Noorganik moddalar

3
ning
muvozanat holatida chiqish chizig'i).
38

---

4.4. S 0 3 ABSORBSIYASI
O l t i n g u g u r t u c h o ksidi ( o ltin g u g u r t a n g id rid i) S 0
3
8 0 ,0 6 2 nisbiy 
m o l e k u l a r m a s s a g a ega. U ra n g s iz gaz, b ir l a h z a d a suv b u g ‘lari b i ­
lan o ‘z a ro t a ’s irla sh ib su lfat k islo ta t u m a n i n i h o sil qiladi. T e m p e r a ­
t u r a 4 4 °C ga y e t g a n d a o l t in g u g u r t u c h o ksidi ra n g s iz s u y u q lik k a
a y la n a d i; u q a t t i q h o l a t d a u c h xil m o d if ik a ts iy a d a a - , /9- va y- m o s 
ra v is h d a 16,8; 31,5 va 6 2 , 2 6C t e m p e r a t u r a d a s u y u q la n a d i. B u n d a
a - S 0
3
m o d ifik a ts iy a s i m o n o m e r ; /?- va y - S 0
3
m o d ifik a ts iy a la ri p o -
lim e r d a n ib o r a t b o ‘ladi. O ltin g u g u r t a n g id r id in in g a - s h a k l i k u ch li 
o k sid lo v ch i, u la r n in g p o lim e rli s h a k lin in g faolligi a n c h a k a m b o ‘ladi. 
S u y u q o ltin g u g u r t u c h o ksidi S O , b ila n turli n is b a td a a r a la s h a oladi.
G a z s i m o n S 0
3
x lo rid k is lo ta b ila n reaksiyaga k irish ib , x lo rsu lfo n
kislo ta sin i S 0
2
( 0 H ) C 1 hosil qiladi.
Absorbsiya jarayonining nazariy asoslari. 
S 0
3
ab so rb siy a j a r a y o n i ­
d a su lfat k is lo ta n i olish q u y id a g i te n g l a m a b o ‘y i c h a o ‘tadi:
n S 0
3
+ H 20 = H
2
S 0
4
+ (n - 1) S 0 3.
S a n o a t m iq y o s id a o l tin g u g u r t a n g id rid i ab so rb siy a si sulfat kislota 
e r itm a la r i b i l a n a m a lg a o s h irila d i, b u n d a n t a s h q a r i S 0
3
k islotadagi 
suv b ila n re ak siy a g a k irish a d i. M a ’lu m k o n s e n tr a ts iy a li sulfat k islo ­
ta n i ish la tib v a H , S 0
4
y u z a s id a S 0
3
b u g ‘la r in in g m u v o z a n a t bo si- 
m in in g q iy m a ti m in im a l d a r a ja d a b o ‘lg anda abso rb siy a n in g toNaliligi- 
ga e r is h ila d i. Bu s h a r o itg a 9 8 ,3 % H
2
S 0
4
m o s k elad i. B iro q 98,3%
H
2
S 0
4
k o n se n tra ts iy a sid a n b iro z ch e tg a c h iq ilg a n d a h a m S 0
3
ni yuti- 
lish d a ra ja si kesk in k a m a y a d i.
A b s o r b e r n i y u v a d i g a n k i s l o t a
t e m p e r a t u r a s i q a n c h a p a s t b o ‘lsa,
S 0
3
y u tish d a ra ja si s h u n c h a y u q o ri 
b o ' l a d i . S a n o a t m i q y o s i d a b u
t e m p e r a t u r a ~ 60°C teng.
1 . 1 9 - r a s m d a n k o ‘rin ib tu rib d ik i, 
b u h o l d a d e y a r l i 1 0 0 % li S 0
3
a b s o rb siy a sig a e r is h ila d i, a m a l d a u 
9 9 , 9 —9 9 ,9 9 % tash k il qilad i.
Y u v a d ig a n sulfat kislo ta b ila n gaz 
a r a l a s h m a s i k o n t a k t a p p a r a t i d a n
s o ‘ng u c h r a s h g a n d a , u n d a n fa q at o l ­
tin g u g u rt an g id rid i yutiladi. Y u tilm a - 
g a n g a z la r va m o n o g i d r a t a b s o r b e r i-
d a n c h i q a y o t g a n sulfat k islo ta b u g ‘- 
lari S O , ga h is o b l a g a n d a P D K 0,03
100
. 6 98
9 7
9 8 9 9 100 
H 2S 0 4 
konsentratsiyasi, mass.%