Noorganik moddalar

4 .3. KONTAKT APPARATLARI
S 0
2
oksidlash u c h u n k o n tak t a p p a ratlari ikki turga b o ‘linadi: issiq- 
likni ic h k a r id a n olib k etad ig a n va sov u q gazni yoki ta s h q a r id a n sov u q
hav o n i k irita d ig a n a p p a ra tla r. B irinchi tu rd ag i a p p a ra tla rg a F ild nayli 
k o n ta k t a p p a ra tla ri kiradi. Bu a p p a r a tla r d a S 0
2
ni o ksidlash reaksiya- 
lari issiqligi olib ketish reaksiya ketish i b ilan b irg a a m a lg a o sh irila d i. 
Bu t u r d a g i a p p a r a t l a r p a st u n u m d o r lig i tufayli h o zirg i k u n d a sulfat 
kislota is h la b c h i q a r is h d a q a t l a m l a r o ra liq issiqlik a lm a s h tir g ic h li 
u s k u n a la r g a a lm a s h tirilg a n .
Z a m o n a v i y k o n t a k t a p p a r a t l a r i d a S 0 2ni o k s id la n is h i va re aksiya 
issiqligini olib k etish a l o h i d a - a l o h id a a m a lg a o s h irila d i. Bu h o ld a
g az q a t l a m m assalari o ra sid a jo y la s h g a n o ra liq issiqlik a lm a s h tir g ic h -
la rid a q a t l a m l a r o ‘rta s id a , t a s h q a r id a j o y la s h g a n q is m id a , s h u n i n g ­
d e k s o v u q o ltin g u g u r t d io k sid i k o n t a k t m a s s a s in in g b i r in c h i q a t l a -
m id a n s o ‘ng puflash y o ‘li bilan sovitish m u m k in . T iz im g a k e lay o tg a n
g a z m i q d o r i n i
20
h a jm % ni s o v u q g a z ta sh k il qiladi.
Oraliq issiqalmashtirgichli kontakt apparati 
1.14-rasm da k o ‘rsatil- 
gan kontakt massasining pastki qatlamlari gidravlik qarshiligini kamaytirish 
u c h u n pastki qismi kengaytirilgan silindrik k o rp u sd a n iborat (pastki q at- 
lamlarda kontakt massasi birinchi ikki qavatga qaraganda ikki m arta ko‘p). 
Birinchi va ikkinchi issiqlik almashtirgichlam ing j o ‘valangan quvurli p an- 
jarasi vertikal quvurlardan bajarilgan. K atalizatorni oxirgi qatlami old i­
dan ikkita gorizontal plastinkadan iborat plastinkali issiqlik almashtirgich 
(3) joylashtirilgan. U lar orasida vertikal spiral t o ‘siq bor.
Q u v u rli p a n ja r a la r d a jo y la sh tirilg a n I-IV s issiqlik a lm a s h tirg ic h
p a n ja r a la r id a k o n ta k t m assa jo y la sh tirilg a n . B u n d a y k o n ta k t a p p a r a t ­
lari k o n t a k t m assasi q a t l a m l a r s o n ig a va a p p a r a t n i n g asosiy k a tta
b o ‘lm a g a n o ‘l c h a m la r ig a b o g ‘liq, su tk asig a 60 t o n n a d a n 240 t o n n a -
g a c h a sulfat kislotasi ishlab c h iqarish u n u m d o rlig ig a ega. U larni ishla- 
tish j a r a y o n i i s h o n c h li, b iro q k o n ta k t a p p a r a t l a r i n i ta y y o rla sh m u -
34

---