Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tillar fakulteti

Buyruq-xitob undovlari.
264-mashq. Undovlarning tagiga chizing. Ularning ma’nosini tushuntiring.
1.Ey qotil, nega shunday katta azim terakni nobud qilding? («El desa Navoiyni» kitobidan) 2. – Hoy, aylanay, o‘g‘rigina bolam, boshimda shunday musibat turganda ko‘zimga uyqu keladimi? (G‘afur G‘ulom) 3. Ey Luqmoni Hakim, sening
Dong‘ing tutdi olamni. (Mirmuhsin) 4. Hay, usta, – dedi Ma’suma beka, – shu payt bu chiziqlaringiz kimning qulog‘iga kiradi! (Mirmuhsin)
265-mashq.Buyruq-xitob undovlari qatnashgan 6 ta gap yozing. Undovlarning qanday ma’no anglatayotganini ayting.

XULOSA

Til belgisi tabiatining mutloq erkinligi borasidagi qarashlar munozarali bo‘lib, tilda buning aksini isbotlovchi holatlar ham uchrab turadi. Biroq zamonaviy tillarda bunday material yetarli emas. Til tarixida hali tovushiy ifodalanishga ega bo‘lgan mazmuniy mohiyat munosabatidan boshqacha ko‘rinishlar kuzatilmagan bois, biz til birliklarining tovushiy shakllanishi hamda mazmuni orasida muayyan mutanosiblik bor degan xulosaga keldik.

Albatta, bu mutanosiblik hamma belgilarda bir xil emas, shunday belgilar mavjudki, ularda bunday mutanosiblik taraqqiyot natijasida sezilmas holga kelgan. Shuningdek, balki bunday mutanosiblikning mavjudligi belgining til taraqqiyotining qaysi davrida paydo bo‘lgani bilan ham bog‘lanar.
Ammo til tarkibida shunday mutanosiblik maksimal bo‘lgan birliklar borligi ham rad etib bo‘lmaydigan dalildir. Alohida olingan so‘z turkumlari gapdagi boshqa so‘zlar bilan grammatik jihatdan aloqaga kirishmaydi. Shu xususiyatiga qarab ularni alohida olingan so‘z turkumlari deb yuritamiz. Bu so‘z turkumlari leksik ma’no ifoda etmaydi.

ABIYOTLAR

1. G‘.Abduraxmonov va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy
tili, 1-qism, Toshkent, 1979 y.
2. O‘zbek tili grammatikasi, 1-tom, Toshkent, 1975 y.
3. A.G‘ulomov va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy tili,Toshkent,1987 y.
4. A.Abduraxmanov va boshqalar. O‘zbek tilining grammatikasi, Toshkent, 1996 y.
6. R.Sayfullaeva va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy tili,Toshkent, 2007 y.
7. B.Urinboev. Hozirgi o‘zbek adabiy tili, sintaksis Samarqand,2001 y.
8.Ўзбек тили грамматикаси, II томлик. 2-том. –Тошкент: Фан, 1976. –Б. 291
9.Ғ. Абдураҳмонов. Ўзбек тили грамматикаси. (Синтаксис), –Тошкент: 1996. -Б. 165.
10. Азимов И. Қўшма гап қисмларининг боғланиш усуллари. Ўзбек тили ва адабиёти. –Тошкент, 2006. – N1. – Б. 53
11. Mahmudov N., Nurmonov A., Sobirov A., Nabiyeva D., Mirzaahmedov A. Ona tili. Umumiy orta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik. – Toshkent: Ma’naviyat, 2013. – 160 б.
12. Mengliyev B., Xoliyorov O., Abdurahmonova N. O‘zbek tilidan universal qo`llanma. – Toshkent: Akademnashr, 2020. – 450 b. – B. 233.
15. Munday J. Style and ideology in translation: Latin American writing in English. – London: Routledge, 2007. – P. 245
16. Ўзбек тилининг изоҳли луғати. V жилдли. – Тошкент: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” Давлат илмий нашриёти, 2007. 5-жилд. – 592 б.
17. Ўзбек тилининг изоҳли луғати. V жилдли. – Тошкент: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” Давлат илмий нашриёти, 2006. 1-жилд. – 680 б. 23. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/as
18.https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/else; 19https://www.merriamwebster.com/dictionary/else
20. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/otherwise
21. https://dictionary.cambridge.org/ru
22. uz.denemtr.uz s a y t i .
23. w w w . Z i y o n e t . u z
24 . azkurs. org

1^ G‘.Abduraxmonov va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy
tili, 1-qism, Toshkent, 1979 y.

2^ G‘.Abduraxmonov va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy
tili, 1-qism, Toshkent, 1979 y.

3^G‘.Abduraxmonov va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy
tili, 1-qism, Toshkent, 1979 y.

4^ O‘zbek tili grammatikasi, 1-tom, Toshkent, 1975 y.

5^ A.Abduraxmanov va boshqalar. O‘zbek tilining grammatikasi, Toshkent, 1996 y.

6^ R.Sayfullaeva va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy tili,Toshkent, 2007 y.

7^ R.Sayfullaeva va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy tili,Toshkent, 2007 y.

8^ B.Urinboev. Hozirgi o‘zbek adabiy tili, sintaksis Samarqand,2001 y.

9^ Ғ. Абдураҳмонов. Ўзбек тили грамматикаси. (Синтаксис), –Тошкент: 1996. -Б. 165.

10^ Ғ. Абдураҳмонов. Ўзбек тили грамматикаси. (Синтаксис), –Тошкент: 1996. -Б. 165.

11^ Азимов И. Қўшма гап қисмларининг боғланиш усуллари. Ўзбек тили ва адабиёти. –Тошкент, 2006. – N1. – Б. 53