Noorganik moddalar

/ — V kon takt massa si qatlamlari; 
1 — 3 —
oraliq issiqlik a lm a sh -
tirgichlari; 
4
 — aralashtirgichlar; 
5 — 1 5 — 2 0 m m
balandlik dagi kvars qatlami.
U n u m d o r l i g i 1000 t / s u t H
2
S 0
4
li k o n t a k t a p p a r a t i b esh q a tla m
k o n ta k t m assa sig a ega va s o v u q o ltin g u g u r t d io k s id i k o n ta k t m a s s a ­
s ining b ir in c h i q a t l a m i d a n s o ‘ng p u f la n a d i, bu esa ik k in ch i q a tla m g a
k e la y o tg a n g a z t e m p e r a t u r a s i n i b o s h q a r is h g a im k o n b e r a d i. I k k i n ­
c h i, u c h i n c h i va t o ‘rtin c h i q a t l a m d a n s o ‘ng ta s h q a r ig a c h iq a r ilg a n
issiqlik a l m a s h t i r g i c h l a r o ‘rn a tilg a n ( 1 . 1 6 -ra sm ).
K a ta liz a to rla r q a tla m la ri o ra sid a jo y la sh g a n issiqlik a lm a shtirgichli 
a p p a r a tla r h o ‘l kataliz usuli bilan S 0
2
q ay ta ish lash u c h u n ishlatiladi.
36

---

1 .1 6 -ra sm .
Q u w a t i 1 0 0 0 t / s u t boMgan 
1 .1 7 -ra sm .
Q a y n a m a qatlamli
issiqlik alm ash tirgich lar! ta shqarig a
ch iq arilgan kontakt apparati:
I— IV — k o n ta k t massa si qatlamlari.
kontakt m a s s a li kontakt apparati:
/ — kon takt massasi; 
2 —
gaz taq-
s i m l a y d i g a n panja ra; 
3 —
d a r c h a
(lyuklar); 
4 —
sovitgic h ; 
5 , 8 —
dif-
fu zorlar; 
6 —
k o n f u z o r ; 7 — o t -
boynik .
G a z n i sovitish u c h u n issiqlik a lm a s h tirg ic h la m in g q uvuriga quritilgan 
s o v u q h a v o b e r ila d i. K o n t a k t a p p a r a ti t o ‘x tab q o l g a n d a k a ta liz a to r
sirtid a su lfat kislo ta bug*lari k o n d e n s a ts iy a hosil b o ‘lmasligi u c h u n
k a ta liz a to r n i sulfat k islo ta b u g ‘la rin in g k o n d e n s a ts iy a h a r o r a t i d a n
y u q o ri te m p e r a t u r a d a g i q u r u q hav o b ila n s h a m o lla tila d i.
O ltin g u g u r t d io ksidi o k sid la n ish in i a n ’ana viy usullari b o ‘lgan q a t ­
lam li k a ta liz a to r li s t a t s i o n a r a p p a r a t l a r d a n t a s h q a r i q a y n a m a q a t ­
lam li k a ta liz a to r li a p p a r a t l a r ishlab c h iq ilg a n .
K o n t a k t m assasi t o ‘rtta q a y n a m a q a tla m li a p p a r a t d a k o ‘rsatilgan 
( 1 .1 7 - r a s m ) . Ish la tila d ig a n v anadiyli k o n ta k t m assasi (1) o ‘lc h a m la r i 
0 , 7 5 — 1,00 m m z a r r a c h a l a r k o ‘rin is h id a t o ‘rtta p a n j a r a (2) jo y la -
shadi. A p p a r a tg a kirish d a gaz te m p e r a tu ra s i 30 0 —350°C tashkil etadi. 
S 0
2
ni o k s id la n is h id a g i o r t i q c h a reak siy a issiqligi k a t a l i z a to r q a t- 
l a m in in g i c h i d a j o y la s h g a n issiqlik a lm a s h tir g ic h (4) ga o ‘tk azilad i. 
B itta m a s s a q a t l a m i n i n g gid rav lik qarshiligi 0 ,2 • 10
5
P a g a c h a .
Q a y n a m a q a tla m SO , ni o k sid lan ish id a k o n ta k t m assan in g y o ‘q o t-
m asi sid irilish h iso b ig a yiliga 10 m ass.% tash k il e ta d i. S 0
2
ni S 0
3 
q a y n a m a q a t l a m d a o k sid la n is h j a r a y o n i n i n g ta jrib a s a n o a t sinovlari
37

---

o ‘tkazilgan, b u la r asosida sa n o a t q u - 
rilm alari u c h u n lo y ih a la r bajarilgan.
1 .1 8 -ra s m d a k o ‘rinib tu rg a n id e k , 
k o n t a k t a p p a r a t i n i n g b ir in c h i q a t ­
l a m i d a o k s id la n is h j a r a y o n i yu q o ri 
t e m p e r a t u r a d a ( 4 4 0 — 6 0 0 ° C ) o lib
b o r ila d i, bu e s a S 0
3
ni 6 7 — 70 % 
c h iq q a n ig a c h a ja r a y o n n i yu q o ri te z - 
lik d a o 't i s h i n i t a ’m in la y d i. S 0
2
a y ­
la n is h d a ra ja s in i o sh irish u c h u n k a ­
t a l i z a t o r q a t l a m l a r i d a o p t i m a l g a
y a q in t e m p e r a t u r a u s h la b tu rila d i.
P a s t d a ikki tiz i m d a g i k o n t a k t -
la s h tiris h n in g b ir la m c h i va ik k ila m - 
chi k o n t a k t a p p a r a t l a r i n i n g ishlash 
r e j i m i k e l t i r i l g a n . U n u m d o r l i g i
5 4 0 t / s u t k o n t a k t a p p a r a t i g a 7 ,5
h a jm % S 0
2
va 10,5 h a jm % 0
2
k o n s e n tr a ts iy a li k e la y o tg a n g az d a: