Nizoviiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Chap yarim shar
O'ng yarim shar

a Xronologik tarkib

b 0‘tayotgan vaqt
c. Aniq makon
d Xanta va chizmalarni o’qish

5. 
   Nomlarm, izlarm belgilarni yodda saqlab qolish
   
6. 
   Nutq faoliyati mohiyatini his etish
   
7. 
   Tasavvurlar, aniq voqealarni yodda saqlab qolish
   

h Olamni xursandchihkda osoyishta ko‘nsh
i Batafsil idiok qihsh
j Emotsional holatm idrok etish
к Olamni g'amgin holda ko'rish
1 Yaxlit idrok qilish

Bosh miya qismlari
l.Uzunchoq miya	U o'ng va chap yaiim shaidan iborat bo'hb. qadoqsimon modda bilan bn binga yopishib turadi U kulran va oq moddadan tashkil topgan
-I.Varoliyev ko‘prigi	Bosh miya varim sharlan ensa bo’lagining ostida joylashgan, massasi 150 gramm
2.O‘rta miya	Uzunchoq miyaning ustki qisnuda jovlashib, yuqori tomondan o’rta miya.yon tomondan miyacha hilar lutashih turadi
3.Oraliq miya	Varoliycv ko'pngining vuqoii qisnuda joylashgan bo'lib. unda 4 ta lepalik (2tasi po'stloq osti ko'rish markazlan. 2 tasi esa po'stloq ost; cshttish markazlan)
S.Miyacha	Miyaning vuqori qisnuda joylashgan bo'hb. bosh miya yanm sharlan bilan qoplamb turadi
6.Miya katta yarini sharlari	Bosh miyaning eng pastki qismi bo*lib lining quyi qismi orqa miyaga, \uqori qismi csamiva ko‘pngiga lutashgan

6 Psixologiyaning rivujlanish bosqichlarini ularning mazinuni bilan bug‘lang:

Javob:

1	Psixologiyaning “jon" haqidagi fan sifatida shakllanishi	A	Bu yo'nalish XIX asrdan boshlab to hozirgi kungachaamal qilib kelmoqda.
2	Psixologiy aning “ong” haqidagi fan sifatida yuzaga kelishi	В	Bu yo'nalish XVIII asrlarda tivojlanishm boshlagan lining asosi anglash yo'nalishida bo'lgan
3	Psixologiyaning “xulq atvor” haqidagi fan sifatida yuzaga kelishi	C	Bu yo'nalish 2500 yil oldin paydo bo'lgan U barcha narsalami jon, ruli asosid tushuntiigan
4	Psixologiyaning-psixika asoslarini o'rganuvchi fan sifatida yuzaga kelishi	D	Ushbu yo'nalish XIX asrdan boshlab rivojlangan lining vazifasi kuzatish asosida aniqlashdir.

2-


1-


3 -


4-



Psixologiya predmeti mavzusi yuzasidan krassvord

			9						A
					8				R
					3				I
						2		S
		1						T
	6							о
5								T
	7							E
		^4						L

Savollar:

1. 
   “Ideyalar tug ma bo’ladi” degan yunonistonlik faylasuf.
   
2. 
   ... - inson ruhiyati - shunday holatidirki, u tashqi olamni (ichki ruhiy olamni) ongli tarzda aks ettirishimizni. ya’ni bilishimiz anglashimizm ta’minlaydi
   

(V M Karimova)

3. 
   .. so'zi jon degan ma’noni bildiradi.
   

4. 
   Platon psixologiyada qanday oqimning asoschisi hisoblanadi.
   
5. 
   Abu Ah ibn Sino dunyoda birinchi bo'lib tibbiyot sohasida qanday usullami qo’llab ko’rgan olimlardan biri
   

2. 
   Determinizm oqimning asoschisi.
   

7 R Dekart qanday tushunchani fanga kiritgan.

7. 
   ... - tizimchasimon murakkab tuzilma nerv talablari tutami, ular miyani va nerv tushunchalarini tanamng boshqa a’zolan bilan bog’laydi
   
8. 
   Jon o’z ruhiyatiga ko’ra olovsimon uchqundan iborat ekanligini ilgari surgan olim
   

MAVZU BO VICHA TEST TOPSHIRIQLARI

1. 
   Psixologiya fan sifatida:
   

1. 
   ruhiy hodisalar va holatlarni o'rganadi;
   
2. 
   sezgilanmiz. fikrlarimiz, tuyg'ularimiz, haiakatlanmizni o'rganadi;
   

v) psixikaning namoyon bo‘lish va nvojlanish faktlan, mexanizmlan va qonuniyatlarini miyamng xossasi sifatida o'rganadi;
g) miyadagi jarayonlar va ulaming qonuniyatlarini o'rganadi

2. 
   «Psixologiya» atamasim ilmiy muomalaga kiritgan olim:
   

1. 
   R. Dekart;
   
2. 
   G. Levbnits;
   

v) X Volf;
g) Arastu.
3 Psixologiya quyidagi ohm kiritgan fanlar tasniflanishida markaziy o'rinni egallaydi:

1. 
   V I Vemadskiy,
   
2. 
   B.M. Kedrov;
   

v) M.V Lomonosov;
g) F Bekon.

4. 
   Psixika
   

1. 
   yuqon tuzilgan materiya (miya)ning xossasi bo'lib, ob'ektiv haqiqatm alohida tarzda aks ettiradi;
   
2. 
   miya mahsuli, asab tizimining vazifasi,
   

v) inson ruhiyati. uning ruhiy hodisalan va holatlari;
g) sezgilarimiz. fikrlarimiz, hissiyotlanmiz, kechinmalarimiz.
HOZ1RG1 ZAMON PSIXOLOGIYAS1NING TLZILISHI VA TADQIQOT
METODLARI
Tamoyil - ma lum faohyatni bajarishda tayamladigan dastlabki qoidalar tizimidir.
Determinizm tamoyiliga ko'ra. psixika yashash sharoiti bilan belgilanadi va sharoit o'zganshi bilan o'zgaradi
Surdopsixologiya - eshitish faoliyatida jiddiy nuqsonlan bo'igan bolalaming nvojlamshmi o'rganadt
Tiflopsixologiya - ko'nsh qobihyati past yoki umuman ko'rmavdigan kishi faoliyatini o'rganadi.
Qiyosiy psixologiya -hayotmng filogenetik shakllarim o'rganuvchi psixologiya sohasi
Psixologiya mustaqil fan sifatida namoyon boladi U inson ruhiy faohyatining tabny, tanxiy va ijtimoiy tomonini o'rganadi Psixologiya falsafa, tanx, san atshunoslik, texnika, pedagogika fanlan bilan uzviy bog'hq
Rus pedagogi va psixologi K.D.Ushinskiy pedagogika uchun o'z ahamiyatiga ко ra psixologiya barcha fanlar ichida birinchi o'rinda turadi, deb ta’kidlagan,
Psixologiya famni nvojlantirishda judayam katta rol oynagan psixologlar quyidagilar B.Ananev, P P Blonskiy, S L Rubinshteyn, LS.Vigotskiy, R S Nemov va boshqalar, shuningdek keyinchalik o'zbekistonda ham yirik olimlar yetishib chiqdi Ular jumlasiga M.G Davletshin, E G'G'oziev, M.Vohidov, V A.Tokareva R Z, Gaynutdinov, V M Karimova, G' В Shoumarov, R I Sunnatova, Z.T Nishonova va boshqalami kintish mumkm
Psixologiyaning tamttyillari quyidagicha

1. 
   Determinizm tamoyili,
   
2. 
   Ong va faoliyat birligi tamoyili,
   

3. 
   Psixika va ongning faohvatda nvojlanishi tamoyili.
   

Tamoyil - ma lum faohyatni bajarishda tayamladigan dastlabki qoidalar tizimidir
Determinizm tamoyiliga ko'ra, psixika yashash sharoiti bilan belgilanadi va sharoit o'zgarishi bilan o'zgaradi.
Ong va faoliyat birligi tamoyiliga ko'ra, ong va faoliyat bir-biriga qarama- qarshi ham. aynan bir narsa ham emas Ular bir butunhkm tashkil etadi Ong faohyatni ichki rejasini, dasturim tashkil etadi Bu tamoyil psixologlarga inson xulq- atvori, xatti-harakatlari va faoliyatlanni o'rgamsh orqali xatti-harakatlardan ko zlangan maqsadlarga. muvaffaqiyatlarga enshishni ta’minlovchi ichki psixologik

mexanizm, ya’ni psixikani ob’ektiv qonuniyatlarini ochishga imkon beradi
Hozirgi zamon psixologiya sohalari hozirgi kunga kelib 300 dan ortiqm tashkil qiladi Bu sohalar o'ziga xos ob’ektga ega bo'lib, bir-bindan farq qiladi
Professor A.V Petrovskiy psixologiya fan sohalarini quyidagicha tasniflashni ilgari surdi:

• 
  Amq faoliyat turlarini o'rganuvchi psixologiya sohalari.
  
• 
  Rivojlanishning yosh xususiyatlanni o'rganuvchi psixologiya sohalari.
  
• 
  Shaxs vajamiyatga bo'lgan munosabatni o'rganuvchi psixologiya sohalari.
  

Amq faoliyat turiga ko'ra psixologiyaning quyidagi turlari mavjud:

• 
  mehnat psixologiyasi. Mehnat psixologiyasining bir nechta bo'limlari mavjud;
  

1. 
   muhandishk psixologiyasi
   
2. 
   aviatsiya psixologiyasi
   

v) kosmik psixologiya
-Pedagogik psixologiya. Pedagogik psixologiya bo'limlari quyidagilardir:

1. 
   ta hm psixologiyasi;
   
2. 
   tarbiya psixologiyasi;
   

v) o'qituvchi psixologiyasi.

• 
  Tibbiyot psixologiyasi Uni quyidagi tarmoqlan mavjud:
  

1. 
   neyropsixologiya — psixik hodisalar bilan miyadagi fiziologik tuzilishlar o'rtasidagi nisbatni o'rganadi;
   
2. 
   psixofarmakalogiya — dorivor moddalaming shaxs ruhiv holatiga ta’sinni o'rganadi;
   

v) psixoterapiya — bemorni davolash uchun nihiy ta sir vositalarini o'rganadi,

• 
  Yundik psixologiya Uning quyidagi tarmoqlan ma\jud
  

1. 
   sud psixologiyasi
   
2. 
   knmmal psixologiya
   

• 
  Harbiy psixologiya
  
• 
  Sport psixologiyasi
  
• 
  Savdo psixologiyasi
  
• 
  San’at psixologiyasi
  
• 
  Ilmiy ijodiyot psixologiyasi
  

Rivojlanishning yosh xususiyatlarini o'rganuvchi sohalar