Ishlab chiqarish korxonalarida m a ’lum bir sabablarga bi noan havo
ajratish q ur i lmal ar i qisqa bir davr ga t o ‘xtatilishi m u m k i n . S h u n d a y
holatlarda yuqorida bayon etilgan sexlar faoliyatini uzluksiz davom ettirishga
erishish u ch un gaz holidagi azot, argon, kislorod va hokazo gazlar m a ’lum
bir hajmlarda bir nechta gaz saqlagichlar — past bosimli va o ‘zgaruvchan
hajmli gazgolderlarda saqlanadilar. Gazgolderlarni ikki — q u m q va nam
xillari mavjud b o ‘lib, amaliyotda, asosan, n a m gazgolderlar qoMlaniladi,
chunki ular tuzilishi, konstruksiyasi nisbatan oddiy va ishlatishda quruq
gazgolderlarga qaraganda katta xavfsizlikka egadirlar. Gazgolderlar hajmi
100 m 3 dan 30000 m 3 gacha b o ‘ladi. Ko'pchilik hollarda gazgolderlar hajmi
va u la r s on i iste’molchilami 10—60 minut mobaynida bet o‘xtov ishlashini
t a ’minlaydigan gaz zaxirasi bilan aniqlanadi.
Agarda k o ‘p sonli, a m m o m ay d a iste’molchilar mavjud b o ‘lsa, havo
ajratish qurilmasi tarkibiga gaz toNdiruvchi stansiya h am kiritiladi va u
j oy d a poMatdan yasalgan gaz ballonlari siqilgan gaz bilan t o ‘ldiriladi.
Siqilgan gazda namlik 0,07 g / m 3 dan oshmasligi kerak, aks holda uglerodli
p o ‘lat ballonlarni bu namli k sezilarli darajada korroziyaga, y a ’ni uning
chirishiga olib kelishi mu mk i n. S h un in g u c h u n bu siqiladigan gazlar
faollashtirilgan glinozyom yoki silikagel orqali o ‘tkazilib, quritiladi.
Azot, kislorod va ar gon u c h u n ballonlar uglerodli yoki k am ugle
rodli p o ‘l at dan yasalgan vertikal silindrik shakldagi idish b o ‘lib, poMatli
b a s h m o q k o lrinishidagi t aya nc hga ega; gidravlik sig‘imi 40 litr boMgan
ballonlar eng k o ‘p q o ‘llanadi. Kislorod u c h u n bal lonl ar havo rangli
b o ‘yoq bilan «kislorod» s o ‘zi, azot u c h u n bal lonl ar esa qora rangli
b o ‘yoqqa b o ‘yalib, sariq r a ngda «azot» degan s o ‘z yozib q o ‘yiladi. Bal
lonlar gazlar bilan asosan, 313 К da 16 M P a b o si md a toMdiriladi; agarda
293 К d a bal lonl ar gaz bilan t o l ldirilsa, undagi bosi m 15 M P a b o ‘ladi.
Ballonlarni nisbatan kichik sig‘imga ega b o ‘lganliklari u c h u n va shu
m un os ab a t bilan ularni tayyorlash u c h u n met al ini ng katta mi qdor da
sarflanishi tufayli kislorod suyuq holda hajmi 1—30 m 3 keladigan p o l at d an
yasalgan maxsus idishlarda avto va t emir y o ‘l transportlari orqali tashiladi.
N A Z O R A T S A V O L L A R I
1. Atmosfera havosini ajratish usullarini so'zlab bcring.
Dostları ilə paylaş: