Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti pedagogika va psixologiya fakulteti

Kurs ishining vazifalari:
- Mavzuga oid ilmiy adabiyotlarni tahlil qilish;
- Jarrohlik tushunchasini va mazmun-mohiyatini ko‘rib chiqish;
- Ginekologik jarrohlikdan keyingi bemor holatini o‘rganish;
- Bemorlarni psixologik jarrohlik amaliyotiga tayyorlash;
Kurs ishining tuzilishi: Reja, kirish, ikki bob, to‘rt fasl, umumiy xulosa va adabiyotlar ro‘yxatidan iborat.
Mavzuning dolzarbligi: “Farzandlarimiz maktabdan qanchalik bilimli bo'lib chiqsa, yuqori texnologiyalarga asoslangan iqtisodiyot tarmoqlari shuncha tez rivojlanadi, ko'plab ijtimoiy muammolarni echish imkoni tug'iladi. Shunday ekan, Yangi O'zbekiston ostonasi maktabdan boshlanadi desam, o'ylaymanki, butun xalqimiz bu fikrni qo'llab-quvvatlaydi”.
Shavkat Mirzizoyev
Yoshlarni bilim va malakali etib tarbiyalash, jahon taraqqiyotiga mos mutaxassislar tayyorlash maqsadida ta’lim tizimi izchil rivojlantirilmoqda. Oliy ta’lim sohasidagi dastlabki islohotlar, avvalo, qamrovni oshirish, institut va universitetlarning moliyaviy holatini yaxshilash, professor-o‘qituvchilarni moddiy qo‘llab-quvvatlashga qaratildi.
Jumladan, oxirgi 3 yilda oliy ta’lim muassasalari soni 65 tadan 117 taga yetdi, qabul o‘rinlari 66 mingtadan 181 mingtaga oshdi. Ularning moddiy-texnik bazasi mustahkamlandi. Xorijiy mamlakatlar bilan qo‘shma ta’lim dasturlari doirasida 64 ta yangi kasb bo‘yicha mutaxassislar tayyorlash yo‘lga qo‘yildi. Professor-o‘qituvchilarning maoshi o‘rtacha 3,5 baravarga oshirildi. Lekin sifat borasida o‘zgarishlar hali sezilmayapti. Ta’lim sifatini yaxshilash, o‘quv ishlarini bozor ehtiyojlaridan kelib chiqib tashkil etish masalasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, rektorlarning e’tiboridan chetda qolib ketmoqda. Masalan, bugungi kundagi 815 ta yo‘nalishning 55 foizi mehnat bozori talablariga javob bermaydi. Oliy ta’lim muassasalari 2 mingga yaqin fanlar bo‘yicha darsliklar bilan ta’minlanmagan, o‘quv dasturlari bundan 40 yil oldingi fan va yo‘nalishlar asosida tuzilgan. Bundan tashqari, tizimda korrupsiya holatlari juda ko‘p. Umuman, o‘tkazilgan so‘rovlarda aholining 65 foizi oliy ta’limdagi islohotlar natijasi sezilmayotganini aytgan. ¹
Tibbiyotda psixologiyaning o`rni beqiyosdir, ayniqsa onkologik kasalliklar va og`ir operatsiyalar va ulardan keyingi jarayonlarda. Tibbiyot psixologiyasi O`zbekistondagi eng yosh psixologiya tarmoqlaridan biri hisoblanadi. Shunday bo`lishiga qaramay keying yillarda bu sohada ancha siljishlar kuzatilyapti.
Ayollarning ko'payish tizimining ko'pgina kasalliklari orasida ko'pincha jarrohlik aralashuvi orqali davolanadiganlar mavjud. Bu holatda barcha ginekologik operatsiyalarni rejali va favqulodda vaziyatlarga ajratish mumkin.Favqulotda vositalar shoshilinch aralashuvni talab qiladigan patologiya aniqlanganidan keyin darhol amalga oshiriladi. Masalan, homiladorlikning tashqarisida homiladorlik bilan kechadigan jarrohlik amaliyoti imkon qadar tezroq amalga oshirilishi kerak. Buning sababi o'limga olib kelishi mumkin bo'lgan ichki qon ketishini yoki peritonitni keltirib chiqarishi mumkin. Rejalashtirilganida, ginekologik bemorlarni dastlabki tayyorgarlikdan o'tkazish (preoperative) o'tkaziladi. Shunday qilib, ayol ginekologik operatsiyadan oldin ko'plab testlarni beradi: qon, siydik, EKG, ultratovush. Ginekologik operatsiyalar uchun umumiy anesteziya qo'llanilganligi sababli, shifokorlar oldindan ayolning ma'lum dori-darmonlarga nisbatan tolerantligini va anamnezdagi operatsiyalarning mavjudligini belgilaydi. Ginekologik operatsiyalarning 2 ta turi mavjud:

• 
  kaviter;
  
• 
  kichik.
  

Asosiy farq quyidagicha: birinchi bo'lib bajarilganda, ayolning qorin devori kesiladi, ikkinchisida esa vagina orqali o'tadi.
Ginekologik operatsiyadan keyin tiklash (reabilitatsiya) uzoq vaqt davom etadi. Bu ayolning tanish hayotga tezkor qaytishiga qaratilgan tadbirlar majmuini o'z ichiga oladi. Kerakli ginekologik jarrohlikdan so'ng yallig'lanish kasalliklarining oldini olish, shuningdek, to'g'ri ovqatlanishga alohida e'tibor berilmoqda. Avvaliga, ayol dietaga rioya qilishlari va jiddiy jismoniy kuch ishlatmasligi kerak.
Bachadonning olib tashlanishi ular uchun ayollik va yoshlikning orqada qolgani, endi hayot ma’nosiz bo‘lib qolganini anglatadi. Bachadoni olib tashlangan ayollar bir necha oylab odatiy hayot tarziga qayta olmay yurishadi, depressiya va apatiyaga tushishadi, o'zlarini xuddi yaqin bir kishisidan judo bo‘lgandek his qilishadi. Ularning somatik shikoyatlari ham ko‘payadi, qornida har xil og‘riqlar, oyoq-qoilarida uyushishlar paydo bo‘ladi, bel og‘riqlari, tez-tez siyish, umumiy holsizlik, charchab qolish, o‘z-o‘zidan yig‘i kelish kabi belgilar kuzatiladi. Sekin-asta bachadoni olib tashlangan ayol me’yoriy hayotga qayta boshlaydi, ayniqsa, psixologning aralashuvi, aynan hayotiy muhim ко‘rsatmalar sababli bachadonning olib tashlanganligini tushuntirish ayol kishining ruhiyatiga taskin beradi. Operatsiyadan bemorlarda kuzatiladigan turli psixologik muammolarni yechishda avvalam bor bemor faol ishtirok etishi va xohish bildirishi muhimdir.