
yaratadi.
Dostları ilə paylaş: